BİRİNCİ BÖLÜM
REFAH DEVLETİNİN KRİZİ EKSENİNDE SOSYAL HAKLAR
Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi’nden bu yana alışılageldiği üzere, kişinin…
Yine aynı nedenle insan hakları, salt pozitif hukukun konusu olan haklardan ibaret…
Sosyal hakların ortaya çıkışını hazırlayan koşullar, hak kavramının belirmesinden…
Diğer temel haklarda olduğu gibi sosyal haklar da önce ulusal düzeyde oluşturulan…
Bu tartışmayı detaylandırmadan ve refah devleti ile sosyal haklar ilişkisine geçmeden…
I. Terminoloji: Sosyal Devlet mi Refah Devleti mi?
Refah devleti (etat-providence) Fransızcada ilk kez 1791 tarihinde kullanılmıştır.
Aşağıda değinileceği gibi, her iki kavram da ilk kez 18 ve 19. yüzyıllarda kullanılmıştır.…
Türkiye’de refah devleti yerine sosyal devlet kavramının yerleşik hale gelmesini…
Ancak refah devleti, aşağıda tartışıldığı üzere, sosyal devletin birebir karşılığı…
Bu çalışmada, sosyal devlet ve refah devleti kavramlarının her ikisi de kullanılmaktadır.…
Sosyal devlet, salt klâsik hakları temel haklar olarak değerlendiren, özgürlüğü dışsal…
II. Sosyal Devletten Refah Devletine Giden Süreç
Sosyal devlete ilişkin anlamlı bir başlangıç noktası bulmak için tarihsel süreçte…
Sosyal devlet genellikle, Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan işçi sınıfının burjuvazi…
Öte yandan, sosyal devleti sadece 19 ve 20. yüzyılda verilen mücadelelerle sınırlamayan…
Modern devletin temel işlevlerinden biri, kişi güvenliğinin sağlanması ve belirsizliğin
Refah devleti ise, terminolojiye ilişkin açıklamalarda da belirtildiği gibi, sosyal…
1930’lar ve 1960’lar arasında ortaya çıkan özgül bir tarihsel yapıdır. Vaat ettiği…
Keynesyen refah devleti, kapitalist ekonomiye ve sosyal liberalizmin düşünsel zeminine…
Modern devlet oluşmaya başladığı zamandan bu yana sosyal devlete içkin kurumlar adım…
Sosyal devletin ve ileri aşamasına tekabül eden refah devletinin ayırt edici özelliği,…
Sosyal devletin temel özelliklerinden biri, sosyal hakların güvence altına alınmasıdır.…
A. Modern Devlet ve Sosyal Hakların Gelişimi
1. Feodal Toplumdan Rasyonel Bireyler Toplumuna
İnsan hakları düşüncesi kimi nüveleri bakımından Antik Yunan’a kadar geri götürülebilir…
Bilindiği üzere, 11. yüzyıla kadar olan dönemin hâkim ekonomik, toplumsal ve siyasal…
Feodal döneme ilişkin olarak belirtilmesi gereken bir husus da, kapitalist bir ekonominin…
Feodal dönemi, iktidarın merkezîleşmeye başladığı ve mutlakıyetçi devletin kurulduğu…
Burjuvazinin ortaya çıkması üretim biçiminde köklü bir değişiklik anlamına gelirken,…
Kimi düşünürlere göre kaynağını tanrıdan, kimilerine göre doğadan, kimilerine göre…
Aristokrasinin egemen siyasî güç olduğu Ortaçağ boyunca, hukukun ilâhî bir kaynağa…
Egemenlik kavramını ilk kez kullanan Bodin, bir yandan kralların kutsal haklara sahip…
Egemenlik Bodin’de toplumun doğal birimi olarak görülen aileden türetilirken, Hobbes’la…
Hobbes gibi John Locke da toplumun kökenini doğal hayat ve toplum sözleşmesi fikirlerinden…
Görüldüğü gibi toplum sözleşmesi kuramları, siyasal toplumların kaynağının tanrısal…
Toplum sözleşmesi fikri, iktidarın kaynağını yeryüzüne indirmiş; egemenlik kavramı…
Bu gelişmeler hukuk alanında da yansımasını bulmuştur. Ulusal hukuk sistemleri çerçevesinde…
Doğal haklar ve toplum sözleşmesi kuramları, iktidarı sınırlandırarak, kişileri iktidar…
Kısacası 17 ve 19. yüzyıllar arasındaki –klâsik liberalizm dönemi olarak da adlandırılan–…
Bu dönemin bireyi özgür, rasyonel ve belirli haklarla donatılmış olarak doğar. Kendisi…
Düşünsel hayatın liberalizmden ve Aydınlanmacı rasyonalizmden beslendiği bu dönemde,…
2. Sosyal Adaletsizlik Karşısında Birey
Batı literatüründe yurttaşlık/vatandaşlık haklarının hangi sırayla tarih sahnesine…
Marshall bu tasnifi yaparken daha ziyade İngiltere örneğinden hareket etmiş, bu nedenle…
Yine de Marshall’ın tasnifi, demokratik yurttaşlığın gelişim süreci hakkında fikir…
a. Sosyal Devletin Politik Ekonomisi ve Sosyal Hakların Filizlenmesi
Klâsik (medenî-siyasal) hakların şekillendiği süreçte sosyal haklara kaynaklık eden…
Kuzey Amerika kolonilerinin bağımsızlık mücadelesinin başarıya ulaşmasıyla kurulan…
İhmal edilen diğer boyut ise, bireyin kimi haklarını kullanabilmesi için devlet müdahalesini…
Bu noktada tekrar vurgulanması gereken husus, kapitalist ekonomilerde devletin hiçbir…
Güncel siyasal tartışmalarda çoğunlukla sosyal devletin varlık nedenin, devletin…
Sosyal hakların ortaya çıkışı, ihmâl edilen bu sosyal boyuta dikkat çeken düşünce…
Hak mücadelesinin ilk aşamalarında medenî ve kimi siyasal hakların ön plana çıkmasında,…
Eşitliği sorunsallaştırmak elbette 19. yüzyılda verilen toplumsal mücadelelere özgü…
18. yüzyılda Adam Smith’le birlikte temelleri atılan klâsik iktisat öğretisinde (ya…
EN
TR
