İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA SOSYAL HAKLAR VE DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. Genel Olarak
10 Aralık 1948’de İHEB’in BM Genel Kurulu tarafından kabul edilmesinin ve bugüne…
Günümüzde insan hakları hukukunun gerek düşünsel temellerine gerekse uygulanmasına…
Konuya ilişkin teorik tartışmalarda bir kaç ana hat belirginleşmektedir: Ekonomik,…
Görüldüğü gibi medenî ve siyasal haklar ile ekonomik, sosyal ve kültürel haklar çekişmesinin…
Ekonomik-sosyal haklar kategorisine karşı geliştirilen tezlerin ortak yönü, bu hakları…
Farklı görüşleri birleştiren nokta ise, kaydedilen ilerlemelere karşın ekonomik-sosyal…
Buna paralel diğer bir gelişme de, günümüzde hak kategorileri arasındaki geçişkenliğin…
Çalışmanın bu bölümünde, ekonomik ve sosyal hakların düşünsel ve hukukî temellerine…
A. İnsan Haklarının Bütünselliği İlkesi
1993 yılı Dünya İnsan Hakları Konferansı sonucunda kabul edilen Viyana Deklarasyonu…
İnsan haklarının bütünselliğine verilebilecek belki de en isabetli örnek, ESKHS’nin…
B. Ekonomik-Sosyal Hakların Hukukî Temelleri
BM sisteminde ekonomik ve sosyal hakları düzenleyen temel uluslararası belgeler,…
Ekonomik ve sosyal hakların ikincil kaynakları olarak, ESKHK’nin Genel Yorumları,…
Önceki bölümlerde de değinildiği gibi İHEB, aralarında ayırım yapmaksızın insan haklarının…
C. İnsan Hakları Teorisinde Devletin Yükümlülükleri
İnsan haklarının sınıflandırılmasında temel alınan ölçütlerin de gösterdiği gibi,…
Ancak hem insan haklarının bütünselliği, hakların karşılıklı bağımlılığı ve birbiriyle…
Günümüz insan hakları teorisinde, devletlerin insan haklarına ilişkin üç tür yükümlülüğünün…
İnsan haklarına ilişkin yükümlülük türleri, elbette ekonomik-sosyal haklar için de…
i. Saygı Gösterme Yükümlülüğü: İnsan haklarına ilişkin klâsik/liberal yaklaşımı…
ii. Koruma Yükümlülüğü: Koruma yükümlülüğünde devletin daha aktif bir ödevi…
iii. Gereğini Yerine Getirme Yükümlülüğü: Gereğini yerine getirme yükümlülüğü,…
Devletin saygı gösterme, koruma ve gereğini yerine getirme yükümlülüklerinin her…
Hakların korunmasında esas olan, yatay koruma dâhil hakların tüm potansiyel ihlâlcilere…
İnsan haklarının evrensel düzeyde ve tam anlamıyla korunması ve teşvikinde devletin…
Devletin yükümlülükleri tartışmasında dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise,…
Son olarak üzerinde durmak istediğimiz husus, devletin yükümlülüklerinden söz edildiğinde,…
Devlet dediğimiz örgütlenme, işlevini çeşitli kurumlar-organlar vasıtasıyla yerine…
II. BM Sistemi’nde Ekonomik-Sosyal Haklar
A. BM’nin İnsan Haklarına ilişkin Genel Sistematiği
BM sisteminde insan haklarının korunması ve teşviki, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin (Office…
1. BM Sözleşmeleri ile Kurulan Komiteler
BM sözleşmeleri ile kurulan komiteler, bağımsız uzmanlardan oluşan ve dokuz temel…
Çalışmanın son bölümünde dezavantajlı gruplara yer verilirken farklı komitelerin…
İnsan haklarına ilişkin temel sözleşmelerin imzalanıp onaylanmasından sonra, sözleşmelerle…
i. İnsan Hakları Komitesi (İHK): MSHS’nin…
ii. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi (ESKHK): …
İHK’ye benzer şekilde, taraf devletler sözleşmenin kabulünden iki yıl sonra ve takip…
iii. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi:…
Mevcut hukuk sistemlerinde kadın-erkek eşitliği ilkesini benimsemek, ayrımcı yasaları…
Taraf devletler, ilgili izleme Komitesine dört yılda bir rapor göndererek, kadınların…
iv. İşkenceye Karşı Komite: İşkenceyi…
v. İşkenceyi Önleme Alt Komitesi: İşkenceyi…
v. Çocuk Hakları Komitesi: Çocuk Hakları…
vi. Göçmen İşçiler Komitesi: Tüm Göçmen…
vii. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi:…
viii. Engelli Kişilerin Hakları Komitesi: Taraf…
ix. Zorla Kaybedilenler Komitesi: Kişilerin Zorla Kaybedilmeye Karşı Korunması Sözleşmesi’ne taraf olan devletlerin periyodik raporlar göndermekle yükümlü oldukları Komite’dir. Sözleşme’nin kabulünü takip eden iki yıl içinde rapor göndermekle yükümlüdür.…
Özetle, Komiteler, taraf devletlerce gönderilen periyodik raporları inceleme, yetkili…
2. BM Şartı ile Kurulan Mekanizmalar
Şart organları olarak da adlandırılan ve BM Şartı ile oluşturulan mekanizmalar hâlihazırda…
Bu çalışmanın ilerleyen bölümlerinde, özel usuller kapsamında oluşturulan kimi raporlara…
B. Ekonomik-Sosyal Hakların Denetimi ve Gerçekleştirilmesi
Denetim, bir uluslararası sözleşmeye taraf devletin o sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerine…
Bir hakkın gerçekleştirilmesi olarak çevrilebilen realisation terimi ise,…
Bu bölümde, BM sisteminde ekonomik-sosyal haklara ilişkin uluslararası düzenlemeler,…
1. BM Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi (ESKHS)
İHEB’in tamamlayıcı unsurlarından ve uluslararası insan hakları hukukunu oluşturan…
Sözleşme’nin MSHS’ye benzer Başlangıç hükmünde, ekonomik, sosyal ve kültürel hakların…
EN
TR
