EN
TR
KARAR
Cumhurbaşkanının 10.03.2023 tarihli ve 2023/121 sayılı Kararı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin yenilenmesine karar verilmiş olup, anılan Karar Resmî Gazete’nin 10.03.2023 tarihli ve 32128 Mükerrer sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Kurulumuzun 10.03.2023 tarihli ve 2023/90 sayılı Kararıyla, birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminin 14 Mayıs 2023 Pazar günü, Cumhurbaşkanı Seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılmasına karar verilmiştir.
6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 13’üncü maddesi ile 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun'un 52, 53, 54 ve 55’inci maddelerinde yer alan radyo ve televizyonda propaganda usullerinin tespiti amacıyla, Cumhurbaşkanı adaylarının radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının ve görüntülü propagandaların gün ve yayın saatlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi için hazırlanan karar taslağı Kurulumuza sunulmuş olmakla, konu incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi ile ikinci oylamaya kalması durumunda 28 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak olan Cumhurbaşkanı seçiminde, 6271 sayılı Kanun'da seçime katılacak Cumhurbaşkanı adaylarının radyo ve televizyonda propaganda yapmalarına ilişkin açık bir düzenleme bulunmamakta ise de; anılan Kanun'un 13’üncü maddesinde propaganda ve yapılacağı döneme yer verilmesi ve maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında 298 sayılı Kanun hükümlerinin kıyasen uygulanacağı göz önüne alındığında, seçime katılacak Cumhurbaşkanı adayları radyo ve televizyonda propaganda yapabilecektir.
298 sayılı Kanun'un 52’nci maddesi hükmü esas alınarak;
Cumhurbaşkanı seçiminde radyo ve televizyonda propaganda yapacak Cumhurbaşkanı adaylarına;
Kendilerini tanıtmak, programlarını ve yapacakları işleri anlatmak için ilk gün 10, son gün 10 dakikayı geçmemek üzere iki defa konuşma hakkı verilir.
Cumhurbaşkanı adayları, propaganda sürelerinin yansını aşmamak üzere propagandalarını görüntülü olarak da verebilirler. Görüntülü propagandalar TRT dışında hazırlatılır. Görüntülü propagandalarda Cumhurbaşkanı adayları yaptıkları ve yapacakları icraatı anlatırlar. Bu propagandalarda suç teşkil edecek görüntülere yer verilemez. Cumhurbaşkanı adaylarının bu propagandaları bir defada iki dakikadan az olamayacağı gibi bir günde toplam süresi on dakikayı geçemez. Cumhurbaşkanı adayları propaganda haklarını TRT'nin birden fazla kanalına dağıtabilirler. Yüksek Seçim Kurulu, TRT imkânlarına göre bu görüntülerin hangi süre içinde TRT'ye teslim edileceğini ve TRT'deki gösterilme zamanlarını tanzim eder. Bu görüntülerde suç teşkil eden bir husus bulunduğu takdirde Yüksek Seçim Kurulu bunların yayınına izin vermez.
Cumhurbaşkanı adayları radyo ve televizyon konuşmalarında seçim beyannamelerini izah ederler.
Radyo ve televizyon konuşmaları Türkiye'deki bütün radyo ve televizyon postaları ile aynı zamanda yayınlanır.
Radyo ve televizyonda, yayınlanacak propaganda konuşmalarının hangi gün hangi saatte yapılacağı, TRT tarafından haber yayınları sırasında, önceden duyurulur.
Radyo ve televizyonda yapılacak propaganda yayınlarının, tam bir tarafsızlık ve eşitlik içinde yapılması, Yüksek Seçim Kurulu ile TRT tarafından sağlanır.
Seçime katılan Cumhurbaşkanı adayları yayınlanacak propaganda konuşmalarında Türk Bayrağı ile konuşmayı yapan kişi dışında hiçbir görüntüye yer verilmez. Konuşmacılar, ceket giymek ve kravat takmak zorundadırlar.
Özel radyo ve televizyonlarda Cumhurbaşkanı adaylarının propaganda konuşmaları TRT'de uygulanan usul ve esaslara göre yapılır. Bu yayınlardan ulusal nitelikte olanlar Yüksek Seçim Kurulunca, yerel nitelikte olanlar ise İl Seçim Kurullarınca tanzim ve denetlenir. Bu hüküm dışında propagandaya ilişkin yayın yapılamaz. Bu hükme aykırı davrananlar hakkında 298 sayılı Kanun'un 151/2’nci maddesi hükmü uygulanır.
Radyo ve televizyonda propaganda konuşmalarına; 7 Mayıs 2023 Pazar günü başlanacak ve 13 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 18.00’e kadar, ikinci oylamaya kalması halinde 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçiminde de, 24 Mayıs 2023 Çarşamba günü başlanacak ve 27 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 18.00’e kadar, ad çekmeyle belirlenecek gün ve saatlerde yapılmak koşuluyla devam edilecektir.
14 Mayıs 2023 Pazar günü, ikinci oylamaya kalması halinde 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanı seçimine katılacak adayların pusuladaki sıralamaya göre; Recep Tayyip ERDOĞAN, Muharrem İNCE, Kemal KILIÇDAROĞLU ve Sinan OĞAN olduğu belirlenip, ilan edilmiştir.
Bu duruma göre Cumhurbaşkanı adaylarının 10’ar dakikalık iki konuşma hakkı bulunmaktadır.
298 sayılı Kanun'un 52’nci maddesinde, Cumhurbaşkanı adaylarının radyo ve televizyonda yapacakları propaganda “görüntülü” ve “görüntüsüz” olmak üzere ikiye ayrılmış, görüntüsüz propaganda “konuşma”, “görüntülü propaganda” ise Cumhurbaşkanı adaylarının yaptıkları ve yapacakları icraatı görüntüye yer vermek suretiyle anlatmaları olarak tanımlanmıştır. İçerik yönünden farklı olmaları nedeniyle bu iki propaganda türü ayrı ilkelere bağlanmıştır. 298 sayılı Kanun'un 52’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi hükmü, aynı maddenin üçüncü ve devamı fıkraları ile 55’inci maddesi birlikte değerlendirildiğinde; Cumhurbaşkanı adayları ilk veya son gün propagandalarını görüntülü olarak yapabileceklerdir.
Yine; 298 sayılı Kanun'un 52’nci maddesinde görüntülerde suç teşkil eden bir husus bulunduğu takdirde Yüksek Seçim Kurulunca bunların yayınına izin verilmeyeceği hükme bağlanmış,
Aynı Kanun'un 55’inci maddesinde ise, radyo ve televizyon ile yapılacak konuşmalar, Yüksek Seçim Kurulunun görevlendireceği bir kurul üyesi huzurunda, Cumhurbaşkanı adayının isteğine uygun olarak yayından önce ses ve görüntü alma cihazı ile tespit edileceği,
Konuşmanın kim tarafından yapıldığına dair görevli Kurul Üyesiyle radyo ve televizyon idaresinde görevli en az iki personel tarafından tutanak düzenleneceği, konuşmaları tespit eden bant ve sair tespit araçlarının Yüksek Seçim Kurulu tarafından saklanacağı,
Konuşma veya görüntüler dava konusu yapıldığı ve istenildiği takdirde kayıtların merciine verileceği,
Suç teşkil eden konuşmaları yapanlar hakkında kanunen belli olan cezaların bir mislinden iki misline kadar artırılarak hükmolunacağı,
öngörülmüştür.
298 sayılı Kanun'un 54’üncü maddesine göre radyo ve televizyonda propaganda için başvuran Cumhurbaşkanı adaylarının yayın zaman ve sıraları, adayların birer temsilcisi ile TRT temsilcilerinin önünde Yüksek Seçim Kurulunca ad çekme suretiyle saptanacaktır.
Seçim Takvimine göre, seçime katılan Cumhurbaşkanı adaylarından radyo ve televizyonda propaganda yapmak isteyenlerin bu hususu en geç 26 Nisan 2023 Çarşamba günü saat 17.00’ye kadar Yüksek Seçim Kuruluna bildirmeleri ve ad çekme işleminin de 27 Nisan 2023 Perşembe günü saat 15.00'te,
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde seçime katılan Cumhurbaşkanı adaylarından radyo ve televizyonda propaganda yapmak isteyenlerin bu hususu en geç 21 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00’ye kadar Yüksek Seçim Kuruluna bildirmeleri ve ad çekme işleminin 22 Mayıs 2023 Pazartesi günü saat 15.00’te,
yapılmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1- 14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanı seçiminde adayların radyo ve televizyonda yapacakları konuşma ve görüntülü propagandaların 7 Mayıs 2023 Pazar günü ile 13 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 18.00’e kadar,
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçiminde de, adayların radyo ve televizyonda yapacakları konuşma ve görüntülü propagandaların 24 Mayıs 2023 Çarşamba günü ile 27 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 18.00’e kadar,
yapılmasına,
2- Radyo ve televizyonda konuşma hakkını kullanabilecek Cumhurbaşkanı adaylarının pusuladaki sıralamaya göre; Recep Tayyip ERDOĞAN, Muharrem İNCE, Kemal KILIÇDAROĞLU ve Sinan OĞAN olduğuna,
3- Cumhurbaşkanı adaylarının radyo ve televizyonda konuşma ya da görüntülü propaganda yapma isteklerini en geç 26 Nisan 2023 Çarşamba günü saat 17.00’ye kadar,
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde seçime katılan Cumhurbaşkanı adaylarından radyo ve televizyonda propaganda yapmak isteyenlerin bu hususu en geç 21 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00’ye kadar,
Yüksek Seçim Kuruluna bildirmelerine,
4- Radyo ve televizyonda konuşma yapmak için başvuran Cumhurbaşkanı adaylarının yayın zaman ve sıralarının 27 Nisan 2023 Perşembe günü saat 15.00’te,
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde radyo ve televizyonda konuşma yapmak için başvuran Cumhurbaşkanı adaylarının yayın zaman ve sıralarının 22 Mayıs 2023 Pazartesi günü saat 15.00’te,
Yüksek Seçim Kurulunda ad çekme ile belirlenmesine,
5- Propaganda konuşma ve görüntülerinde suç teşkil eden bir husus bulunduğu takdirde Yüksek Seçim Kurulunca bunların yayınma izin verilmeyeceğine, 298 sayılı Kanun’un 55’inci madde uyarınca Kurulca görevlendirilecek üyeler ve TRT'de görevli personel tarafından radyo ve televizyon konuşmalarının tespit edilmesine ve Yüksek Seçim Kurulu adına bu görevi yürütecek üyelerin uyarılarına uyulması gerektiğine,
6- Radyo ve televizyonda yapılacak propaganda konuşmaları ve görüntülü propaganda ile ilgili uygulamaya ilişkin ilkelerin, Cumhurbaşkanı adaylarının istekleri ve Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun olanakları göz önünde tutulmak üzere ad çekmeden sonra belirlenmesine,
7- 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde Cumhurbaşkanı adaylarının konuşma hakkından vazgeçmeleri halinde boşalan yerlere kaydırma yapılmak suretiyle diğer adayların ikame edilmesi gerektiğine,
8- Karar örneğinin Cumhurbaşkanı adayları ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığına, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğüne gönderilmesine ve Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
19.04.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
