EN
TR
Sayı : 44893885/952.99-7663
Konu : Hasar Tespit Genelgesi.
Afetler sonrası hasar tespit çalışmaları, 15/05/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun ve 29/05/2009 tarihli ve 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri uyarınca aşağıdaki usul ve esaslar doğrultusunda gerçekleştirilir.
1- Hasar tespitin tanımı ve kapsamı
Hasar tespit, meydana gelen afetin binaya verdiği hasarın gözlemsel olarak değerlendirilip derecelendirilmesidir.
Hasar tespit çalışması, 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamında afet sonrasında gerçekleştirilecek olan acil yardım, hak sahipliği, kira yardımı ve yer seçimine esas teşkil eden hazırlık mahiyetinde işlemdir. Hasar tespit çalışması binaların muhtemel afetler karşısındaki davranışını, performansını ve riskini ortaya koyar nitelikte ve kapsamda değildir.
Bir binaya afetten sonra yapılan hasar tespit çalışması, sadece olmuş afetin binada meydana getirdiği hasarın tespitini içerir. Geçmiş afetlerin binada meydana getirdiği hasarlar ya da binanın bakımsızlığı ve ekonomik ömrünü tamamlamış olması gibi nedenler ile oluşan hasarlar, projelendirme ve imalat hataları bu çalışmalar sırasında dikkate alınmaz.
Hasar derecelendirmelerine esas teşkil eden tespitler fotoğraflanır.
a- Afet etkisi belirleme çalışması
Afet etkisi belirleme çalışması; afet sonrası hasarın yoğun olduğu bölgelerin ve bu bölgelerde bulunan acil yıkımı gereken binaların tespiti, acil yardım ve geçici iskân yardımı yapılacak afetzedelerin belirlenmesi ve kesin hasar tespit çalışmaları için gerekli bilgilerin sağlanmasıdır. Meydana gelen bir afetin genel hayata etkililiği veya etkisizliği bu çalışma sonuçlarına göre değerlendirilir. Afet etkisi belirleme çalışmaları Ek-1’de, acil yıktırılacak bina tespiti çalışmaları Ek- 2’de yer alan formlar kullanılarak gerçekleştirilir.
b- Kesin hasar tespit çalışması
Kesin hasar tespit çalışması; afet etkisi belirleme çalışmasına göre genel hayata etkililik kararı alman bölgelerde gerçekleştirilen hak sahipliği, yer seçimi, kira yardımı gibi işlemlere esas teşkil eden hazırlık çalışmalarıdır. Binalar tek tek incelenerek hasar sınıflandırmasına tabi tutulurlar. Çalışmalar sonucu hazırlanan afetzede isim listeleri mahallinde ilan edilmek üzere ilgililere teslim edilir. İlan askı tutanakları mahallinde askıya çıktığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde Başkanlığa gönderilir. Kesin hasar tespit çalışması Ek-3’te yer alan formlar kullanılarak gerçekleştirilir.
c- İtiraz hasar tespit çalışması
İtiraz hasar tespit çalışması, kesin hasar tespit çalışmasına yasal süresi içerisinde yazılı itiraz eden kişilerin binalarının incelendiği çalışmadır. Bu çalışmalar sonucu hazırlanan afetzede isim listeleri mahallinde ilan edilmek üzere ilgililere teslim edilir. İtiraz hasar tespit çalışması Ek-4’te yer alan formlar kullanılarak gerçekleştirilir.
2- Ortak taşıyıcı sisteme sahip binalar
Ortak taşıyıcı sisteme sahip binalar tek bir hasar derecelendirmesi ile değerlendirilir. Hasar tespit çalışmaları tamamlandıktan sonra ağır hasarlı binaların yıkımı söz konusu olduğunda ortak taşıyıcı sisteme sahip olmasına karşın farklı hasar derecelendirmesinde bulunulan binalar ağır hasarlı olarak değerlendirilir ve Ek-3’te yer alan formlar kullanılarak bu durum belgelendirilir.
3- Değerlendirme dışı tespitler
Binaları hasar gören afetzedelere yardım yapılabilmesi için binaların afet anında fiilen kullanılıyor olması gerekir. Hasar tespit çalışmaları sırasında, tespiti yapılan binanın eski, yıkık, terk edilmiş olduğu tespit edilmiş ise, hasar tespit formunda binanın tüm bilgileri ile birlikte hasar derecesi de belirtilmeli, açıklamalar hanesinde ise binanın neden değerlendirme dışı olduğu açıklanmalıdır. Hak sahipliği çalışmaları esnasında Hak Sahipliği Komisyonu tarafından binanın eski-terk olup olmadığı afetzedenin ibraz edeceği çeşitli belgelerle (elektrik, su, telefon faturaları vs.) desteklenerek kesinleştirilir.
4- İçeriden incelenemeyen binalar
Hasar tespit çalışmaları sırasında içerisi çeşitli nedenlerden dolayı incelenemeyen binalarla ilgili herhangi bir hasar tespit değerlendirilmesinde bulunulmaz. Ancak, dışarıdan taşıyıcı sistem elemanlarının bir çoğunun ağır hasar gördüğü, bir bölümünün yıkıldığı, ötelendiği ya da kısmen göçtüğü gözlemlenen binaların içerisine girmeye gerek kalmaksızın hasar derecelendirmesi yapılabilir.
5- Ebeveyn ve evli çocuklar tarafından ortak kullanılan binaların durumu
28/8/1968 tarihli ve 12988 sayılı Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkındaki Yönetmelik’in 5 inci maddesi gereğince; ebeveyni ile birlikte aynı konutta oturan evli çocuklar hak sahibi olamadığından bunlar kayıt altına alınmamalıdır, 6 ıncı maddesi gereğince ise ebeveyne ait başka bir konutta oturan evli çocuklar hak sahibi olabildiğinden bunların kayıt altına alınması gerekir.
6- İnşaat halindeki binaların durumu
İnşaat halindeki binalar ile ilgili olarak; binanın fiilen kullanılıp kullanılmadığı ya da kullanılabilecek seviyede olup olmadığına bakılmaksızın; yolları kapatacak şekilde yıkıldığı veya bir başka binanın üstüne yattığı/yıkıldığı, çevre için tehlike oluşturduğu tespit edilmiş ise Ek-2’deki acil yıktırılacak bina formu doldurulur. Söz konusu tehlikenin gözlemlenmediği ve fiilen kullanılmayan yada kullanılabilecek seviyede olmayan binalar için herhangi bir hasar tespit işlemi yapılmaz. İnşaat halindeki binaların fiilen kullanıldığı ya da kullanılabilecek seviyede olduğu durumlarda ise hasar tespit raporu (Ek-3) tanzim edilerek hasar durumu belirlenir.
7- Genel hayata etkililik/etkisizlik değerlendirmesi için tanzim/temin edilmesi gereken evraklar;
- Afet etkisi belirleme formu (Ek-1).
- Güncel nüfus ve hane sayısını gösteren resmi belge.
- Jandarma Tutanağı.
- İtfaiye raporu.
- Hayvan telefi var ise buna dair resmi belge.
- Can kaybı veya yaralanma var ise buna dair resmi belge.
- Tarım zararı var ise Ek-5’te yer alan form.
8- Genel hayata etkisizlik değerlendirmesi
Meydana gelen bir afetin, 22.09.1968 tarihli ve 13007 sayılı ‘Afetlerin Genel Hayata Etkililiğine İlişkin Temel Kurallar Hakkında Yönetmelik’in 2 inci maddesi gereğince binalarda meydana getirdiği hasar açısından genel hayata etkisizlik değerlendirmesi afet etkisi belirleme formu (Ek-1) kullanılarak Valiliklerce yapılır, karara bağlanır ve Başkanlık bilgilendirilir.
9- Aynı binada yer alan bağımsız birimlerin (Konut, Ahır, İşyeri) hasar değerlendirmesi
Birden fazla bağımsız bölümü bulunan çok katlı binalara kat ya da konut ayrımı yapılmaksızın tek bir hasar derecesi verilir. Tüm bağımsız birimlerin bilgileri raporlara ve listelere ayrı ayrı kaydedilir.
10- Yığma binaların orta hasarlı tespiti
Fen ve sanat kurallarına uygun inşa edilmemiş, mühendislik hizmeti görmemiş ve güçlendirilemeyeceği kanaatine varılan yığına binalar orta hasarlı olarak değerlendirilmez.
11- Enkaz halindeki binaların tespiti
Hasar tespiti yapılan bina, afet olayı nedeniyle enkaz haline gelmiş ve bina yapı bilgileri (kaç katlı olduğu, kullanım amacı-konut, işyeri ya da ahır olduğu vb.) tespit edilemiyor ise; sıra numarası verilerek adresi ve kimlere ait olduğu (adı, soyadı, baba adı) yazılır, bina bilgileri yerine “enkaz halinde” yazılarak hasar derecesi ‘yıkık’ olarak belirlenir.
Hasar tespiti yapılması istenilen binanın enkazı yetkililerin bilgisi dışında kaldırılmış ise; sıra numarası verilerek adresi ve kimlere ait olduğu (adı, soyadı, baba adı) yazılır, bina bilgileri yerine “enkaz kaldırılmış, tespit yapılamadı” notu yazılarak hasar derecesi belirtilmemeli, yerine çizgi çekilmelidir. Enkaz yetkililerce kaldırılmış ise, enkazın kaldırıldığına dair yetkililer tarafından hazırlanmış tutanak temin edilip buna göre hasar derecesi ‘yıkık’ olarak belirlenir.
Bu kapsamda afet sonrası hasar tespit çalışmalarının bu Genelge çerçevesinde yürütülmesi, bu Genelgenin ilgili tüm kurum ve kuruluşlara duyurulması ve gereğinin buna göre ifasını rica ederim.
