III. ESAS KRİTERLERİ
Anayasa Mahkemesi, bir başvuruyu bir defa esastan kabul edilebilir bulduktan başvuru…
A. İnceleme Kısmından Önceki Başlıklar
“Başvurunun Konusu” başlığı, İHAM yargılamasındaki “Usul” (Procedure)…
AYM ise dava ile ilgili sorunu, kendi ifadeleriyle özetlemekten ziyade, başvurucuların…
“Başvuru Süreci” başlığı altında AYM, önüne kadarki başvuru sürecini anlatır görünmektedir. Ancak kararlara bakıldığında görülmektedir ki bu başlık altında başvuru sonrası süreç de anlatılmaktadır. Ne var ki bu süreç de tam olarak yansıtılmamaktadır. Örneğin bir kararda hüküm verilmeden önce tedbir kararı verilmiş olduğu, ne başvuru süreci başlığı altında, ne de sonraki kısımlarda anlatılmayabilmektedir. …
“Olaylar ve Olgular” başlığı, İHAM kararlarında görülen “The Facts” başlığını andırmaktadır.…
Bunlardan başka, başvurucuların doğum tarihlerinin, yaşadıkların yerin ve mesleklerinin…
Yine kaydedilmelidir ki “Olaylar ve Olgular” başlığı altında, ya derece mahkemesi…
“Olaylar ve Olgular” başlığı altında, bir sonraki “İnceleme ve Gerekçe” başlığı altında…
Öte yandan “İlgili Hukuk” başlığı altında, “İnceleme ve Gerekçe” kısmında kullanılamayacak…
B. Esas İncelemesi
Anayasa şikâyeti kararlarının “İnceleme ve Gerekçe” başlığı altında anlatılanlar, bu başlığın İHAM kararlarındaki “the Law” başlığına…
1. Tarafların İddiaları
AYM ise bu bağlamda “Başvurucuların İddiaları” dışında bir başlık veya alt başlık…
a. Adalet Bakanlığının Görüş Bildirme Yetkisi
AYM’nin Adalet Bakanlığı görüşlerini İHAM’ın yaptığı gibi hükümetin görüşleri şeklinde…
Bu durum, aşağıda bahsedileceği üzere AYM’nin, bir müdahalenin neden yapıldığı, hangi…
“Özellikle siyasi boyutu davalarda rol oynayabilecek bilgi ve belgeler ile çeşitli kamu görevlilerinin ihmal veya suistimallerini gösteren bilgi ve belgelerin, sırf yargılama gerektirmiyor gerekçesiyle başvuruculardan gizlenmesi söz konusu olabilir. AİHM’in Türkiye pratiğinden bilinmektedir ki başvurucular çoğu halde şikayetlerini temellendirecek bilgi ve belgelere ulaşamamaktadır. Ayrıca kamu görevlilerinin ihmal veya suistimalleri İdare ve hatta Yargı tarafından görmezden gelinebilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, söz konusu değişiklik riskli bir değişikliktir.”…
Buna ek olarak, davanın esasını etkileyen bir belge hakkında davanın taraflarına…
b. Üçüncü Taraf Müdahilliği Konusu (Amicus Curiae)
Son olarak şimdiye kadarki yargılamalarda üçüncü tarafların müdahilliği talebinin…
Bu bilgi çerçevesinde AYM Yasası’nın 26/2’nci maddesine bakıldığında görülmektedir…
2. Değerlendirme Yöntemleri
AYM, anayasa şikâyeti yetkisini kullanmaya başladığı zamandan beri önüne gelen davaları…
AYM, 2012 tarihinden beri, geçmişteki kararlarının aksine, Anayasa’nın 13’üncü maddesini…
Dikkat çekici olan nokta, AYM’nin esastan yapığı bu değerlendirmelerde Anayasa’nın…
AYM, tüm bu kriterlerin içinde “demokratik toplum düzeninin gerekliliklerine uygunluk”…
Anılan kriterlerden “Laik Cumhuriyetin gereklerine uygunluk” kriteri, uygulanmaya…
Kaydedilmelidir ki sayılan kriterlere uygunluğun sınanması için öncelikle bir sınırlamanın…
AYM’nin şimdiye kadarki içtihadına bakıldığında şöyle bir görünümle karşılaşılma…
İHAS’ın 2 ve 3’üncü maddeleri kapsamındaki temel haklar yönünden ihlal iddiaları,…
İHAS’ın 5’inci maddesi kapsamındaki temel hak yönünden değerlendirmede, kural olarak…
İHAS’ın 6’ncı maddesi kapsamındaki temel hak yönünden değerlendirmede anayasanın…
İHAS’ın 7’nci maddesi kapsamındaki temel hak yönünden değerlendirmede, bu hakkın…
Mülkiyet hakkı yönünden ise kanunilik, nedensellik,…
Sözleşme’deki nitelikli haklar kapsamındaki temel haklara ilişkin değerlendirmelerde…
a. Müdahalenin Tespit Edilmesi
AYM’nin önüne gelen incelemelerde başvurucunun ileri sürdüğü temel hakka yönelik…
AYM birçok kararda kamu gücü müdahalesini gerektiği gibi tespit etmektedir. Öyle…
AYM bu vakada kolluk güçlerinin fiziksel güç kullanmasına odaklanmış ve bu temelde…
Buna benzer başkaca örnekler verilebilir. Mesela Hava-İş’in Türk Hava Yolları grevi…
Yine mesela Deniz Yazıcı kararında polisin “(…) demek Diyarbakırlısın, adın da Deniz. Sen üniversitede az dayak yedin herhalde, doktor oldun da bir şey mi oldun”…
b. Kanunilik Kriteri
Bir temel hakka yönelik müdahalenin mevcut olduğu görüldüğünde artık o müdahalenin…
Bu bakımdan ilk olarak dikkat çeken nokta AYM’nin, “kanun” kavramını şeklî anlamda…
Ancak AYM, devam eden tespitlerinde kanunilik denetimini bununla sınırlı tutmamış,…
Kanunilik şartı, hak ve özgürlüklere yönelik sınırlamaların yalnızca şekli olarak…
Bu uyarlamada Anayasa’nın 2’nci maddesindeki hukuk devleti ilkesinden türettiği “belirlilik”…
Mahkeme’ye göre “belirlilik ilkesi”, “hukuksal güvenlikle bağlantılı olup; birey, belirli bir kesinlik içinde, hangi somut eylem ve olguya hangi hukuksal yaptırımın veya sonucun bağlandığını, bunların idareye hangi müdahale yetkisini doğurduğunu, kanundan öğrenebilme imkânına sahip olmalıdır. Birey, ancak bu durumda kendisine düşen yükümlülükleri öngörüp, davranışlarını düzenleyebilir. Hukuk güvenliği, kuralların öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de kanuni düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar.” Anılan…
TR
EN
