Çiğdem İbiş, Yüksek Lisans Tezi, 2018

Yetki sözleşmesi; uyuşmazlığın çözümü konusunda kanunen yetkili olmayan bir mahkemenin yetkilendirilmesi amacıyla taraflarca yapılan sözleşme olarak ... ENSTİTÜSÜHUKUK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MİLLETLERARASI YETKİ SÖZLEŞMELERİ ÇİĞDEM İBİŞ114613022 YRD. DOÇ. DR. CANDAN YASAN TEPETAŞ İSTANBUL 2018 MİLLETLERARASI YETKİ SÖZLEŞMELERİMİLLETLERARASI YETKİ SÖZLEŞMELERİ/INTERNATIONAL JURISDICTION AGREEMENTS ÇİĞDEM İBİŞ114613022 Tez Danışmanı Jüri Üyeleri : i- Yrd. Doç. Dr. Candan Yasan ... içindekiler GİRİŞ 1 TANIM ve KAVRAM, HUKUKİ NİTELİK VE MİLLETLERARASIİLİŞKİLERDE YETKİ SÖZLEŞMELERİNİN ÖNEMİ 3 1.1. TANIM ve KAVRAM 3 1.2. HUKUKİ NİTELİK 6 1.3

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

Sonuç “Medeni Yargılama Hukukunda Yetki Sözleşmeleri” adlı tezimizde, taraflara aralarındaki hukuki ilişkiden kaynaklanan uyuşmazlıklarının çözümü için belirledikleri mahkemeyi yetkili kılma imkânı tanıyan yetki sözleşmeleri kurumu incelenmiştir. Çalışmamızda, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki yetki sözleşmesine ilişkin HMK m.17 ve HMK m.18 hükümleri ele alınmıştır. HMK’ da düzenlenen yetki sözleşmeleri önemli değişiklikler içermektedir. Bu değişikliklerin gerekçesinin anlaşılabilmesi için sırasıyla, HUMK düzenlemesiyle 2006 ve 2008 tarihli tasarılardaki yetki sözleşmesine ilişkin düzenlemeler ve bunlara ilişkin

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

B.Sözleşmenin Tarafları Açısından Geçerlilik Şartları 1.Genel Olarak HMK’nın yürürlüğüyle birlikte yetki sözleşmesinin taraflarının belirli kişilerle sınırlandırıldığı görülmektedir. HUMK zamanında sözleşmeyi yapabilecek kişiler açısından herhangi bir sınırlama olmaksızın herkesin yetki sözleşmesi yapabilmesine izin verilirken; HMK’nın yürürlüğe girmesiyle sadece tacirler ve kamu tüzel kişilerinin yetki sözleşmesi yapabileceği kabul edilmiştir. Bu durumda, HMK’nın yürürlüğünden sonra, gerçek kişilerin kendi aralarında veya kanunda sayılan kişilerle (tacirler veya kamu tüzel kişileri) yetki sözleşmesi

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

İkinci Bölüm - Yetki Sözleşmesinin Kuruluşu, Geçerlilik Şartları, Etkisi, Hükümleri ve Sona Ermesi I.Yetki Sözleşmesinin Kuruluşu Tarafların ... başvuracakları mahkemeyi yetkili hale getirmek için yaptıkları sözleşmeye “yetki sözleşmesi” denir. Yetki sözleşmesi, asli ve doğrudan etkisini usul hukukunda göstermesi sebebiyle, öğretide çoğunlukla kabul edilen görüşe göre, bir usul sözleşmesi ve aynı zamanda geniş anlamda bir usul işlemidir. Yetki sözleşmesinin ... , taraflar arasında yapılmış olan yetki sözleşmesi, usul hukuku bakımından bir etki doğurmayacak; taraflar arasında yapılmış maddi hukuka ilişkin bir sözleşme

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

3.Yetki Sözleşmesinin Yazılı Olarak Yapılması Yetki sözleşmesinin geçerlilik şartlarından biri de sözleşmenin yazılı olarak yapılmasıdır (HUMK m.22 ... sözleşme hüküm doğurmayacaktır. Bu durumda TBK m.12/II ve HMK m.18/II hükmü birlikte değerlendirildiğinde, yetki sözleşmeleri için öngörülen yazılı şeklin geçerlilik şartı olduğu görülmektedir(230),(231). Dolayısıyla, yazılı olarak yapılmayan yetki sözleşmesi, başka bir delille (yemin-tanık) ispat edilemeyecektir(232). Taraflar yetki sözleşmesiyle tabii hâkimden başka bir hâkimin önünde uyuşmazlığın çözümünü amaçlamaktadır; bu sebeple kanun koyucu, tarafların

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

III.Türk Hukukunda Yetki Sözleşmeleri A.Medeni Yargılama Hukukunda Yetki Sözleşmeleri Taraflar arasında yapılan maddi hukuk sözleşmesine, bir madde şeklinde “yetki şartı” eklenerek veya ayrı bir “sözleşme” olarak yapılabilen yetki sözleşmeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile önemli ... HMK’da açık hükümle düzenlenmiştir. 2006 tarihli Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı ile yetki sözleşmesinin tarafları ve bu tarafların yapmış oldukları sözleşmenin münhasır yetki kuralı ihdası hususunda farklı hükümler getirilmiştir. Ancak, 2008 tarihli tasarıda, 2006 tarihli tasarıdaki taraf ayrımı

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

IV.Yetki Sözleşmesinin Hükümleri A.Münhasır Yetki Sözleşmesi- Münhasır Olmayan Yetki Sözleşmesi Tarafların aralarında yaptıkları yetki sözleşmesi ... mahkeme olarak belirlenmesi halinde “münhasır yetki sözleşmesi” nin varlığından söz edilecektir(332). Ancak, yetki sözleşmesi ile belirlenen mahkeme ... “münhasır olmayan yetki sözleşmesinin” varlığından söz edilecektir. Öğretide, taraflar arasında yapılan yetki sözleşmesinin münhasır niteliğe sahip olup olmadığı tartışılmıştır. Özellikle HUMK zamanında tarafların münhasır nitelikte bir yetki sözleşmesi yapıp yapamayacakları farklı görüşlerin ortaya çıkmasına

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

E.Yetki Sözleşmesinin Etkisi Hakkındaki Görüşümüz HMK’nın yetki sözleşmesine ilişkin düzenlemesine bakıldığında, taraflar bakımından bir sınırlama getirildiği görülmektedir. Yukarıdaki başlıklarda da ifade edildiği üzere bu sınırlamadaki temel amaç HMK’da yetki sözleşmesi yapmaya ehil olan kişilerin eşit ... ettiği tacirleri ve kamu tüzel kişilerini yetki sözleşmesi yapabilecek kişiler çerçevesinde düzenlemiştir. Bu durumda, yetki sözleşmesi yapmaya ehil kişiler arasında yer almayan (tacir olmayan) gerçek kişilerin kendi aralarında (gerçek kişi- gerçek kişi) yahut kanunda yer alan yetki sözleşmesi

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

2.Tacirler HMK’ya göre yetki sözleşmesi yapabilecek kişilerden biri de tacirdir(124). Tacir kavramı, Türk Ticaret Kanunu’nda(125) yer alan ... olduğu için yetki sözleşmesi yapabilecektir. TTK m.13’te küçük veya kısıtlıların tacir sıfatlarına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Bu hükme göre, yasal ... veya kısıtlı kazanacaktır. Bu durumda küçük veya kısıtlı tacir adına, yasal temsilci olan veli veya vasi tarafından yetki sözleşmesi yapılacaktır(129 ... yetki sözleşmesi yapabilecekleri kabul edilmiştir(133). Kanunda, bazı durumlarda tacir sıfatı elde edilememekle birlikte, sorumluluk bakımından

M. Ceren Erdem / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2023

2.Mahkemenin veya Mahkemelerin Belirli Olması Tarafların, yetki sözleşmesinde uyuşmazlığın çözümü için yetkili olan mahkemeyi açıkça göstermeleri ... yetki sözleşmesi yoluyla tek mahkemeyi yetkili kılabilecektir. Birden fazla mahkemenin yetkili kılınabileceğinin kabulü halinde, sözleşmenin güçlü tarafı ... tarafların sözleşmeyle ancak tek bir mahkemeyi yetkili kılabilecekleri kabul edilmelidir(215). Azınlıkta kalan görüş uyarınca, yetki sözleşmesiyle birden fazla ... mahkemeyi yetkili kılmalarına izin verilmiştir (HMK m.17). Tarafların yetki sözleşmesiyle yetkilendirdikleri mahkemenin açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Bu