Medeni Usul Hukukunda Hakem-Bilirkişilik

Deliller(146) bakımından, mukayeseli hukuk ve hukukumuza göre, delillerin sınırlı sayıda olup olmadığı ve delillerin hâkim tarafından serbestçe incelenip incelenememesine göre iki farklı sistem bulunmakta olup bu sistemler hakem-bilirkişi raporunun bir delil olarak nitelendirilip nitelendirilememesi açısından önem arz etmekte olduğundan kısaca incelenecektir. Bu sistemlerden ilki, delillerin sınırlı sayıda olup olmadığına ilişkin olup bu sistemde de iki durum söz konusudur. Bunlardan ilki, bir yargılamada kullanılabilecek delillerin tek tek belirtildiği sistem olup bu sisteme katı veya sıkı (Strengbeweis) delil sistemi de denilmektedir. Katı veya sıkı delil sisteminde, deliller sınırlı sayıda olmakta (numerus clausus) hangi tür delillerin yargılamaya getirebileceğini önceden kanun koyucu tarafından belirlenmektedir. Örneğin, Alman hukukunda deliller keşif, tanık, bilirkişi, belge (Urkunden) ve isticvaptan oluşmakta olup bu delil türleri haricinde, yargılamaya farklı bir delil türü getirmek kural olarak mümkün değildir. Diğer sistem olan serbest delil sisteminde (Freibeweis) ise, kanunda deliller belirtilmiş olsa da deliller konusunda bir sınırlama yapılmamış olup her şey delil olarak kabul edilmektedir(147).…