Özellikle 1990’lı yılların ilk yarısında Türkiye öğretisinde gözle görülür biçimde,…

Anayasa şikâyetinin henüz yürürlük kazanmadığı tarihte yapılan bu çalışmada mevcut…

Terminoloji Sorunu: Anayasa’da düzenlenen “bireysel başvuru” ifadesi sorunludur. Anayasa bu hakkın öznesi olarak herkesi göstermiştir. Kes kelimesi…

Mukayeseli Hukuktaki Yeri: Dünya’da farklı biçim ve düzeylerde de olsa anayasa yargısının mevcudiyeti kural, olmaması istisnadır. Anayasa yargısı içinde ise anayasa şikâyeti benzeri mekanizmalar oldukça yaygındır. Tüm dünya içinde bu oran 1/3 civarında, Avrupa Konseyi’ne devletler içindeyse yarıdan fazla orandadır. Venedik Komisyonu gibi uluslararası yapılar, istikrarlı biçimde bu mekanizmanın savunucusu olmuşlardır.

Anayasa Şikâyeti’nin Hukuki Niteliği: Anayasa şikâyeti usuli nitelik taşıyan…

Tarihsel Gelişim: Anayasa şikâyetinin ortaya çıktığı ülkeler genellikle Almanca konuşulan ülkelerdir. Almanya’da Paul Kilisesi anayasası ve devamında İsviçre, Avusturya, Lihtenştayn anayasalarının öncül nitelik taşıdığı görülmektedir. Türkiye’de ise ilk kez 1961 Anayasası hazırlanırken gündeme gelen bu kurum, 90’lı yıllarda anayasa mahkemesinin kuruluş yıl dönümünde etraflı biçiminde tartışılmış, 2000’li yılların başında Türkiye Barolar Birliği ve AYM tarafından hazırlanan taslaklarda somutlaştırılmış ve özellikle İHAM nezdindeki dava ve ihlal yoğunluğu dikkate alınarak, bunun için anayasa değişikliği zorunlu olmasına rağmen 2010 referandumuyla kabul edilmiştir.

Anayasa Şikâyetinin İşlevleri: Anayasa şikâyetinin dört temel işlev gördüğü…

İHAM Uygulamalarında Anayasa Şikâyetinin Yeri: İHAM’ın insan haklarının korunması konusundaki etkin rolü, bu mahkemenin iş yükünün artmasına neden olmuştur. Avrupa Konseyi organları, söz konusu iş yükü sorunun çözülmesi için taraf devletlerde bir prototip olarak anayasa şikâyeti mekanizmasının yaygınlaşmasını desteklemektedir. Bu, subsidiarite ilkesinin…

Yargı Organının İhlalleri: Yargı organlarının ihlalleri anayasa şikâyeti yargılamasının ezici çoğunluğunu oluşturmaktadır. Bu ihlaller, ihmal suretiyle (makul sürede yargılanma hakkı vb.) gerçekleşebilir. Konuyla ilgili tartışma alanı, yüksek yargı organlarınca verilen kararların AYM tarafından desteklenmemesi ve bu bağlamda AYM’nin süper temyiz mahkemesi haline geleceği noktasında oluşmaktadır. Bu, anayasa şikâyetinin bulunduğu

Anayasa Şikâyetine Konu Edilebilecek Haklar ve Özgürlükler: Anayasa’ya göre her türlü hak ve özgürlük anayasa şikâyetine konu edilememektedir. Anayasa’daki haklardan ve özgürlüklerden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki hakların şikâyete konu edilecek olması karşısında tartışmalı olan çok sayıda konu? vardır. Bu tartışmalara dayalı olarak ulaşılan sonuç, konunun amaççı ve sistematik bir yorumla kavranması zorunluluğudur. Buna göre; temel hak ve özgürlükler kavramı, anayasanın temel hak ve ödevler dışındaki bölümlerindeki düzenlemelerin de dikkate alınacağı maddi bir yaklaşımla çözümlenmeli, İHAS’ın orijinal metni dikkate alınmalı, İHAM içtihatları çerçevesinde genişletici yoruma gidilmeli, taraf olunmayan ek Protokollerdeki haklar ve özgürlükler, anılan düzenlemenin amacının tasnif kolaylığı olduğu düşünülerek, kategorik olarak dışlanmamalıdır. İHAS’ın asgari güvence sağladığı, iptal ve itiraz yoluyla gelen vakalar ile anayasa şikâyeti yargılaması arasında uyumun sağlanması için, şekli…

Türkiye'de Anayasa Şikayeti

Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece Profesyonel + pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.

SONUÇ