EN
TR
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç, kapsam ve dayanak
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca iki veya üç tekerlekli motorlu araçların ve dört tekerlekli motosikletlerin yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygunluğunu yerine getirmek üzere; bu Yönetmelik kapsamındaki tüm yeni araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin tip onayı ve piyasa gözetimi için fonksiyonel güvenlikle ilgili ayrıntılı ilgili idari ve teknik şartları ve deney prosedürlerini belirlemek ve ilgili BM/AEK Regülasyonlarını belirtmektir.
(2) Bu Yönetmelik, 22/8/2015 tarihli ve 29453 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013)’in 1 inci maddesinde belirtilen araçları ve bunların aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerini kapsar.
(3) Bu Yönetmelik; 2918 sayılı Kanunun 29 uncu maddesine, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü maddesine ve 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yer verilen tanımlar bu Yönetmeliğin uygulanmasında da geçerli olup söz konusu tanımlara ek olarak bu Yönetmelikte geçen;
a) AB/168/2013 Yönetmeliği: 22/8/2015 tarihli ve 29453 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmeliği,
b) Açık tip çekme bataryası: Su ile yeniden doldurulması gereken, atmosfere salınmak üzere hidrojen gazı üreten sıvılı bataryayı,
c) Açıklık bölgesi: Tüm oturma konumlarında ve normal oturma konumunda Hibrit III insan deney cihazı ile temsil edilen ortalama erkek mankenin kapladığı alanı,
ç) Açıkta duran iletken parça: IPXXB koruma seviyesi hükümleri kapsamında temas edilebilen ve yalıtım yapılmadan elektrik enerjisi verilebilen iletken parçayı,
d) Ağız: Sıvının ön cama yönlendirilmesinde kullanılan cihazı,
e) Aktif sürüş olası modu: Elektrikli ivme konum sensörünün uygulanması, eşdeğer bir kontrolün devreye girmesi veya fren sisteminin serbest bırakılmasının elektrik aktarma organlarının aracı tahrik etmesine sebep olduğu araç modunu,
f) Aracın orta uzunlamasına düzlemi: Aracın simetri düzlemi veya araç simetrik değil ise araç dingillerinin ortasından geçen dikey uzunlamasına düzlemi,
g) Araç ana kontrol anahtarı: Bir aracın sürücüsüz halde park edilmiş halden normal çalışma moduna geçirilmesi gibi aracın bütünleşik elektronik sisteminin açılmasında kullanılan cihazı,
ğ) Araç yapısı: Shore (A) sertlik değeri en az 60 olan malzemeden imal edilmiş, üst yapı, aksamlar, çamurluklar, bilezikler, bağlantılar, lastikler, tekerlekler, tekerlek korumaları ve camlar dahil olmak üzere araç parçalarını,
h) Arka geri yansıtıcı: Arkadan bakıldığında aracın varlığını göstermek için kullanılan geri yansıtıcı cihazı,
ı) Arka konum lambası: Arkadan bakıldığında aracın varlığını göstermek için kullanılan lambayı,
i) Arka oturma konumu: Diğer farklı oturma konumları şeklinde gruplandırılabilen, ön oturma konumu hattının tamamen gerisinde kalan tek oturma konumunu,
j) Arka sis lambası: Sis, kar yağışı, şiddetli yağmur ve toz bulutu gibi olayların yaşanması durumunda aracın arka taraftan görünürlüğünü artırmak için kullanılan cihazı,
k) Arka tescil plakası lambası: Tescil plakasının takıldığı alanı aydınlatmada kullanılan ve bir veya daha fazla optik unsurdan meydana gelen cihazı,
l) Arkadan görünürlük açısından araç tipi: Başta aracın ebatları ve dış şekli, monte edilmiş olan dolaylı görüş amaçlı cihazların sayısı, konumu ve tasarım özellikleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
m) Ayarlama sistemi: Uzunlamasına, dikey ve/veya açısal ayarlar dahil olmak üzere kullanıcının fiziksel yapısına göre uyarlanan bir oturma konumu elde etmek amacıyla koltuk parçalarının ayarlanabilmesini sağlayan cihazı,
n) Aydınlatma cihazı: Bir tip onaylı lamba veya tip onaylı geri yansıtıcıyı,
o) Aydınlatmanın montajı açısından araç tipi: Başta aracın ebatları ve dış şekli, monte edilmiş olan aydınlatma cihazları ve ışıklı sinyal cihazlarının sayısı, konumu ve tasarım özellikleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
ö) Aydınlatma yüzeyi: Bir aydınlatma cihazına ait olup 53 sayılı BM/AEK Regülasyonunun, Madde 2.7'sinde tanımlanan yüzeyi,
p) Azami hız sınırlandırma plakası ve bunun araç üzerindeki konumu açısından araç tipi: Başta azami araç tasarım hızı ve azami hız sınırlandırma plakasının malzemesi, konumu ve tasarım özellikleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
r) Azami yük derecesi: Yük kapasitesi endeks numarası şeklinde ifade edilen ve lastik imalatçısı tarafından belirtilen kullanım şartlarına uygun şekilde kullanıldığında bir lastiğin taşıyabileceği kütleyi,
s) Bagaj bölmesi: Tavan, kapak, bagaj kapağı veya arka kapı ve zemin ve yan duvarlarla sınırlandırılan, aktarma organlarının canlı parçalara doğrudan temasını engellemek için kullanılan muhafaza ve bariyer ile çevrelenen, ön veya arka bölme parçası ile yolcu bölmesinden ayrılmış olan ve bagajların taşınmasında kullanılan araç alanını,
ş) Bağımsız aydınlatma cihazı: Ayrı aydınlatma yüzeyine, ışık kaynağına ve lamba gövdesine sahip olan aydınlatma cihazını,
t) Bakım amaçlı bağlantı kesici: REESS ve yakıt hücresi gibi elektrikli aksama bakım yapılması veya kontrol edilmesi amacıyla elektrik devresinin kesilmesinde kullanılan cihazı,
u) Bariyer: Herhangi bir erişim doğrultusundan canlı parçalara doğrudan teması engellemede kullanılan koruma parçalarını,
ü) Birleşik aydınlatma cihazı: Ayrı aydınlatma yüzeylerine ancak ortak bir lamba gövdesine ve ışık kaynaklarına sahip olan aydınlatma cihazlarını,
v) Bütünleşik yalıtım dayanımı izleme sistemi: Yüksek gerilim baraları ile elektrik şasisi arasındaki yalıtım direncini izleyen cihazı,
y) Camlar, ön cam silecekleri ve yıkayıcılar, buz çözme ve buğu giderme sistemleri açısından araç tipi: Başta ön camın şekli, ebatları, kalınlığı, özellikleri ve montaj şekli, silecek ve yıkama sisteminin özellikleri ve buz çözme ve buğu giderme sistemlerinin özellikleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
z) Canlı parçalar: Normal kullanımda elektrik verilmek üzere tasarlanan iletken parçaları,
aa) Çalışma gerilimi: Açık devre koşullarında veya normal işletme koşullarında iletken parçalar arasında ortaya çıkabilen, her ayrı ve galvanik açıdan yalıtılmış devre için araç imalatçısı tarafından belirtilen bir elektrik devresinin ortalama karekök (rms) değerinin azami değerini,
bb) Çalışma ikaz donanımı: Bir cihazın açıldığını ve doğru şekilde çalışıp çalışmadığını gösteren görsel, sesli veya eşdeğer bir sinyali,
cc) Çıkıntı: 26 sayılı BM/AEK Regülasyonunun Ek 3’ünün Madde 2’si uyarınca belirlenen şekilde herhangi bir kenara ait ebatları,
çç) Dayanıklılık açısından araç tipi: Başta genel tasarım özellikleri, araç ve parça imalat ve montaj tesisleri ile bunlara yönelik kalite kontrol ve güvence prosedürleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
dd) Devrilmeye karşı koruyucu yapı açısından araç tipi: Başta asli olarak normal kullanım esnasında aracın devrilmesi nedeniyle araç kullanıcılarının ciddi yaralanması riskinden kaçınmak veya bu riski hafifletmek amacıyla kullanılan araç yapısı olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
ee) Doğrudan temas: İnsanların canlı parçalara temasını,
ff) Dolaylı temas: İnsanların açıkta duran iletken parçalara temasını,
gg) Dönme dairesi: Araç bir çember çizecek şekilde kullanıldığında geri görüş aynaları hariç olmak üzere aracın tüm noktalarının ve çıkıntılarının zemin düzlemi üzerindeki izdüşümünden meydana gelen daireyi,
ğğ) Elektrik aktarma organları: Çekme motoru/motorları dahil olmak üzere REESS, elektrik enerjisi dönüştürme sistemi, elektronik dönüştürücüler, ilgili kablo tesisatı ve konektörler ve REESS'nin şarj edilmesinde kullanılan bağlantı sistemini içeren elektrik devresini,
hh) Elektrik devresi: Normal işletme esnasında elektrik enerjisi verilmek üzere tasarlanmış birbirleriyle bağlantılı canlı parçalar düzeneğini,
ıı) Elektrik enerjisi dönüştürme sistemi: Elektrikli tahrik için elektrik enerjisi üreten ve aktaran sistemi,
ii) Elektrik güvenliği açısından araç tipi: Başta araca monte edilen tüm elektrik sisteminin iletken parçaları ve aksamlarının konumu, elektrikli aktarma organları ile galvanik olarak bağlı yüksek gerilim barasının montajı ve ayrıca elektrikli aktarma organları ile galvanik olarak bağlı yüksek gerilim barasının niteliği ve tipi olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
jj) Elektrik şasisi: Potansiyeli referans olarak kabul edilen ve birbirlerine elektriksel açıdan bağlı canlı parçalar bütününü,
kk) Elektrikli sesli ikaz cihazı tipi: Başta ticari marka veya isim, çalışma prensibi, güç kaynağı tipi (doğru akım, alternatif akım, sıkıştırılmış hava), muhafazanın şekli, diyafram(lar)ın şekli ve boyutları, ses yayma ağzının (ağızlarının) şekli veya tipi, anma ses frekansları, anma besleme gerilimi ve harici kaynak olarak sıkıştırılmış hava ile doğrudan beslenen ikaz cihazlarında anma çalışma basıncı olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen sesli ikaz cihazlarını,
ll) Elektronik dönüştürücü: Elektrikli tahrik için elektrik gücünü kontrol edebilen ve/veya dönüştürebilen cihazı,
mm) Emniyet kemeri bağlantıları ve emniyet kemerleri açısından araç tipi: Başta aracın ana yapısı ve tasarım özellikleri, emniyet kemeri bağlantılarının özellikleri, takılan emniyet kemerlerinin sayısı, konumu ve düzeni olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
nn) Etkin emniyet kemeri bağlantısı: Araç kullanıcısı tarafından takılmış olan emniyet kemerinin yönünü, konumunu ve açısının değiştirilmesi konusunda yeterli düzeyde esnemez olan ve kullanıcı ile doğrudan temas halinde olan kemer parçasına en yakın noktada bulunan bölümden meydana gelen açık şekilde tanımlanmış araç parçasını,
oo) Fiilen düz yüzey: Büküm yarıçapı en az 5000 mm olan, katı bir malzemenin yüzeyini,
öö) Frenler açısından araç tipi: Başta azami kütle, kütlenin dingiller arasındaki dağılımı, azami araç tasarım hızı, lastik ebatları ve tekerlek boyutları ve fren sistemi ile bu sistemin aksamlarının tasarım özellikleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
pp) Geçici şekilde kullanılan yedek ünite: Normal sürüş koşullarında araca takılandan farklı bir lastiğe sahip olan ancak sadece kısıtlı kullanım koşullarında geçici olarak kullanılması hedeflenen üniteyi,
rr) Geometrik görünürlük: α dikey ve β yatay olarak belirtilen ilgili açılar görünür yüzeyin dış konturunda ölçüldüğünde ve lambaya uzaktan bakıldığında aydınlatma cihazının ışık yayan yüzeyinin tamamen görünür olduğu kare alanı, bu alan içine yerleştirilen ve ışık yayan yüzeyi kısmen kapatan bir engelin bulunması durumunda aydınlatma cihazının bir aksam olarak tip onayı alabilmesi için tarif edilen fotometrik değerlere uygunluk sağlanır ise bu engeller kabul edilebilir, belirlemek için kullanılan açıları,
ss) Gerçek emniyet kemeri bağlantısı: Emniyet kemeri düzeneğinin fiziksel olarak monte edildiği bir araç yapısı veya koltuk yapısı noktası veya aracın başka bir parçasını,
şş) Geri vites lambası: Aracın geriye doğru hareket ettiğini veya geri viteste olduğunu yolu kullanan diğer kişilere bildirmek ve yolun aracın arkasında kalan kısmını aydınlatmak için kullanılan cihazı,
tt) Geri yansıtıcı: Geri yansıtıcılı tescil plakaları veya hız sınırlandırma plakaları haricinde araçla bağlantılı olmayan bir ışık kaynağından gelen ışığı yansıtma suretiyle aracın varlığını yakınlarda bulunan gözlemcilere göstermede kullanılan bir cihazı,
uu) Görüş alanı A: 43 sayılı BM/AEK Regülasyonunun Ek 18’inin Madde 2.2'sinde tarif edilen deney alanı A’yı,
üü) Gösterge: Bir sıvının seviyesi veya sıcaklığı gibi bir sistem veya sisteme ait bir parçanın durumunu veya doğru şekilde çalıştığına ilişkin bilgileri sağlayan cihazı,
vv) Gösterge panelinin seviyesi: Dikey teğetlerin gösterge paneline temas ettiği noktalarla veya sürücünün oturma konumunun referans noktasının ilgili temas noktasına teğet geçmesi halinde bu referans noktası ile yatay düzlemin seviyesinin kesiştiği yerde tanımlanan doğruyu,
yy) Gövde açısı: Dikey hat ile gövde hattı arasındaki açıyı,
zz) Gövde referans hattı: 17 sayılı BM/AEK Regülasyonunun Ek 3’ü uyarınca belirlenen şekilde her oturma konumu için araç imalatçısı tarafından belirlenen gövde hattını,
aaa) Gruplandırılmış aydınlatma cihazı: Ayrı aydınlatma yüzeylerine ve ışık kaynaklarına ancak ortak bir lamba gövdesine sahip olan aydınlatma cihazlarını,
bbb) Gündüz sürüş lambası: Gündüz saatlerinde kullanılan aracın daha kolay görülmesini sağlamak amacıyla ileri yöne bakan bir lambayı,
ccc) Harici elektrik güç kaynağı: Aracın dışında bulunan ve alternatif akım (AC) veya doğru akım (DC) elektrik gücü kaynağını,
ççç) Hız göstergesi: Aracın herhangi bir andaki hızını sürücüye gösteren parçayı,
ddd) Hız kategorisi sembolü: 106 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.29’u, 54 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.28’i, 30 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.29’u ve 75 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.28'inde tanımlanan sembolü,
eee) ISOFIX: İki adet sert araç bağlantısı bağlama koltuğu sisteminde karşılık gelen iki adet bağlantı ve bağlama koltuğu sisteminin hareketini sınırlandıran bir parça bulunan ve çocuk bağlama sisteminin bağlanmasında kullanılan sistemi,
fff) Işık yayan yüzey: Aydınlatma yüzeyini kapsayabilen veya tamamen aydınlatma yüzeyinden meydana gelebilen, benzer şekilde aydınlatma cihazı tarafından tamamen çevrelenen alanı da içerebilen; bir aydınlatma cihazına ait olup aksam tip onayı dokümantasyonunda belirtilen şekilde yarı saydam malzemenin dış yüzeyinin tümü veya bir kısmını,
ggg) Işıklı sinyal cihazı: Sinyal verme amacıyla kullanılabilen aydınlatma cihazını,
ğğğ) İç donanım ve kapılar açısından araç tipi: Başta araca ait iç donanımın tasarım özellikleri ve koltuk ve kapıların sayısı ve konumu olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
hhh) İkaz donanımı: Bir cihazın çalışmaya başladığını, doğru veya yanlış şekilde çalıştığını veya arızaya geçtiğini gösteren optik sinyali,
ııı) İletken bağlantı: Şarj edilebilir enerji depolama sistemi (REESS) şarj edilmiş iken harici bir güç kaynağına bağlanan konektörlerden faydalanan bağlantı şeklini,
iii) Kapalı devre ikaz donanımı: Cihazın açık olduğunu ancak doğru şekilde çalışıp çalışmadığını göstermeyen ikaz donanımını,
jjj) Kapı: Bir kişinin araca girebilmesi veya araçtan çıkabilmesi için açılmak, kaldırılmak, katlanmak, fermuarla açılmak, kaydırılmak veya başka şekilde hareket ettirilmek zorunda olan bir yapı veya malzemeyi,
kkk) Kapı merkezi: Kapının ağırlık merkezi ile kesişen, aracın orta uzunlamasına düzlemine paralel olan bir dikey düzlemde yer alan ebatsal konumu,
lll) Karşılıklı birleştirilmiş aydınlatma cihazları: Farklı koşullarda çalışan tek ışık kaynağına veya ayrı ışık kaynaklarına (örneğin optik, mekanik veya elektriksel farklar) ancak tamamen veya kısmen ortak aydınlatma yüzeylerine ve ortak bir lamba gövdesine sahip olan aydınlatma cihazlarını,
mmm) Katı izolatör: Yalıtım amaçlı olarak uygulanan cila veya boya, konektörlerin canlı parçalarını izole eden örtüler, canlı parçalara herhangi bir erişim yönünden doğrudan temas edilmesini engelleyen kablo tesisatına ait yalıtım kaplamasını,
nnn) Kısa huzmeli far: Karşı yönden gelen ve diğer araç sürücülerine rahatsızlık vermeden ve gereksiz parlamalara neden olmadan aracın ön tarafındaki yolu aydınlatmak için kullanılan cihazı,
ooo) Koltuk: Oturak olmayan ve sürücü veya yolcuların sırtına destek sağlayan bir sırt dayama yer bulunan oturma konumunu,
ööö) Kontrol: Aracın veya araca ait herhangi bir parçanın durumunda veya çalışmasında değişikliklere neden olan, sürücü tarafından doğrudan çalıştırılan herhangi bir araç parçası veya aksamı,
ppp) Kontroller, ikaz donanımları ve göstergeler açısından araç tipi: Başta kontroller, ikaz donanımları ve göstergelerin sayısı, konumu ve tasarım özellikleri, hızölçerin ölçme mekanizmasına ait tolerans payı, hızölçerin teknik sabiti, gösterilen hız aralığı, toplam aktarma oranı (azaltma tahrikleri dahil), asgari ve azami lastik ebatları olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
rrr) Koruma seviyesi: Eklemli deney parmağı (IPXXB) veya deney teli erişim algılayıcısı (IPXXD) gibi bir deney algılayıcısı tarafından canlı parçalara temasla ilgili bir bariyer veya muhafazanın sağladığı korumayı,
sss) Lastiklerin montajı açısından araç tipi: Başta lastik tipleri, asgari ve azami lastik ebatları, tekerlek ebatları, kullanılabilecek hız ve yük kapasiteleri, takılan lastik korumalarının özellikleri olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
şşş) Mekanik sesli ikaz cihazı tipi: Özellikle ticari marka veya isim, çalışma prensibi, devreye girme tipi, çanın dış şekli ve boyutları ve içyapı olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen sesli ikaz cihazlarını,
ttt) Muhafaza: İç parçaları çevreleyen ve herhangi bir erişim yönünden doğrudan teması engelleyen parçayı,
uuu) Odometre (Kilometre sayacı): Bir aracın kat ettiği mesafeyi gösteren cihazı,
üüü) Olağan dışı titreşim: Normal ve sabit titreşimden büyük oranda farklılık gösteren, titreşim genliğinde bir veya daha fazla beklenmeyen artış ile karakterize edilen ve niteliği gereği tahmin edilemeyen ve sabit olmayan yüksek dümenleme kuvvetlerine neden olan titreşimi,
vvv) Ortak alan: Birden fazla ikaz donanımının, göstergenin, sembolün veya diğer bilgilerin gösterilebildiği belirli bir alanı,
yyy) Ortalama erkek manken: Ortalama bir erkek bedenini temsil eden, belirli ebat ve kütleye sahip olan veya sanal bir model olarak kullanılabilen fiziksel insan biçimli deney cihazını,
zzz) Oturak: Sürücü veya yolcunun bacaklar iki yana açık şekilde oturduğu oturma konumunu,
aaaa) Oturma konumları açısından araç tipi: Başta koltuk veya oturakların şekli, konumu ve sayısı olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
bbbb) Ön cam silecek sistemi: Ön camın dış yüzünü silmek için kullanılan cihaz ile bu cihazın çalıştırılıp durdurulması için gerekli olan aksesuarlar ve kontrollerden meydana gelen sistemi,
cccc) Ön cam yıkama sistemi: Ön camın dış yüzüne püskürtülecek sıvının depolanması, aktarılması ve püskürtülmesinde kullanılan cihazlar ile bu cihazların çalıştırılıp durdurulması için gerekli olan aksesuarlar ve kontrollerden meydana gelen sistemi,
çççç) Ön konum lambası: Önden bakıldığında aracın varlığını göstermek için kullanılan lambayı,
dddd) Ön oturma konumu: Diğer farklı oturma konumları şeklinde gruplandırılabilen, en önde bulunan tek oturma konumunu,
eeee) Ön sis lambası: Sis, kar yağışı, şiddetli yağmur ve toz bulutu gibi olayların yaşanması durumunda aydınlatmayı iyileştirmek için kullanılan cihazı,
ffff) Ön ve arka koruyucu yapı açısından araç tipi: Başta aracın ön ve arkasına yerleştirilmiş yapılar, parçalar ve aksamların şekli ve konumu olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
gggg) REESS: Elektrikli tahrik için enerji sağlayan şarj edilebilir elektrik enerjisi depolama sistemini,
ğğğğ) REESS'nin şarjı için bağlantı sistemi: REESS'nin araç girişi dahil olmak üzere harici elektrik gücü kaynağından şarj edilmesinde kullanılan elektrik devresini,
hhhh) Referans eksen: Fotometrik ölçümler için ve lambanın araca takılması esnasında kullanılmak için referans doğrultusu (H=0°, V=0°) olarak kullanılacak, aksam tip onayı dokümantasyonunda belirtilen şekilde bir cihaza ait olan karakteristik ekseni,
ıııı) Referans merkez: Aydınlatma cihazının üreticisi tarafından belirtilen, referans eksen ile ışık yayan yüzeyin kesiştiği noktayı,
iiii) Sembol: Bir kontrolü, ikaz donanımının veya göstergenin tespit edilmesinde kullanılan diyagramı,
jjjj) Sesli ikaz bakımından araç tipi: Araca takılan sesli ikaz cihazlarının sayısı, araca takılan sesli ikaz cihaz(lar)ının tip(ler)i, sesli ikaz cihaz(lar)ının araca takılmasında kullanılan montaj şekli, sesli ikaz cihaz(lar)ının araç üzerindeki konumu ve yönü, sesli ikaz cihaz(lar)ının takıldığı yapıya ait parçaların esnemezliği ve sesli ikaz cihaz(lar)ı tarafından yayılan sesin seviyesini etkileyebilen ve perdeleme etkisi bulunabilen ve araca ait parçaları meydana getiren üst yapının şekli ve malzemeleri gibi temel açılardan ciddi farklılık göstermeyen araçları,
kkkk) Sesli ikaz cihazı: Tehlikeli bir yol trafik durumunda, bir aracın varlığını veya manevrasını bildirmek amacıyla kullanılan sesli sinyal yayan, her biri sesli bir sinyal yayan, bir kaç aksamdan oluşan ve bir tek kumandanın hareketi ile aynı anda çalışan, tek sinyal güç kaynağı ile harekete geçirilen, bir kaç ses yayma ağzından oluşan sesli bir ikaz cihazını,
llll) Sırt dayama yeri: Bir kişinin sırtını tamamen yaslayabildiği, referans noktadan geçen dikey düzleme göre ölçüldüğünde yüksekliği en az 450 mm olan ve oturma konumunun referans noktasının arkasında bulunan yapısal bir unsuru,
mmmm) Silecek alanı: Silecek sistemi normal koşullar altında çalıştırılırken ön camın silecek(ler) tarafından temizlenen alan(lar)ını,
nnnn) Sinyal (yön gösterge) lambası: Sürücünün yönünü sağa veya sola doğru değiştirmek istediğini yolu kullanan diğer kişilere bildirmek için kullanılan lambayı,
oooo) Stop lambası: Sürücünün servis frenine bastığını aracın arkasında bulunan diğer yol kullanıcılarına göstermek için kullanılan cihazı,
öööö) Tamamen hazır sistem: Sıvının pompa ve borular yardımıyla aktarıldığı, ağzın/ağızların kullanıma geçtiği ve normal şekilde belirli bir süre için çalıştırılan sistemi,
pppp) Tasarım konumu: Koltuk gibi bir cihazın, tüm ilgili ayarların belirtilen konuma en yakın olmasını sağlayacak şekilde ayarlanabildiği konumunu,
rrrr) Tasarıma göre azami sürekli anma veya net güç ve/veya araç hızı sınırlandırması açısından araç tipi: Başta elektrik motoru/motorları ve/veya motorun azami sürekli güç çıkışı, araç azami tasarım hızı ve cihazların tasarım özellikleri ve aracın erişilebilir azami hızını ve/veya güç çıkışını etkin şekilde sınırlandırmak için kullanılan yöntem olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
ssss) Tehlike ikaz sinyali: Aracın yolu kullanan diğer kişiler için geçici olarak tehlike yarattığını gösteren ve araca ait tüm sinyal lambalarının eş zamanlı olarak çalışmasını sağlayan cihazı,
şşşş) Tek aydınlatma cihazı: Bir fonksiyona, bir aydınlatma yüzeyine ve bir veya daha fazla ışık kaynağına sahip olan bir aydınlatma cihazı veya bir cihaz parçasını, (Birbirleriyle aynı olsun olmasın aynı fonksiyona sahip iki adet bağımsız veya gruplandırılmış aydınlatma cihazı düzeneği anlamına da gelebilir ancak bunun için belirli bir enine düzleme yerleştirilmiş bahsi geçen cihazların ışık yayan yüzeylerinin projeksiyonlarının, bahsi geçen ışık yayan yüzeylerin projeksiyonunu çevreleyen en küçük dikdörtgenin en az % 60'ını kaplaması gerekir.)
tttt) Tekerlek aralığı: Göbek destek yüzü ile jantın merkez hattı arasındaki mesafeyi,
uuuu) Temas edilebilir kenarlar: Yolcu bölmesi zemini, kenarlar, kapılar, pencereler, tavan, tavan direkleri, tavan pervazları, güneşlikler, gösterge paneli, direksiyon kontrolü, koltuklar, koltuk başlıkları, emniyet kemerleri, manivelalar, kapı kolları, kapaklar, bölmeler ve ışıklar dâhil ancak bunlarla sınırlı olmamak şartıyla aracın herhangi bir yerine yerleştirilen yapılar, unsurlar veya aksamlardan meydana gelebilen, deney cihazlarının yüzeylerinin temas edebildiği kenarları,
üüüü) Temizlenmiş alan: Tamamen kurutulduktan sonra herhangi bir damla ve kir lekesi kalmayan ancak öncesinde kirli olan alanı,
vvvv) Uzun huzmeli far: Aracın ön tarafından uzun bir mesafe boyunca yolu aydınlatmak için kullanılan lambayı (uzun huzme),
yyyy) Üst yapı: Bir motorlu aracın çamurluk, kapı, direk, yan yapılar, çatı, zemin, ön kaporta, arka kaporta ve/veya diğer dış panellerden meydana gelen dış yapısını,
zzzz) Yan geri yansıtıcı: Yandan bakıldığında aracın varlığını göstermek için kullanılan geri yansıtıcı cihazı,
aaaaa) Yan işaret lambası: Yandan bakıldığında aracın varlığını göstermek için kullanılan cihazı,
bbbbb) Yapısal bütünlük açısından araç tipi: Başta kaynaklar ve vidalı bağlantılar gibi mekanik bağlantıların tasarım özellikleri, aracın çerçevesi, şasisi ve/veya araç gövdesi ve bunların ne şekilde sabitlendiği olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
ccccc) Yer değiştirme sistemi: Arka koltuk sırasının yanında herhangi bir kapının bulunmadığı durumlarda yolcuların arka koltuğa erişebilmesini ve buradan çıkabilmesini sağlayan, arka koltukların önünde bulunan koltuklara takılan katlanır sırt dayama yerleri dâhil olmak üzere ayarlama ve kilitleme sistemini,
ççççç) Yıkama kontrolü: Ön cam yıkama sisteminin elle çalıştırılıp durdurulduğu cihazı,
ddddd) Yıkama pompası: Sıvının yıkama sistemi deposundan ön camın dış yüzeyine aktarılmasında kullanılan cihazı,
eeeee) Yolcu bölmesi: Tavan, zemin, yan duvarlar, kapılar, pencere camları, ön ve arka bölme parçası veya arka kapak, aktarma organlarının canlı parçalara doğrudan temasını engellemek için kullanılan muhafaza ve bariyer ile çevrelenen ve kullanıcılar için ayrılmış olan alanı,
fffff) Yönlendirilebilirlik, viraj alma özellikleri ve dönebilirlik açısından araç tipi: Başta direksiyon mekanizmasının tasarım özellikleri, geri hareket cihazı ve araca takılmış ise kilitli diferansiyeller olmak üzere diğerlerine kıyasla temel düzeyde farklılık göstermeyen araçları,
ggggg) Yük kapasitesi endeksi: 106 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.28’i, 54 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.27’si, 30 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.28’i ve 75 sayılı BM/AEK Regülasyonunun madde 2.26'sında verilen tanımlarla bağlantılı şekilde ve lastiğin azami yük derecesi ile ilgili olan bir sayıyı,
ğğğğğ) Yüksek gerilim: Çalışma gerilimi > 60 V ve ≤ 1500 V DC veya > 30 V ve ≤ 1000 V AC ortalama karekök (rms) olan elektrikli aksam veya devrenin sınıfını,
hhhhh) Yüksek gerilim barası: Yüksek gerilimle çalışan REESS'nin şarj edilmesinde kullanılan bağlantı sistemi dahil olmak üzere elektrik devresini,
ııııı) Yüzde 5’lik kadın manken: Küçük bir kadın bedenini temsil eden, belirli ebat ve kütleye sahip olan veya sanal bir model olarak kullanılabilen fiziksel insan biçimli deney cihazını,
iiiii) Zemin hattı: 26 sayılı BM/AEK Regülasyonunun Madde 2.4’ünde tarif edilen hattı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İmalatçıların Yükümlülükleri
Fonksiyonel güvenliğe ilişkin uyum ve gösterim şartları
(1) İmalatçılar Kategori L'de yer araçlara, normal kullanım koşulları altında ve imalatçı tarafından tavsiye edilen bakım işlemleri ışığında araçların ayrıntılı teknik şartlar ve deney prosedürlerine uygun olabilmesine olanak sağlamak amacıyla tasarlanan, imal edilen ve monte edilen ve aynı zamanda fonksiyonel güvenliği etkileyen sistemler, aksamlar ve ayrı teknik üniteleri takar. İmalatçılar bu Yönetmeliğin 6 ncı ilâ 22 nci maddeleri uyarınca, fiziksel gösterim deneylerinden faydalanarak onay kuruluşuna piyasaya arz edilen, tescil edilen veya kullanıma alınan ve Kategori L'de yer alan araçların AB/168/2013 Yönetmeliğinin 18 inci, 20 nci, 22 nci ve 54 üncü maddelerinde belirtilen fonksiyonel güvenlik şartlarına ve aynı zamanda bu Yönetmelikte yer verilen ayrıntılı teknik şartlar ve deney prosedürlerine uygun olduğunu gösterir.
(2) Ekipman ve parçaların imalatçıları, piyasaya arz edilen veya kullanıma alınan yedek parçaların ve ekipmanların, bu Yönetmelikte belirtilen ayrıntılı teknik şartlar ve deney prosedürlerinde açıklanan şekilde AB/168/2013 Yönetmeliği şartları uyarınca onaylandığını gösterir. Bu tür bir yedek parça veya ekipman ile donatılmış, Kategori L'de yer alan onaylı araçlar; AB/168/2013 Yönetmeliğinin 22 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer verilen şartlar dâhil olmak üzere dayanıklılık şartlarına uygun olan orijinal parça veya ekipmanın sağladığı fonksiyonel güvenlik deney şartları ve performans sınır değerleri ile aynı değerleri karşılar.
(3) İmalatçılar, fonksiyonel güvenliğe ilişkin kontrol bilgisayarları dâhil olmak üzere aktarma organları yönetim sisteminin tahrif edilmesini veya değiştirilmesini engellemek için alınan tedbirlere ilişkin bir açıklamayı Onay Kuruluşuna teslim eder.
BM/AEK regülasyonlarının uygulanması
(1) EK I'de belirtilen BM/AEK Regülasyonları ve bunlara ait değişiklikler tip onayı için geçerlidir.
(2) BM/AEK Regülasyonlarında L1, L2, L3, L4, L5, L6 ve L7 araç kategorilerine yapılan atıflar, tüm alt kategoriler dahil olmak üzere bu Yönetmelik kapsamında yer alan sırasıyla L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e ve L7e araç kategorilerine yapılmış sayılır.
(3) Azami araç tasarım hızı 25 km/saatten az veya eşit olan araçların, azami araç tasarım hızı 25 km/saatten fazla olan araçlara uygulanan ve BM/AEK Regülasyonlarında yer alan tüm ilgili şartlara uygun olması gerekir.
Deney prosedürleri ve fonksiyonel güvenlik şartlarına ilişkin teknik şartlar
(1) Fonksiyonel güvenlik performansı deney prosedürleri, bu Yönetmelikte belirtilen deney şartlarına uygun şekilde gerçekleştirilir.
(2) Deney prosedürleri, Onay Kuruluşu tarafından veya Onay Kuruluşunun huzurunda veya onay kuruluşu tarafından yetkilendirilmiş olması durumunda Teknik Servis tarafından gerçekleştirilir.
(3) Ölçüm yöntemleri ile deney sonuçları, formatı AB/168/2013 Yönetmeliğinin 72 nci maddesi kapsamında verilen bir deney raporu şeklinde Onay Kuruluşuna raporlanır.
Sesli ikaz cihazlarına yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-1)'inde yer alan ve sesli ikaz cihazları açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK II’si uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Takılmış ise kilitlenmeyen ve birleşik fren sistemleri dahil olmak üzere frenlere yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-2)'sinde ve EK VIII’inde yer alan ve takılmış ise kilitlenmeyen ve birleşik fren sistemleri dahil olmak üzere frenler açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK III'ünde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Elektrik güvenliğine yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-3)'ünde yer alan ve elektrik güvenliği açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK IV'ünde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Fonksiyonel güvenlik açısından kritik sistemler, parçalar ve ekipmanların dayanıklılık deneylerine ilişkin imalatçı beyanına yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-4)'ünde yer alan ve fonksiyonel güvenlik sistemleri, parçaları ve ekipmanlarının dayanıklılık deneylerine ilişkin imalatçı beyanı, bu Yönetmeliğin EK V'inde belirtilen şartlara uygun olur.
Ön ve arka koruyucu yapılara yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-5)'inde yer alan ve ön ve arka koruyucu yapılar açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK VI'sında belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Camlar, ön cam silecekleri ve yıkayıcılar ile buz çözme ve buğu giderme sistemlerine yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-6)'sında yer alan ve camlar, ön cam silecekleri ve yıkayıcılar ile buz çözme ve buğu giderme sistemleri açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK VII'sinde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Kontrol cihazları, ikaz donanımları ve göstergeler dahil olmak üzere sürücü tarafından kullanılan kontrollere yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-7)'sinde yer alan ve kontrol cihazları, ikaz donanımları ve göstergelerin tanıtımı dahil olmak üzere sürücü tarafından kullanılan kontrol cihazları açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK VIII’inde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Otomatik aydınlatma anahtarları dahil olmak üzere aydınlatma ve ışıklı sinyal cihazlarının montajına yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-8) ve EK VIII’inde yer alan ve ışıkların otomatik anahtarlanması dahil olmak üzere aydınlatma ve ışıklı sinyal cihazlarının montajı açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK IX'unda belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Arkadan görünürlüğe yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-9)’unda yer alan ve geri görünürlük açısından geçerli olan ilgili şartların test edilmesinde kullanılan ölçümler ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK X'unda belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Devrilmeye karşı koruyucu yapılara yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-10)'unda yer alan ve devrilmeye karşı koruyucu yapı açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XI'inde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Emniyet kemeri bağlantıları ve emniyet kemerlerine yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-11)'inde yer alan ve emniyet kemeri bağlantıları ve emniyet kemerleri açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XII'sinde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Oturma konumlarına (oturaklar ve koltuklar) yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-12)'sinde yer alan ve oturma konumları (oturaklar ve koltuklar) açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XIII'ünde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Yönlendirilebilirlik, viraj alma özellikleri ve dönebilirliğe yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-13)'ünde yer alan ve yönlendirilebilirlik, viraj alma özellikleri ve dönebilirlik açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XIV'ünde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Lastiklerin montajına yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-14)'ünde yer alan ve lastiklerin montajı açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XV'inde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Azami araç hızı sınırlandırma plakası ve araç üzerindeki konumuna yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-15)'inde yer alan ve azami araç hızı sınırlandırma plakası ve bunun Kategori L'de yer alan araç üzerindeki konumu açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XVI'sında belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
İç donanım ve araç kapıları dahil olmak üzere araç kullanıcılarının korunmasında kullanılan parçalara yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-16)'sında yer alan ve iç donanım ve araç kapıları dahil olmak üzere araç kullanıcılarının korunmasında kullanılan parçalar açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XVII'sinde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Tasarıma göre azami kesintisiz anma ve/veya net güç ve/veya araç hızı sınırlandırmasına yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-17)'sinde yer alan ve tasarıma göre Kategori L'de yer alan aracın azami sürekli toplam anma ve/veya net güç ve/veya araç hızının sınırlandırılması açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XVIII’inde belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
Aracın yapısal bütünlüğüne yönelik şartlar
(1) AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK II (B-18) ve EK VIII'inde yer alan ve aracın yapısal bütünlüğü açısından geçerli olan performans şartları ve deney prosedürleri, bu Yönetmeliğin EK XIX’unda belirtilen şartlar uyarınca gerçekleştirilip doğrulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Onay Kuruluşunun Yükümlülükleri
Araçlar, sistemler, aksamlar ve ayrı teknik ünitelerin tip onayı
(1) Onay Kuruluşu tarafından, AB/168/2013 Yönetmeliğinin EK IV'ünde belirtilen zaman çizelgesinde yer alan uygulama tarihlerinden itibaren geçerli olmak üzere söz konusu Yönetmeliğin 22 nci maddesi uyarınca AB/168/2013 Yönetmeliği ile bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan tip onayı mevcut yeni imal edilen araçların uygunluk belgeleri, AB/168/2013 Yönetmeliğinin 43 üncü maddesinin birinci fıkrasının amaçları bakımından geçerli kabul edilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Avrupa birliği mevzuatına uyum
(1) Bu Yönetmelik, iki veya üç tekerlekli araçların ve dört tekerlekli motosikletlerin tip onayına yönelik araç fonksiyonel güvenlik gereklilikleri bakımından (AB) 168/2013 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü tamamlayan ve (AB) 2016/1824 ile değiştirilen 24/10/2013 tarihli ve (AB) 3/2014 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
(2) Bu Yönetmelik hükümlerinde herhangi bir tereddüt hasıl olması durumunda, bu Yönetmeliğin dikkate aldığı (AB) 3/2014 sayılı Konsey Tüzüğünün değişiklikleri dâhil orijinal metni esas alınır.
Yürürlük
(1) Bu Yönetmelik 1/1/2018 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.