Sıra No: 2002/1 Devlet İhaleleri Genelgesi

Bu Genelge, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun uygulanmasında karşılaşılan sorunlara ve 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 64'üncü maddesi gereğince yapılan vize işlemlerinde uyulacak esaslara açıklık getirmek üzere hazırlanmıştır.

Yeni düzenlemelerin yapıldığı bu Genelge esaslarına, ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak, onaylamak ve denetlemekle görevli personel tarafından titizlikle uyulması gerekmektedir.

I. 2002 MALİ YILINDA UYGULANACAK PARASAL SINIRLAR VE VİZE İŞLEMLERİ

1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 64’üncü maddesi ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun ilgili maddelerine göre 2002 Mali Yılı Bütçe Kanununa ekli (İ) işaretli cetvelde belirlenen parasal sınırlar (EK: 1 )'de yer almaktadır.

Buna göre, genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerin 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 63 ve 64'üncü maddelerine ilişkin olarak aşağıdaki açıklamalara göre hareket etmeleri gerekmektedir.

20 Aralık 2002 tarihinde Bakanlığımızca yapılan vize işlemi durdurulacağından, bu tarihten sonra Bakanlığımız kayıtlarına giren ihale dosyaları incelenmeksizin iade edilecektir. Bu nedenle yapılacak ihalelerin bu tarihten önce sonuçlandırılıp Bakanlığımıza gönderilmesi hususunda idarelerce gerekli tedbirler alınmalıdır.

Yıllara sari olmayın ve yıl sonuna kadar bitirilmesi öngörülen yapım işlerinde ise, yukarıda belirtilen süre yeterli olmadığından işin tamamlanabilmesi için zorunlu olan sürelerin dikkate alınması gerekmektedir. Bakanlığımız vizesi ve Sayıştay tescili için gerekecek kanunu süreler ile işin yüklenici tarafından yerine getirilmesi için kullanılması zorunlu olan süreler hesaplanmak suretiyle ihaleler uygun zamanlarda yapılacaktır.

Valilikler ve Maliye Başkanlıkları kendi yapacakları vize işlemlerine ilişkin olarak bu konuda gerekirse ek bir düzenleme yapabilirler.

A. VİZEDEN MUAF TUTULACAK TAAHHÜT VE SÖZLEŞMELER

1. Özel idare ve belediyelerin harcamayı gerektiren taahhüt ve sözleşme tasarıları ile 2/7/1992 tarihli ve 3833 sayılı Kanunun 1'inci maddesi kapsamında olup, Bakanlar Kurulunca onaylanan yıllık programlarda yer verilen projelere ilişkin işler ile uluslararası anlaşmalar ve

Bakanlar Kurulu Kararı gereğince yurtdışına gönderilen Türk Silahlı Kuvvetleri Birliklerinin ihtiyacı için mahallinden temin edilen her türlü mal ve hizmete ait taahhüt ve sözleşme tasarıları, bedelleri ne olursa olsun vizeden muaftır.

2. Genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerde, tutarı 350 milyar liraya kadar olan taahhüt ve sözleşme tasarıları vize işlemlerine tabi tutulmayacaktır. Bu idarelerin genel veya katma bütçe dışında sahip oldukları fonlardan, döner sermayelerden veya yönetimlerindeki diğer kaynaklardan (3418 sayılı Kanun gereğince elde edilen hasılatlar dahil) yaptıkları harcamalar, söz konusu fon, döner sermaye veya kaynakların 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununa tabi olmaması halinde vize için gönderilmeyecektir.

3. 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılan kamulaştırmalar 1050 sayılı Kanunun 64'ncü maddesinde belirtilen taahhüt veya sözleşme tasarısı niteliğinde görülmediğinden vize işlemine tabi tutulmayacaktır.

Ancak, sözkonusu Kanunun rızai alımı düzenleyen 8'inci maddesine dayanılarak yapılan kamulaştırmalar vize için Bakanlığımıza gönderilecektir.

B. BAKANLIĞIMIZCA YAPILACAK VİZE İŞLEMLERİ

- Askeri kurum, kuruluş ve birlikler ile genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerin kuruluş merkezlerinde yapılan ve tutarı 350 milyar lirayı aşan,

- Genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerin taşra teşkilatlarında yapılan ve tutarı 750 milyar lirayı aşan,

taahhüt ve sözleşme tasarıları Bakanlığımızca vize edilecektir.

C. VALİLİKLERCE YAPILACAK VİZE İŞLEMLERİ

1. Her çeşit askeri kurum, kuruluş ve birlikler ile genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerin kuruluş merkezlerinde yapılanlar dışında, taşra teşkilatlarınca yapılan taahhüt ve sözleşme tasarılarından tutarı 350 milyar liradan 750 milyar liraya kadar olanlar Bakanlığımız adına o il valisi veya görevlendireceği vali yardımcısı tarafından vize edilecektir.

2. Valilikler tarafından yapılacak vize işlemleri sırasında, dosyalarda dikkat edilmesi gereken asgari hususları içeren ve Genelgenin 13 numaralı ekinde yer alan form esas alınarak inceleme yapılacaktır.

3. Vize dosyalarının incelenmesinde, 2886 sayılı Kanunun 20'nci maddesi ile 51'inci maddesinin (i), (l), (p) bentleri ve ihtiyaçların kamu kuruluşlarından sağlanmasına ilişkin 71'inci maddesi hükümleri gereğince Bakanlığımız uygun görüşü aranan işler için uygun görüşün alınmış olup olmadığına bakılacak, alınmamış ise uygun görüş alındıkları sonra vize işlemine tabi tutulacaktır (Bu Genelgenin anılan Kanun maddelerine ilişkin bölümlerinde genel uygun görüş verilmesi ile ilgili açıklamalar ile Genelge eki EK: 12 "Genel Uygun Görüş Verilen Kuruluşlar ve İşler" listesinde belirtilen hususlar hariç).

4. Ayrıca, yürürlükte bulunan bütçe uygulama talimatları, tasarruf tedbirlerine ilişkin genelgeler ve diğer mevzuatın öngördüğü hususlar vize işlemleri sırasında gözönünde bulundurulacak; diğer yetkili mercilerden alınması gereken görüş ve izinlerin (yıllara sari yapım işleri için 25.01.1965 tarihli ve 527 sayılı Kanun gereğince alınması gereken "sari taahhüt yetki belgesi" veya tıbbi cihazlar için Sağlık Bakanlığı "Tıbbi Cihazlar Daimi İhtisas Komisyonu"ndan alınması gereken izin gibi) alınmaması halinde vize yapılmayacaktır.

5. Taahhüt veya sözleşme tasarısının ilgili Valilikçe vize edilmesi sırasında ilan yanlışlığı tespit edilmiş ve taahhüt ve sözleşme tasarısı bu nedenle vize edilmemiş ise, 2886 sayılı Kanunun 20'nci maddesine göre Bakanlığımız uygun görüşü alındıktan sonra ilgili Valiliğe vize için başvurulacaktır.

D. 1050 SAYILI KANUNUN 63'ÜNCÜ MADDESİ GEREĞİNCE GÖNDERİLECEK BİLGİLER

1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 64'üncü maddesi hükmü uyarınca yılları Bütçe Kanunlarının (1) işaretli cetvelinde belirtilen tutarın üzerindeki taahhüt ve sözleşme tasarıları ile dayanakları vize edilmek üzere Bakanlığımıza gönderilmekte olup, bunların suret nüshaları Bakanlığımızda muhafaza edilmektedir. Sözkonusu cetvelde belirtilen tutarın altında kalanlar ile Valiliklerce veya Maliye Başkanlıklarınca vize edilen sözleşmelere ait ihale evrakları ise önceki yıllarda yayımlanan Devlet İhaleleri Genelgelerinde yapılan düzenlemelere göre, özet bilgi formları halinde Bakanlığımıza gönderilmekledir.

Bakanlığımız vizesine tabi olmayan sözleşme (veya protokol) tasarıları ile Valilikler veya Maliye Başkanlıklarınca vize edilen sözleşme (veya protokol) tasarılarına ait bilgiler 2001/1 sıra numaralı Devlet İhaleleri Genelgesinin eki 2 numaralı form ile sözleşmenin imzalanmasını müteakip 7 gün içinde; bir sözleşmeye bağlanmamış olan alımlara ait bilgiler ise sözkonusu Genelgeye ekli 3 numaralı form doldurulmak suretiyle aylık toplamlar halinde Bakanlığımıza gönderilmektedir.

Gerek vizeye tabi olmayan sözleşme ve taahhüt evraklarına ait bilgilerin, gerekse Valilikler veya Maliye Başkanlıkları tarafından vize edilmekle olan sözleşme tasarılarına ait bilgilerin, Bakanlığımızda daha ayrıntılı istatistiklerinin tutulmasını teminen, önceki yıllarda başlatılan uygulamaya aşağıda yapılan düzenlemeler dahilinde devam edilecektir.

1- Genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerin ihale ile veya ihaleye tabi olmaksızın kamu kurumlarından protokol ile aldıkları ya da emanet suretiyle yaptırdıkları işlerin daha detaylı istatistiklerinin tutulabilmesi için bu Genelgeye ekli (2) ve (3) sayılı formlar doldurularak gönderilecektir.

2- Buna göre, genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idareler, taahhüt tutarı 350 milyar liranın altında kalan sözleşme (veya protokol) tasarılarına ait EK: 2 sayılı formda yer alan bilgileri önceden olduğu gibi dolduracaklar, ancak bu formun "3- Cins Kodu:" satırının karşısına ekli 2-A, 2-B veya 2-C sayılı listelerde gösterilen cins kod numaralarından uygun olan eksiksiz olarak yazacaklardır (Örnek: "M0l" gibi). Alım, 2886 sayılı Kanunun 51/p maddesine göre yurt dışından ise "4- Dış Alım:" satırının karşısına "D" harfi yazılacaktır. Dış alım olmayanlarda bu satır boş bırakılacaktır. Yine bu formdaki "8- İhale Usulü Kodu:" satırına ise, ekli 2-D sayılı listede yer alan kod numarasından uygun olan yazılacaktır (Örnek: ihale kapalı teklif usulü ile yapılmış ise "1" gibi).

3- Kurumlar, önceden olduğu gibi Valiliklere veya Maliye Başkanlıklarını vize için gönderdikleri sözleşme ve protokol tasarılarından vize edilenler ile ilgili bilgileri de sözleşmenin veya protokolün imzalanmasını müteakip 7 gün içinde (2) sayılı formu doldurmak suretiyle Bakanlığımıza göndereceklerdir. (Vize edilmeyen tasarılarla ilgili form doldurulmayacak ve gönderilmeyecektir. Ancak, bunlardan daha sonra vizesi uygun görülenler ya da ita amirince sorumluluk üstlenilerek sözleşme akdedilenler olursa bunlara ait bilgiler için de aynı form düzenlenecektir.)

4- Kurumlarca, EK:2 sayılı formun doldurulması sırasında önceden olduğu gibi aşağıdaki hususlara uyulacaktır :

İhale konusu sadece mal ve hizmet alımı ise; formun (A) başlığı altındaki bölümü, yapım-onarım işi ise, (A) bölümü ile beraber (B) bölümü de doldurulacaktır. Formun altına hazırlayanın adı, soyadı, unvanı, tarih yazıldıktan sonra imzalanacaktır.

Formun (A) bölümü 21/c maddesine, çeşitli bilgi ve belge noksanlıkları gibi nedenlerle teklif mektupları açılmayan isteklilerin ad veya unvanları ile karşılarına kısa ve özlü biçimde red nedenleri yazılacaktır. Formdaki alanın yetersiz olması halinde ek bir sayfa düzenlenecektir.

Formun (B) bölümü 26/b maddesinde ise yapım işleri için müracaat edenlerden yeterlik alamayanların sadece sayısı yazılacak, bunların red nedenleri ayrıntılı olarak belirtilmeyecektir.

5- Yukarıda belirtildiği şekilde düzenlenerek gönderilecek formlara ilan metin örnekleri eklenmeyecektir.

6- Herhangi bir sözleşme veya protokol düzenlenmeksizin yapılmış olan her türlü alımlar için (Posta, telefon, aydınlatma faturalarının ödenmesi ya da emanet suretiyle yaptırılan işler için yapılan alımlar gibi) düzenlemekte olan formlar ise basitleştirilmiştir. Bu gibi alımların bilgileri ekli (3) sayılı form doldurulmak suretiyle birer aylık dönemlerin icmali şeklinde izleyen ayın 20'nci gününe kadar topluca gönderilecektir.

7- (3) sayılı formda yer alan bilgiler toplam olarak bildirileceğinden, bu formların harcamayı yapacak olan birimlere önceden gönderilmesi ve günü gününe işlenmesi gerekecektir. Ay sonlarında da bunların toplamlarının alınması suretiyle icmallerinin yapılması halinde daha güvenilir istatisliklere ulaşılacağı düşünülmektedir.

Genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerin her türlü aIımlarına ait istatistiki bilgiler, 1996 yılından itibaren Bakanlığımızca bilgisayar ortamında tutulmaya başlanmıştır. Bugüne kadar oluşturulan istatistiklerin, daha verimli kullanılmasını teminen, bu Genelgedeki sözkonusu düzenlemelere uyulması ve bilgilerin eksiksiz gönderilmesi gerekmektedir.

E. VİZE İÇİN GÖNDERİLECEK BİLGİ VE BELGELER İLE VİZE İŞLEMLERİNE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR

1. Gönderilecek Bilgi ve Belgeler

a) 1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesi uyarınca Bakanlığımıza, ilgili Maliye Başkanlığına veya ilgili Valiliğe vize için yapılacak başvurularda aranılacak bilgi ve belgeler (EK:4)'de belirtilmiştir. Vize dosyaları bu bilgi ve belgelerin asıllarını ihtiva eden bir asıl dosya ile onaylı suretlerini ihtiva eden bir suret dosya halinde düzenlenerek gönderilecektir. Bunların dışında gerekli olmadıkça başka bir belge gönderilmeyecek:, suret dosyadaki belgeler kurum mühürü ile mühürlenerek, düzenleyen tarafından imzalanacak ve her sayfaya bir sıra numarası verilecektir. Gazete ilanlarının asılları kurumda muhafaza edilecek, asıl ve suret dosyalara ilanın yayımlandığı yer, gazete adı, tarih ve sayısı yazılı fotokopilerinin onaylı birer örneği ile ilan metni ve tutanağı konulacaktır.

b) 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 19'uncu maddesinde belirtildiği üzere, ihale ilanı yapıldıktan sonra şartname ve eklerinde değişiklik yapılamaz. Vize için gönderilen bazı dosyalarda yer alan keşif özetleri ile şartname ve sözleşme tasarılarında silinti, kazıntı, değişiklik ve ilaveler yapıldığı görülmekte, bunların ihale ilanından önce yapılıp yapılmadığı da tespit edilememektedir. Bu nedenle, gönderilecek keşif özetleri, şartnameler ve sözleşme tasarılarında silinti, kazıntı, sonradan yapılmış ilave veya düzeltmeler olmayacaktır. Zorunlu hallerde yapılacak düzeltmeler, idarenin yetkililerince ad, soyad, unvan ve tarih belirtilmek suretiyle onaylanacaktır.

Diğer taraftan, sözleşme insanlarının metinlerinde boşluklar bırakıldığı ve bu boşlukların vize alındıktan sonra doldurulduğu, bazı insanlarda ise satın alınacak cihazların ad, cins ve özellikleri belirtilmeksizin, "9 kalem tıbbi cihaz" gibi genel ifadelerle yetiniIdiği görülmektedir. Sözleşme tasarıları, üzerinde değişiklik yapılmaksızın tereddüt doğurmayacak şekilde düzenlenecek ve vizeye imzalanmadan gönderilecektir.

Ayrıca, ihale üzerinde kalan isteklinin ticaret siciline tescil edilmiş ticaret unvanı sözleşme tasarılarına tam ve eksiksiz olarak yazılacaktır.

c) Finansmanı Avrupa Birliği, yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlarla yapılan anlaşmalara göre sağlanarak gerçekleştirilecek olan işler, anlaşma hükümlerinde özel ihale ve satınalma usullerinin öngörülmesi halinde özel kanun, kararname veya anlaşma hükümlerine göre yürütülecektir.

Ancak, söz konusu ihaleler de 1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesi gereğince vizeye tabidir. Bu nedenle, sözkonusu ihalelere ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesinde de yukarıda belirtilen hususlara uyulacak, yabancı dildeki şartname, ilan ve teklifler ile diğer belgelerin, aslına uygunluğu onaylarmış Türkçe metinleri de vize dosyalarına konulacaktır.

d) 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 89'uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı, alınarak bu Kanun hükümleri dışında gerçekleştirilen ihaleler de 1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesi gereğince vizeye tabidir.

e) 1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesine göre sadece sözleşme tasarıları değil, harcamayı gerektirecek taahhütler de vizeye tabidir. Bu nedenle, yapılan bir ihale veya kamu kuruluşları arasında düzenlenen bir protokol sonucunda herhangi bir sözleşme imzalanması öngörülmese dahi, sözkonusu taahhütlerin vizesi için başvurulması gerekmektedir. Bu durumda yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler gönderilecektir.

f) Aynı şekilde, 2886 sayılı Kanunun 81'inci maddesi ile bu maddeye istinaden çıkarılan Yönetmelik hükümlerine göre taşeronlarla yapılan anlaşmalar ile emanet komisyonlarınca yapılan alımlar da harcamayı gerektirir taahhüt niteliğinde olduğundan, vizeye tabi bulunmaktadır. Bu nedenle, bu Genelgede yer alan esaslar, bu tür işlemler için de aynen uygulanacaktır.

2. Vize Limitlerinin Belirlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar

a) Taahhüt evrakı veya sözleşme tasarısının limit itibarıyla vizeye tabi olup olmadığının, tabi ise vize makamının tespitinde işin keşif bedelinin değil sözleşme veya taahhüt bedelinin dikkate alınması gerekmektedir. Bu bedel, ihale indiriminin tatbiki ile hesaplanacak Katma Değer Vergisi (KDV) hariç taahhüt tutarıdır. Başka bir deyişle, işin keşif veya muhammen bedeli yüksek olsa bile, yapılan ihale sonucunda oluşan bedel vize Limitinin altında ise vizeye gönderilmeyecek; Valilik veya Maliye Başkanlığı limiti dahilinde ise ilgili Valiliğe veya Maliye Başkanlığına gönderilecektir.

b) Başka başka istekliler tarafından karşılanması mutat olan işlerin ilanlarının bir anıda yapılmak suretiyle ihale edilmeleri halinde de, isteklilerin ayrı ayrı teklif verebildiği her iş ayrı bir ihale sayıldığından vize limitlerinin tespitinde her bir işe ait sözleşme tasarısı veya taahhüt evrakındaki tutarlar ayrı ayrı dikkate alınacaktır. Bu şekilde ihale edilen işlerin birden fazlasının aynı müteahhit tarafından üstlenilmesi halinde, her iş için ayrı bir sözleşme yapılacak ve her işin kesin teminatı ayrı alınacaktır.

c) Diğer taraftan, vize limitlerinin altında kalmayı temin amacıyla işlerin kısımlara bölünerek ihale edilmesi 2886 sayılı Kanunun 2'nci maddesine açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Ancak bazı kuruluşların bu uygulamayı sürdürdükleri, bir ihale konusunu oluşturan işleri kısımlara ayırarak emanet suretiyle veya pazarlık usulü ile ihale etlikleri Bakanlığımıza "bilgi için" gönderilen dosyaların tetkikinden anlaşılmaktadır. Bu şekilde anılan Kanana aykırı olarak yapılacak uygulamaların her türlü sorumluluğunun tümüyle bu yolda uygulama yapan idarelere ait olacağı unutulmamalıdır.

3. Gelecek Yıla veya Yıllara Sari Yüklenmeler

a) Yatırım programlarında yıllara sari olarak yer alan projelerin veya işlerin ihalelerinde, 527 sayılı Kanuna göre Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'ndan alınması gereken "sari taahhüt yetki belgesi" olmadan yıllara sari ihalelere çıkıldığı görülmektedir. Özel kanunları gereği yıllara sarı ihale yapma yetkisi bulunan kuruluşlar dışındaki idarelerin, anılan belgeyi Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından aldıktan sonra sari ihaleye çıkmaları gerekmektedir.

b) Diğer taraftan, 1050 sayılı Kanunun 50'nci maddesinde sayılan işlerin yılları bütçelerindeki ödeneklerin yarısını aşmamak kaydıyla gelecek yıla sari olarak ihale edilebilmesi için bu hususla önceden Bakanlar Kurulu Kararı alınmış olması gerekir. Anılan maddede, Bakanlar Kurulu Kararı alınmak suretiyle ihale edilmesine izin verilenler dışındaki işlerin ise gelecek yıla sari olarak ihalesi mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle temizlik yaptırılması, yakıt temini, makine ve teçhizatın yıllık bakım, onarımı ve benzeri diğer işlerle ilgili şartname ve sözleşmelere, sonraki yıl içinde ihale yapılıncaya kadar sözleşme hükümlerinin izleyen yılda da uygulanacağına dair hükümler konulmayacaktır.

c) 527 sayılı Kanun ve 1050 sayılı Kanunun 50'nci maddesi gereğince sari olarak ihale edilen proje ve işler dışında hiç bir şekilde bir yıldan fazla süreli taahhüde girişilmeyecek, sözleşme ve anlaşma yapılmayacaktır.

d) Aynı şekilde periyodik yayın alınması ve benzeri işlere ilişkin sözleşme veya taahhütler de sadece içinde bulunulan yıl ile sınırlı tutulacaktır.

4. İhalelerde Esas Alınacak Para Birimi

2886 sayılı Kanunun 51'inci maddesinin (p) bendine göre özellikleri nedeniyle yurtiçinden karşılanması mümkün olmayan mal ve hizmet alımları, ödemenin yabancı para birimi ile yapılmasının zorunlu olması ve bu hususun ihalede uygulanacak usul ve esasları belirleyen bağlı veya ilgili Bakan onayında, ödemelere ilişkin düzenlemeler kapsamında yer alması kaydıyla anılan Kanunun 89 uncu maddesine göre yapılan ihaleler ile finansmanının tamamı Avrupa Birliği, yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlarla yapılan anlaşmalara göre temin edilerek gerçekleştirilecek olan ve bu finansmana bağlı olarak sözleşmelerinde döviz cinsinden ödeme yapılacağı belirlenen işler hariç; yabancı para birimleri üzerinden tahmini bedel tespiti, teklif istenilmesi, teminat alınması ve sözleşme yapılması mümkün bulunmamaktadır.

5. Yatırım İhalelerinde Gerekli Olan Asgari Ödenek Miktarı

2002 Mali Yılı Bütçe Kanununun 11'inci maddesinin (a) bendinde; "Yıllık programlara ek yatırım cetvellerinde yer alan projeler dışında herhangi bir projeye yatırım harcaması yapılamaz. Bu cetvellerde yer alan projeler ile ödeneği toplu olarak verilmiş projeler kapsamındaki yıllara sari işlere (finansmanı kısmen veya tamamen dış proje kredileri ile sağlanan projeler hariç) 2002 yılında başlanabilmesi için, proje veya işin 2002 yılı yatırım ödeneği, toplam keşif bedelinin (keşif bedeli tespitinin zorunlu olmadığı hallerde revize proje bedelinin) % 10'undan az olamaz. Bu oranın altında kalan proje ve işler için gerektiğinde projeler "2002 Yılı Programının Uygulanması,

Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar" hükümlerine uyulmak ve öncelikle kurumların yatırım ödenekleri içinde kalmak suretiyle revize edilir." hükmü yer almaktadır.

Madde hükmünden açıkça anlaşılacağı üzere, 2002 yılı yatırım ödeneği toplam keşif bedelinin % 10'undan az olan yıllara sari yatırım projeleri ile ödeneği toplu olarak verilmiş projeler kapsamındaki yıllara sari olan alt projelerin 2002 yılı için tefrik edilen ödenekleri keşif bedellerinin % 10'undan az olan işler için ihaleye çıkılmayacaktır. Ancak finansmanı kısmen veya tamamen dış proje kredileri ile sağlanan projeler bu kapsamda bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, yatırım programı eki cetvelIerde yer alan projeler kapsamındaki yıllara sari işlere ilgili yılda başlanabilmesi için proje veya işin o yıla ait yatırım ödeneğinin toplam keşif (veya revize proje) bedelinin % 10'undan az olamayacağına ilişkin Kanun hükmü ile; başlangıç yılı ve daha sonraki yıllar için öngörülen ödeneklerin kullanılarak yatırımların planlanan sürede bitirilebilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle, başlangıç yılı için öngörülen asgari % 10 ödeneğin yatırımda kullanılabilmesi için gerekli olan süreler dikkate alınarak ihalelerin zamanında yapılması hususuna titizlikle uyulacaktır.

Bu çerçevede;

a) Genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idareler, 2002 yılı içinde başlayacakları ve birden fazla yıl devam edecek işleri (ikmal inşaatı niteliğindeki işleri dahil) için toplam keşif bedelinin (keşif bedeli tespitinin zorunlu olmadığı hallerde revize proje bedelinin) en az % 10'u kadar bir ödeneği ayıracaklardır.

b) Buna göre, yatırım programında gösterilen proje tek bir işi temsil ediyor ve bir bütün olarak ihale ediliyor ise, bu projenin 2002 yılı ödeneği, keşif veya proje bedelinin en az % 10'u olacaktır.

c) Ödeneği bir proje numarası altında toplu olarak verilmiş projelerin 2002 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karara göre ilgili Bakanın, üniversitelerde Rektörün onayı ile detay programları yapılırken, 2002 yılında başlatılacak işlerin keşif veya proje bedelleri ile bu keşif veya proje bedellerinin en az % 10'u tutarındaki ödenek detay programında gösterilecektir.

d) Kurumlar yatırım projelerinin detaylandırılması sırasında geçmiş yıllarda başlamış olan projelerin bir an önce bitirilmesi için gerekli gördükleri ödenekleri öncelikle ayırdıktan sonra, kalan ödeneklerini de yeni başlatılacak işleri arasında keşif veya proje bedellerinin en az % 10'u olarak paylaştıracaklardır. Bu durumda, projelerin detaylarının hazırlanması sırasında, proje tutarları ve karşısında bunlara ayrılan 2002 yılı ödeneği ile en az % 10 olarak gösterilecektir.

e) Aynı proje kapsamında birden fazla bölüme ayrılarak aynı anda veya değişik zamanlarda ihale edilen işlerin her biri için de en az % 10 oranında ödeneğin bulunması gerekmektedir.

f) % 10 ödeneğin hesaplanmasında bütçe ödeneğine ek olarak yatırım programında yer alan, özelleştirme ödenekleri hariç, akaryakıt tüketim vergisi gibi diğer kaynaklar da dikkate alınacaktır.

g) Kurumlarca, 2002 yılında başlanacak işlere ait ödeme emirleri, bu işlerle ilgisi kurulmak suretiyle düzenlenecektir. Böylece, işin ihale edilmesi için mahalline gönderilen ödenek, Devlet Muhasebe Yönetmeliğinin 94'üncü maddesine göre saymanlık tarafından bütçe giderleri ve ödeme emirleri defterine şerh düşülmek suretiyle işlenecektir.

h) Bu şekilde, şerh düşülmek suretiyle gönderilen ödeme emrine dayanılarak işlerin ihalesi gerçekleştirildikten sonra, aynı ödeme emrinin bir başka işe de dayanak gösterilerek, ihale edilmesi mümkün bulunmamaktadır.

i) Aynı şekilde, keşif veya proje bedelinin en az % 10'u oranında 2002 yılı için ödenek ayrılarak yıl içinde ihale edilen proje veya alt projelerin ödeneklerinden, daha sonra ihale edilecek projelere ödenek aktarılmayacaktır.

j) İhale komisyonlarında görevli maliye memurları ihale kararlarını "% 10 ödeneği vardır." veya "% 10 ödeneği yoktur." şerhini düştükten sonra imzalayacaklardır.

k) İhale vizesi gerektiren hallerde, ihale vizelerini yapan birimlerce, işin detay programında yer alan keşif veya proje bedelinin ve bunun en az % 10'u olan ödeneğin gösterilmiş olması şartı aranacaktır.

6. Ödenekleri Topluca Verilmiş Olan Projelere Ait Bilgiler

Yıllık yatırım programında ödenekleri toplu olarak verilmiş projeler ile makine- teçhizat, idame-yenileme ve büyük onarım projelerinin detay programlarının kuruluşun bağlı olduğu Bakanın, üniversitelerde ise Rektörün onayı ile tespit edilmesi ve öngörülen kanuni sürede Bakımlığımıza gönderilmesi zorunludur.

Buna göre, bizzat Bakan veya Rektör onayı ile tespit edilecek detay programların süresinde Bakanlığımıza (nezdinde Maliye Başkanlığı kurulan kurumlarda ayrıca Maliye Başkanlıklarına) gönderilmesi, bu tür projelerden yapılan ihalelere ilişkin vize dosyalarına, anılan Bakan/Rektör onayının bir örneğinin konulması ve projelerin detaylarında yapılması zorunlu görülen maliyet ve süre değişikliklerinin her bir işin adı belirtilmek suretiyle bizzat Bakan/Rektör onayıyla yapılması gerekmektedir.

7. Gereksiz Yazışmalara Yer Verilmemesi

Hata ve noksanlıklar içerdiğinden vize edilmeyerek iade edilen taahhüt evrakları nedeniyle uzun süreli yazışmalar yapıldığı ve bu sürenin, ihalenin mevzuata uygun olarak yeniden yapılması için gerekecek sürelerden çok daha uzun olduğu gözlenmektedir. Eksik bulunan ve sonradan tamamlanması mümkün olan işler için ikinci kez vize talebinde bulunulması olağan olmakla birlikte, sonradan giderilmesi mümkün olmayan eksiklik ve hatalar nedeniyle yeniden başvuruda bulunulmaması, ihalenin mevzuata uygun olarak yenilenmesi gerekmektedir.

8. Hizmet Binalarının Yapım ve Büyük Onarım İhalelerini Yapma Yetkisi

180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye göre genel bütçeye dahil dairelere ait bina ve tesislerin ihtiyaç programIarını hazırlamak, proje ve keşiflerini yapmak veya yaptırmak, onaylamak veya onaylanmasını sağlamak, inşaatlarını, tadillerini, bakım ve küçük onarımları dışında esaslı büyük onarımlarını yapmak veya yaptırmak görevi anılan Bakanlığa verilmiştir. Ancak, özel kanunlarla kendilerine bu yetki verilmiş olan kuruluşlar ile yeterli teknik teşkilatı olduğu Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca kabul edilen kuruluşlar da belirlilen işleri yapabilir veya yaptırabilirler. Buna göre, söz konusu işlerin ihale edilmesinde bu hususlara tüm idarelerce uyulması yasa gereğidir.

9. Diğer Hususlar

a) Taahhüt ve sözleşme tasarılarının vize edilmeden imzalanması (1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesine göre ita amirince sorumluluk üstlenilmesi hali hariç) ve notere tescil ettirilmesi veya taahhüdün ifasına başlanılması kanuni olmadığından, vize alınmadan noterlikçe tescil edilen veya taraflarca imzalanan taahhüt evrakının vize edilmemesi halinde doğacak sorumluluk ilgili idareye ait olup, görevliler hakkında 2886 sayılı Kanunun 86'ncı maddesine göre işlem yapılacaktır.

b) Bakanlığımızca vize edilen taahhüt evrakından sözleşmeye bağlananlarla ilgili olarak, noterce tescil edilmiş sözleşmenin onaylı bir örneği ile kesin teminat alındığına dair belgenin onaylanmış bir örneği vize yazımızın tarih ve sayısı ilgi tutularak 7 gün içinde Bakanlığımıza gönderilecektir.

c) Valiliklerce veya Maliye Başkanlıklarınca vize edilen sözleşme tasarısı imzalanıp noterce tescil edildikten sonra, noterce tescil edilmiş sözleşmenin bir örneği ile kesin teminatın alındığına ilişkin belgenin onaylı bir örneği 7 gün içinde vizeyi yapan Valiliğe veya Maliye Başkanlığına gönderilecektir. Bundan böyle, Valiliklerce veya Maliye Başkanlıklarınca vize edilen taahhüt evrakına ait sözleşme örneği, vize yazısı ve ihale dosyası örneği Bakanlığımıza gönderilmeyecektir. Buna karşılık vize edilen bu dosyalara ait bilgiler EK:2 sayılı form doldurulmak suretiyle ilgili kurum tarafından Bakanlığımıza iletilecektir.

d) Diğer taraftan, 2886 sayılı Kanunun 53'üncü maddesine göre sözleşmelerin ita amirlerince imzalanması gerekliğinden, bunların ihale komisyonlarınca imzalanması mümkün bulunmamaktadır.

e) Sözleşmelerin Bakanlığımıza, ilgili Valiliğe veya Maliye Başkanlığına gönderilip gönderilmediği ilgili saymanlarca Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde belirtildiği şekilde araştırılacaktır.

II- 2886 SAYILI DEVLET İHALE KANUNUNUN UYGULAMA İLKE VE ESASLARI

A. AÇIKLIK VE REKABET İLKESİ

1. Genel Hususlar

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun temel prensipleri ihalede açıklık ve rekabettir. Kurumlar ihtiyaçların karşılanması sırasında bu iki prensibe uyulması hususunda her türlü tedbiri almalıdır. Sözkonusu tedbirlerin en önemlilerinden biri de ihalelerin ilan edilmesidir.

Kurumlar, ilanının zorunlu olmadığı durumlarda da rekabet ortamının yaratılması ve en geniş istekli kitlesine ulaşılmasını teminen, her türlü duyuru imkanlarından yararlanmalıdır.

Devlet İhale Kanunu ile düzenlenen bütün ihale usullerinde, ihtiyaçların rekabet ortamı yaratılmak suretiyle, en uygun bedelle karşılanmasının amaçlandığı unutulmamalıdır.

İhalelerde, 2886 sayılı Kanunun 2'nci maddesinde belirtilen ilkelere uyulması ise ilan veya şartnamelerde rekabeti engelleyici hususlara yer verilmemesi ile mümkündür.

Bu nedenle;

a) İhaleler işin mahiyetine göre ihtiyaçlarının en uygun fiyatla temini mümkün olan mevsimde yapılmalıdır.

b) Başka başka isteklilerden karşılanması mutat olan muhtelif ihtiyaçların bir eksiltmede toplanmaması gerekir. Örneğin, ihale duyurusu aynı ilan ile birarada yapılmakla birlikle bakliyat ve meyve alımları ayrı gruplar halinde ihale edilmelidir. Benzer şekilde tıbbi cihaz ihalelerinde, alım konusu cihazlarla doğrudan ilgisi olmayan makine ve teçhizata yer verilmemelidir.

c) Küçük ve orta büyüklükteki istekliklerin de ihalelere iştirak etmesi ve istenilen ölçüde rekabetin sağlanabilmesi amacıyla, ihale konusu işler gruplara ayrılmalı ve şartnameler, isteklilerin her gruba ayrı ayrı teklif verebilecekleri gibi tamamına da teklif vermelerine imkan verecek şekilde düzenlenmeli, ihale ilanlarında da bu husus açıkça belirtilmelidir.

Yıllık ihtiyacın çok fazla olması nedeniyle, ihalelere iştirakin mümkün olmayacağının veya rekabete imkan vermeyecek az sayıda isteklinin bulunabileceğinin tahmin edilmesi halinde, rekabetin sağlanması için, ihtiyaçların 4-6 ay gibi bir yıldan daha kısa süreli dönemler halinde ihaleye çıkılmak suretiyle temini yoluna gidilmelidir. Bir yıla varan uzun dönemleri kapsayan ihalelerde, söz konusu dönem içinde fiyatların nasıl bir seyir izleyeceğinin sağlıklı olarak tahmin edilememesi nedeniyle gerek tahmini bedelin, gerekse ihale bedelinin yüksek oluştuğu görülmektedir. Kısa dönemler itibarıyla ihaleye çıkılması halinde, bu risk önlenmiş olabilecektir. Ancak bu durumda, Kanunun 2'nci maddesinde belirtildiği üzere, alım şeklinin değişitirilmesi mümkün bulunmadığından, Kanunun 36'ncı maddesine göre kapalı teklif usulünün uygulanması gerekmektedir.

Örneğin dayanıklı gıda maddelerinin alımında; yıllık ihtiyaç miktarının tamamını karşılamaya uygun olmayım isteklilerin de ihaleye katılımını sağlamak amacıyla, bu tür ihtiyaç konusu mallar gruplara ayrılarak, yıllık ihtiyacın tümü yerine 4-6 aylık döneme ilişkin ihtiyaç için ihaleye çıkılmalıdır.

Aynı şekilde et ve tavuk ihtiyacının karşılanması için, et veya tavuk ticaretiyle uğraşan farklı istekliler bulunduğundan, bu iki ihtiyaç maddesi bir grup yerine yukarıda belirtildiği gibi, ayrı ayrı gruplar halinde ihale edilmelidir.

d) İsteklilerin ihaleye katılmak-yeterlik almak için ibraz ettikleri belgelerle, ihale için verdikleri teklif mektuplarında damga vergisi mükellefiyetinin kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi sebebiyle yeterlik verilmediği veya sadece bu sebeple teklif mektuplarının değerlendirmeye alınmadığı anlaşılmaktadır. 488 sayılı Kanunda damga vergisi ödenmemiş bir kağıdın işlemlerinin yürütülmeyeceğine dair herhangi bir hüküm bulunmadığından, bu tür belge veya teklif mektupları kabul edilecek ancak, durum bir tutanakla tespit edilerek ilgili vergi dairesine bildirilecektir.

e) Her ne kadar eksiltme işlerine ilişkin "tip şartnameler''de isteklilerden işin mahiyetine göre gerek duyulan "diğer belgeler"in istenilebileceği belirtilmiş ise de; ihale konusu işin şartname ve sözleşme hükümlerine göre yerine getirilmesini doğrudan ilgilendirmeyen ve idarelerin takdirinde de bulunmayan bilgi ve belgeler isteklilerden istenilmemeli, ilanlarda rekabet engelleyecek, isteklileri yanılgıya düşürecek ve bürokrasiyi artırıcak hususlara yer verilmemelidir.

f) Bazı ihalelere ilişkin ilan ve şartnamelerde, ihaleye katılabilmek için kapasite raporu istenildiği görülmektedir. Ancak, piyasada hazır halde alınıp satılan ve pek çok istekli tarafından karşılanması mümkün olan ihtiyaç maddelerine ilişkin ihalelerde kapasite raporu ibrazı zorunlu şartlar arasında sayılmayarak, ihalelere üreticiler yanında satıcı firmaların da katılımına imkan sağlanmalıdır. Bizzat imal ettirilerek karşılanması zorunlu olan ihtiyaçlar için istenebilecek kapasitenin ise ihale konusu işin miktarı ile uyumlu olması gerekir.

g) Yapı, Tesis ve Onarım İşleri İhalelerine Katılma Yönetmeliğinde müteahhitlik karneleri, iş grubu ve keşif bedeli tavanına göre gruplara ayrılmıştır. Yapım işlerine ait ihaleler için isteklilerden istenilecek müteahhitlik karneleri, ihale konusu işin niteliği ve keşif bedeli gözönüne alınarak tespit edilmelidir. Anılan Yönetmelikte işin niteliği ile keşif bedelinin sınırlarına ilişkin şartların beraberce getirilmiş olduğu da dikkate alınarak, rekabeti engelleyici mahiyette bir üst gruptan karne isteniImemesi gerekmektedir.

h) Giyecek Yardımı Yönetmeliği ile toplu iş sözleşmeleri uyarınca görevli personele verilecek giyecek eşyasının teminine ilişkin ihalelerde, işin satınalma veya imal ettirme işi olup olmadığı, miktarı, teslim süresi, piyasada hazır bulunup bulunmadığı gibi hususlar ile, Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre, herhangi bir nedenle bir dönem için verilmeyen giyim eşyasının sonraki döneme ait giyecek yardımı ile birlikte verilemeyeceği gerçeği de dikkate alınarak istihkak sahiplerinin mağdur edilmesine meydan vermemek için, şartname ve ilanlarda rekabeti engelleyici hususlara yer verilmemesi, isteklilerden" iş bitirme belgesi" istenilmemesi gerekir.

2. Piyasadan Kolayca Temin Edilebilecek İş Makineleri İçin Kendi Malı Olma Şartı Konulmaması

Başbakanlıkça bakanlıklara gönderilen 23/2/1994 tarihli ve B.02.0.YMH/0275 sayılı genel yazıda;

"Son yıllarda gerek dış kredi şartına bağlı olarak yurda getirilen ve gerekse teşvikten yararlanılarak ithal edilen ve proje bazında öngörülecek belli bir işle kullanılmış makine ve ekipmanın, daha sonraki işlerde dikkate alınmayarak yeniden ithali yoluna gidildiği görülmüştür. Bunun sonucu olarak inşaat sektörümüzde, kullanılamayacak boyutlarda atıl kapasite yaratılması, ülke ekonomisine büyük yük getirmiştir."

"... Kamu ve özel sektör envanterlerindeki mevcut iş makinelerinin en iyi şekilde değerlendirilmesi amacıyla ihalelerde isteklilerle ilgili değerlendirmeler yapılırken "kendi malı olma şartı"nın aranmayıp "kiralık olarak da sağlanabileceği" şeklinde taahhütname alınması yerinde olacaktır. Bu düzenleme, 2886 sayılı Devlet ihale Kanununda öngörülen isteklilerin ihaleye katılma oranını yükseltecek ve dolayısıyla gerekli rekabet ortamını da yaratmış olacaktır..."

denilmekte, ihaleye çıkarılan işlerde bu hususun titizlikle yerine getirilmesi istenilmektedir.

Bu nedenle, yapım işlerine ait şartnamelerin hazırlamasında bu hususlara azami özenin gösterilmesi ve piyasadan kolayca temin edilebilecek iş makineleri için kendi malı olma zorunluluğu getiren hükümlerin şartnamelere konulmaması gerekmektedir.

3. Personel Taşının İhaleleri

Tahmini bedelin tespit edilme şekli Devlet İhale Kanununun 9'uncu maddesinde belirtilmiştir. Anılan maddede, bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulacağı ifade edilmiştir.

Servis araçları ile yapılan taşımacılıkta ücret tarifeleri, 17.07.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanunun 125'inci maddesine göre ilgili esnaf ve sanatkar odalarınca hazırlandığından personel taşıma ihalelerinde, tahmini bedel tespit edilirken tur şirketlerinden alınan tekliflerin yanı sıra bu odalardan da bilgi alınması yararlı olacaktır. Bu kaynaklardan toplanan veriler, her bir aracın kapasitesi, izleyeceği güzergah dikkate alınmak suretiyle değerlendirilerek, piyasa koşullarına en uygun bedel tahmini yapılmasına özen gösterilecektir. Ancak, şartnamelere yürürlükteki mevzuat uyarınca akaryakıt fiyat farkı ödeneceğine dair hüküm konulan hallerde, tahmini bedelin tespitinde muhtemel fiyat artışları dikkate alınmayacaktır.

Ayrıca, bu tür ihalelerde ticaret ve/veyı sanayi odası belgesine sahip istekliler yanındı "esnaf ve sanatkar sicili"ne kayıtlı isteklilerin de ihalelere katılımları sağlanmalı, şartnamelerde ortak girişim halindeki başvurularla kabul edilmeyeceğine ilişkin hükümlere yer verilmemelidir.

Yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler dışında, ihalelere katılımı engelleyen hususlara şartnamelerde yer verilmemeli, isteklilerden iş bitirme belgesi istenilmemelidir.

Personel taşıma ihalelerinde kullanılacak taşıtlar için kendi malı olma şartı istenilmemesi ve araçlar için yaş sınırının belirlenmemesi esastır. Ancak, kurumun daha önceki yıllardaki taşıma ihalelerinde hizmetin aksamasına neden olacak sorunlar çıkmış olması ve idarelerce gerekli görülmesi halinde şartnamelerde; taşıma hizmeti için gerekli olan taşıt sayısının en fazla % 20'sine kadar kendi malı olma şartına yer verilmesi ve 10 yaştan az olmamak üzere yaş sınırı belirlenmesi mümkündür.

4. Bilgisayar, Tıbbi Cihaz ve Benzeri Alımlar

Kamu kuruluşları tarafından gerçekleştirilen özellikle bilgisayar, tıbbi cihaz, iş makineleri ve benzeri alımlarda:

a) Aynı marka ve model cihaz, sistem ve makinelerin farklı kuruluşlarca çok değişik fiyatlarla ihale edildiği,

b) Alım sonrası yedek parça, bakım ve onarım gibi destek hizmetlerinin sistem maliyetlerini çok yükselttiği,

c) Sözleşme tasarılarının firma tarafından düzenlendiği ve tasarılarda idare aleyhine hükümlere yer verildiği,

görülmektedir. Bu nedenle:

- İhale konusu cihaz, sistem ve makinelerin diğer kullanıcı birimler tarafından hangi bedelle ihale edildiğinin araştırılması,

- Bunların yıllık bakım ve onarımları ile sürekli kullanımdan dolayı yıpranacak yedek parça ve malzemelere ilişkin fiyat tekliflerinin ana donanım fiyatıyla birlikte verilmesi konusunda ilan ve şartnamelerde gerekli düzenlemelerin yapılması ve ihale komisyonlarınca tekliflerin bu hususlarda dikkate alınarak değerlendirilmesi,

- Sözleşme tasarılarının idarelerce hazırlanması,

gerekmektedir.

Ayrıca, teknolojik gelişmelerden yararlanmak amacıyla, teknik şartnamede yer alan özelliklerden daha üstün özelliğe sahip cihazların da değerlendirilebilmesi için, şartnamelerde alternatif teklif verilmesine ve bu tekliflerin değerlendirilmesine imkan verecek şekilde düzenleme yapılması mümkündür.

Ancak değerlendirme yapılırken, kapasite, teknik özellik, maliyet ve benzeri açılardan ihtiyacın çok üzerinde olan alternatif tekliflerin kabul edilmemesi gerekmektedir.

5. Belli İstekliler Arasında Kapalı Tektif Usulü

2886 sayılı Kanunun 36'ncı maddesinde ihalelerde "kapalı teklif usulü"nün esas olduğu belirtilmiştir. "Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usulü"nün uygulanması ise, ancak Kanunun 44'üncü maddesinde sayılan belirli işler için mümkündür.

a) Anılan maddede ismen sayılan işler ile özelliği bulunan yapım işlerinde, "Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usulü"nün uygulanmasının gerekli görülmesi halinde,

aa) Gerekli nitelik ve yeterliği haiz bulunan müteahhitlerin tespit edilebilmesi için, bunlardan Genelgenin 5 numaralı ekinde yer alan bilgi ve eki belgeler istenilecektir (OHAL bölgesindekiler hariç). Bu nedenle bundan böyle, davet edilmesi düşünülen istekliler temin edilen bilgilerin değerlendirilmesi sonucu objektif biçimde tespit edilecektir. Ayrıca, davet edilecek isteklilerin de mümkün olduğunca fazla sayıda olmasına özen gösterilecektir.

Sözkonusu form ile istenilen bilgi ve belgelerin değerlendirilmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi ve davet edilecek müteahhitlerin belirlenen bu kriterlere göre seçimi kurumların takdirinde olmakla birlikte, vize makamlarına gönderilecek ihale dosyalarına yukarıda belirtilen bilgi formunun eklenmesi gerekmektedir.

ab) İlan konusunda Kanunun 44 üncü maddesinde"...gerekli görülen hallerde ihaleye davet edilecek isteklilerin seçimi için... önseçim ilanı yapılabilir" ibaresi yer almıştır. Bu nedenle, bu tür ihalelerde mümkün olduğunca ilan yoluna gidilmesi uygun olacaktır.

Önseçim ilanı yoluyla isteklilerden, teknik yeterliklerini ve mali güçlerini ölçmek amacıyla, rekabeti engellemeyecek mahiyette bilgi ve belgeler istenilebilecektir. Ancak, ilan ve şartnamelerde islenilen bilgi ve belgelerin neler olduğu açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilecek, yeterlik komisyonlarınca değerlendirmelerin hangi kriterler esas alınarak yapılacağı tereddüt oluşturmayacak şekilde açıklanacaktır.

ac) Davet edilen isteklilere, ihaleye hazırlanmak ve sağlıklı teklif hazırlayabilmek için uygun bir süre verilmeli, şartnamelerde değişiklik yapılması halinde de bu husus gözetilerek gerekirse ek süre verilmelidir.

b) Sosyal tesisler, lojmanlar, tip projelerin tatbik edildiği binalar ve benzeri işler kesinlikle bu maddeye göre ihale edilmeyecektir. Bu işler dışındaki işlerin 2886 sayılı Kanunun 44'üncü maddesinde belirtilen "özelliği bulunun yapım işleri" kapsamında ihale edilebilmesi için, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının "işin özelliği bulunan yapım işi olduğuna dair" görüşünün alınması gerekmektedir.

6. Emanet Suretiyle Yaptırılacak İşler

a) 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun uygulanmasında kapalı teklif usulü esastır. Emanet suretiyle iş yaptırılması ise bir ihale usulü olmayıp, ihale yapılmaması halinde işin daha ucuza gerçekleştirileceğinin ve Devlet yararının sağlanacağının anlaşılması üzerine araya bir müteahhit girmeksizin, işin sorumlu emanet komisyonlarınca yaptırılmasından ibarettir.

Nitekim, Emanet İşlere Ait Uygulama Yönetmeliğinin 3'üncü maddesinde emanet iş; araya bir müteahhit girmeksizin sadece kendi imkanlarıyla veya nevi itibarıyla kısımlara ayırarak taşeronlara verilmek suretiyle gerçekleştirilecek 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 81'inci maddesinde sayılan işler şeklinde tanımlanmıştır.

Bu nedenle, emaneten yaptırılacak işlerin bu tanıma uygun olarak belirlenmesi ve emanet iş yaptırılmasının idarelerce genel kural haline getirilmemesi gerekmektedir.

b) Devlet İhale Kanununun 81'inci maddesinin (a) bendi için belirlenen limit, illerde, kuruluş merkezlerinde, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerde ve nüfusu 50.000'i geçen ilçelerde 50 milyar lira, diğer ilçelerde ise 25 milyar liradır. İhalelerde, "kapalı teklif usulü"nün uygulanması esas olmakla birlikte, tahmin edilen bedeli yukarıda belirtilen miktarları geçmeyen yapım, bakım ve onarım işlerinin emanet suretiyle yaptırılması da mümkün bulunmaktadır. Kanunun 1'inci maddesinde sayılan diğer işlerin ise bu bende göre yaptırılması mümkün bulunmamaktadır.

2886 sayılı Kanununun "İlkeler" başlıklı 2'nci maddesine göre, bu Kanunda yazılı hallerden yararlanmak amacıyla ihale konusunu oluşturan işler kısımlara bölünemez. Örneğin, bir bloka ilişkin çatı, sıhhi tesisat vb. onarım işlerinin ayrı ayrı ihale konusu edilerek emanet suretiyle yaptırılmaması gerekmektedir. Bu nedenle, belirli bir projeye dayanmadan veya projenin bütünü dikkate alınmadan belirtilen limitlerin altında keşifler hazırlamak suretiyle, işlerin kısımlara bölünerek emanet suretiyle yaptırılması mümkün bulunmamaktadır. Aynı şekilde, projesi bu limitlerin üzerinde olan işlerin, ödeneğinin tamamının kullanılabilir olmadığı veya projenin tümü için gerekli olan ödenek temin edilemediği gerekçesiyle kısımlara bölünmesi de Kanuna aykırılık teşkil etmektedir. Yine Kanunun 2'nci maddesine göre tip yapılarda tatbikat projeleri, diğerlerinde avan projeleri ve bunlara dayalı keşifleri bulunmayan yapım işlerinde ihaleye çıkılamaz. Buna göre, ihale edilecek işlerin proje ve keşlilerinin yatırım programlarına uygun ve sağlıklı olarak yaptırılması gerekmektedir.

Ayrıca, yılı yatırım programında ödeneği toplu olarak verilmiş yıllık projelerden idame- yenileme ve büyük onarım projeleri kapsamındaki ödeneklerin kullanımında da sözkonusu ilkelere aykırı uygulamalar yapıldığı görülmektedir.

Buna göre sözkonusu projelere ilişkin detay programının hazırlanmasında ve uygulanmasında da yukarıda belirtilen hususlara titizlikle uyulması gerekmektedir.

Projenin veya işin bütünü için hazırlanan keşiflerin maddenin (a) bendi için belirlenen limitin üzerinde olması halinde bu işler Kanunun 36'ncı maddesinde belirtildiği üzere "kapalı teklif usulü" ile ihale edilmelidir.

c) Kanunun 81"inci maddesinin (h) bendinde öngörüldüğü şekilde "ikmal inşaatı" maliyeti taşıyan işlerin hangi nedenle yarım kaldığının, sözleşmenin ne zaman ve hangi nedenlerle fesh edildiğinin, daha önce hazırlanan keşiflerin ve yapılan harcamaların neler olduğunun ve emanet usulüyle yaptırılmasına hangi nedenlerle gerek görüldüğünün açık olarak onay belgesinde belirtilmesi, mukayeseli keşif özeti de gönderilmek suretiyle, vize talep yazılarında bu yolda açıklayıcı bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, önceki ihaleye ilişkin bilgiler bu Genelgeye ekli 2 sayılı form doldurulmak suretiyle hazırlanarak vize dosyasına konulacaktır.

Ancak, "ikmal inşaatı" niteliğini taşıyan her işin bu bende göre yaptırılması mümkün bulunmamakla olup, "süratle bitirilmesinde zorunluluk görülen işlerin tamamlanmasına" yönelik işler bu bende göre yaptırılabilir. Bu bakımdan, yıllarca sürecek önemli miktarda iş kalemleri içeren işler bu kapsamda değerlendirilemez. Aynı şekilde yeni projeler yaptırmak ve yeni keşifler hazırlattırmak suretiyle ek blok veya bağımsız bölümler inşaa ettirilmesi de bu bent kapsamında "ikmal inşaatı" olarak değerlendirilemez. Bu nedenle, söz konusu işlerin Kanunun 17 ve 18'inci maddlerinde öngörülen ilan yükümlülükleri yerine getirilerek kapalı teklif usulüyle ihale edilmeleri gerekir.

d) Emanet İşlere Ait Uygulama Yönetmeliği'nin 16'ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hüküm, ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması üzerine acele olarak yaptırılması gereken ve ilan tahtasına asılması suretiyle geçecek 7 günlük süreye tahammülü olmayan işlerin bir an önce gerçekleştirilmesi ve hizmet aksamasına sebebiyet verilmemesi amacına yöneliktir. Bu nedenle, bu nitelikle olmayan emanet suretiyle yaptırılacak işler, rekabete imkan verecek şekilde ilan edilerek duyurulmalıdır. Diğer taraftan gizlilik taşımayan işlerin "gizlilik" gerekçesiyle ilansız yaptırılması yoluna gidilmemeli ve anılan Yönetmeliğe göre yaptırılacak işlerin, gerek bu Yönetmelikte ve gerekse 2886 sayılı Kanunun 81'inci maddesinde sayılan işler olmasına dikkat edilmelidir.

e) Emanet İşlere Ait Uygulama Yönetmeliği'nin 13'üncü maddesinde, emanet işlerin esas itibarıyla bütçe yılı içerisinde bitirilmesinin esas olduğu belirtilmektedir. Ancak, kanunların verdiği yetki çerçevesinde sari olarak yaptırılmaması mümkün bulunan emanet işlere başlanabilmesi için, bu Genelgenin 1-E/5 bölümünde belirtildiği şekilde asgari ödenek miktarının bulunması gerekmektedir. Bu nedenle, ilgili Bütçe Dairesi Başkanlığı veya Saymanlık Müdürlüğünden asgari ödeneğinin bulunup bulunmadığına ilişkin alınacak yazıya işlem dosyasında yer verilmelidir.

f) Emanet suretiyle yaptırılacak ihalelerde, şartname veya anlaşma tasarısı ekinde teklif mektubu örneğine yer verilmesi ve bu örneğe uygun olmayan (emanet komisyonu yerine ihale komisyonu başkanlığına hitaben yazılan, emanet birim fiyatlarından indirim yapıldığı hususu belirtilmeyen, vb.) tekinlerin değerlendirmeye alınmayacağı hususunun şartname veya anlaşma tasarısında belirtilmesi gerekmektedir.

7. 2886 sayılı Kanunun 89'uncu Maddesine Göre İhale Edilecek İşler

2886 sayılı Kanunun 89'uncu maddesine göre alınan Bakanlar Kurulu Kararına konu her bir işin ihalesinde uygulanacak usul ve esasların, bizzat bağlı veya ilgili olunan Bakan tarafından belirlenmesi hüküm altına alındığından, sözkonusu Bakan onayında uygulamada herhangi bir tereddüt yeralmayacak biçimde ihalenin bütün aşamalarında uygulanacak usul ve esasların ayrıntılı olarak belirlenmesi gerekmektedir.

Bu çerçevede Bakan onayında; şartname düzenlenip düzenlenmeyeceği, bedel tespitinin nasıl yapılacağı, isteklilerin belirlenme biçimi ve ilan yapılıp yapılmayacağı, teminat alınıp alınmayacağı, avans ve fiyat farkı ödenip ödenmeyeceği, avans verilecekse oranı, fiyat farkı ödenecekse ödeme şekli, tekliflerin alınma ve değerlendirilme biçimi, ihalenin gerçekleştirileceği usul, sözleşme yapılıp yapılmayacağı ve ödemenin ne şekilde yapılacağı hususlarının yer alması gerekli görülmektedir.

Diğer taraftan, anılan madde uyarınca 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri dışında yapılan ihalelerde de yeterli sayıda isteklinin katılımının sağlanması suretiyle rekabet ortamının yaratılması gerekmektedir.

8. Yeterlilik Belgesi Komisyonları

Yeterlik belgesi komisyonlarının, istekliler tarafından komisyona verilen belgelerin doğruluğunu etkilemeyecek unsurlar nedeniyle, isteklileri eledikleri görülmektedir. Bu durum ihalede rekabeti engelleyerek, elenen isteklilerle idare arasında ihtilafa yol açmaktadır.

Oysa bu komisyonların asıl amacı, yılı "Uygun Bedel Tebliği" hükümlerine uygun puanlama yapmak suretiyle mali ve teknik yönden yeterli, iş deneyimi olan isteklileri belirlemektir.

Ancak, çoğu kez isteklilerin yeterli olup olmadığına bakılmaksızın, belgelerdeki şekle ve usule yönelik hususlar ön plana çıkarılarak istekliler elenmekte, bunun sonucu olarak da ihalede rekabet ortamı sağlanamamaktadır.

Bu nedenle, idareler tarafından yeterlilik için istenecek belgelerin belirlendiği şartname hükümleri dikkatlice gözden geçirilmeli, belgelerin doğruluğunu etkilemeyen, şekle yönelik değerlendirme yapılmasına yol açan hükümler şartnameden çıkarılmalıdır.

Yapım ihalelerinde Uygun Bedelin Tercihinde Kullanılacak Kriterler Hakkında Tebliğin "Mecburi Şartlar" bölümünde yer alan, vergi borcu bulunmadığına dair belgenin yapım işlerine ait ihalelerde ihtilaflara yol açtığı bilinmektedir. Genellikle, bu belgelerin şekil şartlarına uygun olmadığı, yetkili imzalara ait isimlerin veya mührün okunamadığı gibi nedenlerle, yeterlik belge komisyonlarınca çok sayıda isteklinin puanlama aşamasına geçmeden elendiği görülmektedir.

Vergi borcuna ilişkin olarak vergi dairelerinden alınması gereken belgenin standart bir örneği (EK:6)' da yer almaktadır. Bu belge, yapım işleriyle İlgili ihale şartnamelerine aynen eklenmeli ve şartnamelere vergi borcu ile ilgili başka bir hüküm konulmamalıdır.

Yeterlik belgesi komisyonu üyeleri ise belgelerin değerlendirilmesi sırasında, ihalede rekabet ortamının yaratılmasına özen göstermelidirler.

Bu komisyonlarca alınan kararlarda, yeterlik verilmeme gerekçelerinin açıkça belirtilmediği, bu gerekçelerin anılan Tebliğ hükümlerine aykırı olduğu ve kararların dayanağı olan belgelerin vize dosyalarına konulmadığı görülmüştür.

Bir kısım kararlarda ise;

- Geç müracaat ettiğinden,

- Karnesi bu iş için yeterli görülmediğinden,

- Makine ve teçhizat yetersizliğinden,

- Mali durumu yeterli olmadığından,

- Elindeki iş çokluğundan,

- Belge noksanlığından,

- İş tecrübesi noksanlığından,

ifadeleriyle matbu halde belirlenmiş formların ilgili sütununa/sütünlarına (x) işareti konulmakla yetinildiği tespit edilmiştir. Oysa, yeterlik komisyonlarının eleme nedenleri, ayrıntılı ve açıkça anlaşılır biçimde karara yazılmalı, dayanağı belgelerde vize dosyalarına konulmalıdır.

Aynı idarece, belirli bir tarihle veya birbirine yakın tarihlerde ihale edilen çeşitli işlerin yeterlik komisyonlarınca, aynı belgelerle başvuran isteklilere, her iş için farklı gerekçelerle yeterlik verilmediği tespit edilmektedir. Örneğin bir iş için "vergi beyanI"na ilişkin belge uygun bulunurken aynı belgenin diğer bir iş için uygun bulunmadığı aynı komisyon tarafından ifade edilebilmektedir.

Bu durum, bazı yeterlik komisyonlarının çalışmalarında yeterince araştırıcı olmadıklarını ve esasa ilişkin olmayan konulardaki en küçük bir tereddüt halinde dahi bilgi edinme yolunu tercih etme yerine isteklilere yeterlik vermeyerek rekabeti engellediklerini göstermektedir. İstekliler tarafından ibraz edilen belgeler üzerinde oluşabilecek tereddütlerin giderilmesi amacıyla ilgili idarelerden bilgi istenilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu nedenle, mali gücü ve teknik yeterliliği bulunan bir isteklinin, ibraz ettiği bir belgenin tarihi veya sayısı gibi hususlarda oluşan bir tereddüt nedeniyle ihale dışı bırakılması yerine, gerekli araştırma ve bilgi isteme yoluna başvurulmalıdır.

Yeterlik komisyonları, objektif olmak, değerlendirmelerini anılan Tebliğde belirtilen kriterlere dayandırmak ve bu kriterlere göre durumu uygun olan isteklilere yeterlik vermek zorundadır. Kararlarda yeterlik verilmeme gerekçelerinin açık ve ayrıntılı olarak belirtilmesi, belgelerin usulüne uygun olmadığı gerekçesiyle yeterlik verilmemiş ise usulüne uygun bulunmayan belgelerin onaylı birer örneklerinin ihale işlem dosyalarına konularak Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir. Aksi halde bu konuların açıklanması amacıyla yapılacak yazışmalar zaman kaybına neden olabilmektedir. Ayrıca, sonradan ileri sürülecek sözkonusu kararlarda yer almayan hususlar veya kararlarda bazı hususların sehven belirtilmediği gibi beyanlar dikkate alınmayacaktır.

Diğer taraftan, Bakanlığımıza gönderilen vize dosyalarının incelenmesinde, şartname ve ilanlarda, başka bir kurumun inceleme ve kontrol yetkisi altında bulunan (örneğin, müteahhitlik karnesinin devir işlemi ile ilgili) belgelerin yeterlik belgesi alınabilmesi için istenilen belgeler arasında sayıldığı görülmektedir. Ancak, rekabeti engelleyen bu tür belgelerin istenilmemesi, gerekli görülmesi halinde ilgili idarelerden bilgi edinilmesi gerekmektedir.

9. Teknik Komisyonlar

Özellikle makine ve teçhizat ihalelerinde, ihale komisyonlarının dışında "teknik komisyon"lar oluşturularak, verilen tekliflerin teknik şartnamelere uygun olup olmadığı tespit ettirilmektedir. Ancak, bir kısım teknik komisyon raporlarında teknik inceleme sonuçlarına yer verilmeksizin "teknik şartnameye uymamaktadır" yolunda ifadelerle yetinildiği ve teknik şartnameye uymayan özelliklerin belirtilmediği görülmektedir. Yine, bazı raporlarda teknik şartnamenin bazı madde numaraları sıralanmak suretiyle teklifin bu maddelere uymadığı ifade edilmekte, ancak uymayan özellikleri neler olduğu açıklanmamaktadır. Bu tür "teknik rapor"larda karşılaştırma yapılmadan tercihler belirtilmekte, ihale komisyonları çoğu kez fiyat değerlendirmesi yapmaksızın "teknik rapor doğrultusunda" ihale kararı almaktadır.

Fiyat ve diğer bazı hususlar dikkate alınmadan teknik komisyon raporlarında belirtilen tercihlere dayanılarak satın alınan ürünün fiyatı ile teklif edilen en düşük fiyat arasında bazen çok önemli tutarlarda fark bulunduğu görülmektedir.

Bilindiği üzere, Devlet İhale Kanununun 13'üncü maddesinde ihale komisyonlarının nasıl kurulacağı açıklanmıştır. Buna göre, ihaleyi yapan idarelerin "teknik komisyon" olarak görevlendirdikleri personelin ihale komisyonu üyesi olarak görevlendirmelerine engel bir husus bulunmamaktadır.

Aynı maddenin son fıkrasında, komisyonlara yardımcı olmak üzere ihale kararlarına katılmamak şartıyla gereği kadar memur ve uzmanın görevlendirilebileceği de belirtilmektedir. Kanunda "teknik komisyon" kurulmasına ilişkin bir hükme ise yer verilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, teknik değerlendirmeye ihtiyaç duyulan ihalelerde teknik komisyon üyesi olarak görevlendirilebilecek personelin ihaleyi yapan idarede bulunması halinde "teknik komisyon" adı altında ayrı bir komisyon oluşturulması yerine, anılan kişilerin ihale komisyonu üyesi olarak görevlendirilmeleri de mümkün bulunmaktadır. Bu takdirde, verilen teklifler ihale komisyonlarınca teknik yönden değerlendirilirken fiyat karşılaştırması da yapılabilecektir.

Diğer taraftan, gerek bu şeklide oluşturulacak ihale komisyonlarının teknik değerlendirmelerinde, gerekse idarede teknik değerlendirme yapacak eleman bulunmaması nedeniyle diğer kamu kurumları personeli tarafından düzenlenecek teknik raporlarda tekliflerin teknik şartnameye uymayan özellikleri açık ve karşılaştırmalı olarak belirtilecektir.

10. Akaryakıt alımları

2886 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerce yapılan akaryakıt alımı ihalelerinde tahmini bedelin tespitinde ve şartnamelerde yer alan, bazı hükümlerde farklı uygulamalar olduğu görülmektedir. Bu kanundaki uygulama birliğinin sağlanması amacıyla anılan idarelerin akaryakıt alımı ihalelerinde uyulması gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Tahmini bedel tespitinde esas alınacak hususlar:

98/10745 sayılı "Hampetrol ve Petrol Ürünlerinin Alım, Satını, Fiyatlandırma Esasları ile Akaryakıt Fiyat İstikrar Payı Alınması Hakkında Karar"ın 10'uncu maddesinde "Tavan fiyatın, vergi ve fonun değişmesi halinde, dağıtım payı ve nakliye dikkate alınarak dağıtım şirketleri tarafından tavan fiyata göre tespit edilen petrol ürünlerinin mahalli perakende azami satış fiyatları aynı gün Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'ne Valiliklere ve en az üç büyük ilin fiyatları görsel ve yazılı basına bildirilir." hükmü bulunduğundan, idarelerce tahmini bedel tespit edilirken akaryakıt dağıtım şirketlerince Valiliklere bildirilen en düşük (KDV hariç) mahalli perakende azami satış fiyatları esas alınacaktır.

Teşkilatlanma yapısı ve hizmetin özelliği dikkate alınarak idarenin bütün (veya birden fazla mahallinin) ihtiyacının bir merkezden ihale edilmesi durumunda, tahmini bedel tespiti yukarıda belirlilen esaslar çerçevesinde mahalline göre ayrı ayrı yapılarak toplam tahmini bedel belirlenecektir.

b) Şartnamelerde belirtilmesi gerekli olan hususlar :

Şartnamelerde;

- Fiyat farkı ödeneceğine ilişkin hüküm olması durumunda fiyat farkı uygulamasında ortaya çıkabilecek sorunları önlemek üzere, "tekliflerin sadece tahmini bedelden yüzde (%) indirim şeklinde verileceği" ifadesine,

- "Akaryakıtların TSE standartlarına uygun olması" ibaresine,

yer verilmesi gerekli görülmektedir.

Diğer taraftan, şartnamelerin idarenin özelliği ve hizmetin niteliği gözönüne alınarak hazırlanması mümkün bulunmakla birlikle, amacını aşan ve rekabeti engelleyen hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir.

B. ŞARTNAMELER

1. İhale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten hususların idarelerce hazırlanacak şartnamelerde gösterileceği 2886 sayılı Kanunun 7'nci maddesinde hükme bağlanmış olup, bu hususlar ihale şartnamelerinde mutlak surette yer almalıdır. Özellikle makine ve teçhizat alımlarına ilişkin düzenlenen teknik şartnamelerde gerekli rekabetin ve fırsat eşitliğinin sağlanması bakımından; ihale konusu makine ve teçhizatın fonksiyonlarını belirten özelliklere yer verilmesi ve teknik değerlendirmelerin bu hususlara ağırlık verilerek yapılması, belirli bir markayı öngörecek şekilde teknik şartname düzenlenmemesi gerekmektedir. Bu nedenle, teknik şartnameler kuruluşlardaki işin ehli uzmanlara hazırlatılmalı ve bunun için yeterli sayıda eleman görevlendirilmelidir. Aksi halde şartnamelerdeki eksikliklerden, hatalardan veya rekabeti engelleyici hususlardan şartnameleri hazırlayanlarla birlikle bu şartnamelerle ihale yapılmasına mezuniyet verenler de sorumlu olacaktır.

2. Şartname ve sözleşmelere, müteahhidin idareye taşıt, makine-teçhizat veya çeşitli demirbaş vereceği, personel temin edeceği, idare elemanlarına yurtdışı eğitim, staj, kurs, seminer v.b. imkanlar tanınacağı gibi hükümler konulduğu görülmektedir. İhale konusu işin yerine getirilmesi için zorunlu olmayan ve 2886 sayılı Kanunun 2'nci maddesine aykırı olan bu tür hükümlerin şartnamelere konulmaması gerekmektedir. Bu nedenle, bu tür ihtiyaçlar kendi mevzuatına uyulmak suretiyle ayrı bir taahhüt konusu yapılarak karşılanmalıdır.

3. Bakanlığımıza vize için gönderilen dosyaların incelenmesinde; işin süresinde bitirilmemesi veya teslim edilmemesi halinde öngörülen cezalı sürenin yanısıra ek cezalı süre verilmesi, gecikme halinde alınacak cezaların kesin teminattan kesilmesi hususlarında şartnamelere hüküm konulduğu görülmektedir.

Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Her Türlü Alım Eksiltme Tip Şartnamesinin 10'uncu maddesinde, işin gecikmeli olarak bitirilmesi veya teslim edilmesi halinde idareler tarafından belirlenecek sürede gecikme cezası alınması hükme bağlanmış, ancak ek cezalı süre verilmesine ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır.

Diğer taraftan kesin teminat, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine göre yerine getirilmesini sağlamak amacıyla alındığından, işin süresinde bitirilmemesi halinde alınacak gecikme cezasının kesin teminattan kesilmesi 2886 sayılı Kanun ile düzenlenen kesin teminatın alınış amacıyla uygun bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, idarelerce belirlenecek cezalı sürenin dışında ek cezalı süre verilmesi, gecikme halinde alınacak cezaların kesin teminattan kesilmesi hususlarında şartnamelerde düzenleme yapılmaması gerekmektedir.

4. Can ve mal güvenliği ile doğrudan ilgili olan ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanarak Resmi Gazete'de çeşitli tarihlerde yayımlanan tebliğlerle TSE markalı üretim yapma zorunluluğu getirilen sanayi mamulleri için, şartnamelere TSE markası aranmasına ilişkin hükümler mutlaka konulacaktır.

5. Hazırlanan şartname ve eklerinin idarede bedelsiz görülebileceği ve tasdikli emeklerinin bedelsiz veya özelliklerine göre idarelerce takdir edilecek bir bedel karşılığında isteyenlere verileceği, bedel karşılığında verilecekse bedelinin onay belgesinde gösterileceği 2886 sayılı Kanunun 11 ve 12'nci maddelerinde belirtilmiştir. Ancak, Bakanlığımıza yapılan müracaatlarda, işin özelliği, idareye maliyeti ve tahmin edilen bedeli gözönünde bulundurulmaksızın şartname bedellerinin yüksek belirlenmesi (veya bedelle birlikte bazı demek veya vakıflara yardım talep edilmesi) nedeniyle şartnamelerin istekliler tarafından satınalınmadığı, dolayısıyla ihale konusu iş hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olunmadığı ve ihalelere katılınamadığı ifade edilmektedir. Bu nedenle şartname bedelinin işin özettiği ve idareye maliyeti dikkate alınarak uygun miktarda tespit edilmesi, bütçeye gelir kaydedilecek bu bedelin dışında ek bir ödemenin istenmemesi ve bunların idarede bedelsiz görülebilmesi sağlanmalıdır.

6. Taşıma ihalelerine ilişkin şartnamelere, Motorlu Araç Tescil Belgesi ve Motorlu Araç Trafik Belgesi gibi belgelerin asıllarının ibraz edilmesi gerekliği ve ortak girişim olarak teklif verilmesi halinde ortak sayısının belli bir sayıdan (örneğin 3'den) fazla olamayacağına ilişkin hükümler konuIduğu görülmektedir.

Bu gibi belgelerin sadece asıllarının değil noter tasdikli suretlerinin de kabul edilmesi ve ortak girişimi oluşturacak ortak sayısına hiç bir şekilde sınırlama getirilmemesi gerekmektedir.

7. Tutarlı, dengeli ve etkili bir bütçe politikası yürütmek amacıyla Bakanlığımızca belirlenen esaslara uyulmasını sağlamak bakımından, düzenlenen şartname ve ekleri ile sözleşme tasarılarına "Hakediş tutarları ile ihale bedelleri Maliye Bakanlığınca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde ödenecektir." şeklinde hüküm konulacaktır.

C. TAHMİN EDİLEN BEDELİN TESPİTİ

1. İhtiyaçların en uygun fiyatla temini, bedelin doğru tahmin edilmesine bağlıdır. Bu nedenle, idareler bedel tahmini için belediye, ticaret odası, sanayi odası ve meslek odaları yanında özel sektör kuruluşlarından da geniş bir fiyat araştırması yapmalıdır. Bilgi isteme yazılarında fiyatı etkileyebilecek;

- malın cinsi, sınıfı, miktarı,

- teslim süresi,

- teslim edilecek parti miktarları,

- diğer özel şartlar,

gibi unsurlar mutlaka belirtilecektir. Elde edilen fiyat bilgileri piyasa koşulları da dikkate alınmak suretiyle topluca değerlendirilerek, bedelin doğru tahmin edilmesine özen gösterilecektir. Yüksek bedel tahmin etmenin devleti zarara uğratabileceği, düşük bedel tespitinin ise tedariki

İmkansız hale getirerek kaynak israfına neden olacağı unutulmamalı, mümkün olan en doğru bedelin tespiti için fiyat araştırmalarına önem verilmeli ve yeterli zaman ayrılmalıdır.

2. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa göre bu verginin alınması, vergiyi doğuran olayın meydana gelmesine bağlı olduğundan; tahmin edilen bedelin tespitinde, idarece ödenecek katma değer vergisi dikkate alınmayacak, tahmini bedel, idarece ödenecek katma değer vergisi eklenmeksizin tespit edilecektir. Bu amaçla, tahmini bedel tespitine esas olmak üzere çeşitli kuruluşlardan alınacak bilgilerin yazılı olması ve fiyatla katma değer vergisinin hariç olduğunun açıkça gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca tekliflerin, katma değer vergisi dahil edilmeden verilmesini temin etmek üzere şartnamelerde gerekli açıklamalara yer verilmelidir.

3. Katma değer vergisine tabi işlerde bu vergi esas gidere ait bütçe tertibine gider yazılacağından, idarelerin kullanabilecekleri ödenek miktarının hesaplanmasında katma değer vergisi de dikkate alınacaktır.

4. Tahmini bedel, KDV dikkate alınmaksızın tespit edildiğinden, 2886 sayılı Kanunun çeşitli maddeleriyle, 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 64'üncü maddesi gereğince yılı Bütçe Kanunlarına bağlı (I) işaretli cetvelde belirlenen parasal sınırların da değerlendirilmesinde KDV dikkate alınmayacaktır.

Bu uygulama paralelinde, yapılacak sözleşme ve protokollerde de sözleşme veya protokol tutarının katma değer vergisi hariç olmak üzere gösterilmesi gerekmektedir.

5. İlgili mevzuatına göre bazı müteahhitlerin vergiyi idareye yansıtabileceği bazılarının ise yansıtılmayacakları gözönüne alınarak, alınan tekliflerin değerlendirilmesinde, idarece katma değer vergisi ödenip ödenmeyeceği, ödenecekse ne miktarda ödeneceği hususu da dikkate alınmalıdır.

D. ONAY BELGESİ

Devlet İhale Kanununun 11'inci maddesine göre ihalesi yapılacak her iş için bir onay belgesi hazırlanması zorunludur. İta amiri tarafından imzalanacak onay belgesinde; ihale konusu işin nev'i, niteliği, miktarı, varsa proje numarası, tahmin edilen bedeli, kullanılabilir ödenek tutarı, avans ve fiyat farkı verilip verilmeyeceği ve verilecekse şartları, ihalede uygulanacak ihale usulü, yapılacak ilanların şekli ve adedi, geçici teminat alınacaksa miktarı belirtilecektir.

Onay belgesinde bulunacak asgari bilgileri göstermek amacıyla (EK:7)'de bir onay bölgesi örneğine yer verilmiştir. Düzenlenecek onay belgelerinin formu farklı olsa bile, Kanunun 11'inci maddesinde belirtilen hususlara paralel olarak sözkonusu örnekte gösterilen tüm bilgilere eksiksiz olarak yer verilmesi gerekmektedir.

Gerek vize için gönderilen ihale işlem dosyalarında, gerekse Bakanlığımızdan "uygun görüş" talep eden yazıların eklerinde, eksiksiz olarak düzenlenmiş ve ita amirince onaylanmış onay belgelerine yer verilmesi zorunludur.

E. İHALE KOMİSYONLARI

1. Bilindiği üzere, 2886 sayılı Kanunun 2990 sayılı Kanunla değişik 13'üncü maddesinin 1'inci fıkrasında;

"İta amirleri, ilgili idarenin memurlarından birinin başkanlığında idareden, yapım işlerinde işin ehli veya uzmanı olmak şartıyla, en az bir kişi ve maliye memurunun katılmasıyla kurulacak komisyonları görevlendirirler."

hükmü mevcut olup, ihale komisyonlarının kurulmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

a) İhale komisyonu asıl ve yedek üyeler ismen belirtilmek suretiyle ita amiri onayı ile kurulacaktır. (Maliye üyesi dahil)

b) İhaleyi yapan idareden bir görevli başkan olacaktır. Komisyon başkanı ve üyeleri ihale konularında ehil ve mümkün olduğunca üst düzeyde sorumluluk ve yetki sahibi görevliler arasından seçilecektir.

c) Komisyona, aşağıda 2'nci maddede belirtildiği şekilde tespit edilen bir maliye memuru katılacaktır.

d) İhaleyi yapan idareden en az bir kişi de üye olarak komisyona katılacaktır. Ancak, yapım işlerinde bu üyenin işin ehli veya uzmanı olması şarttır. Bu nedenle ihaleyi yapan idarede bu tür görevli yok ise, diğer bir genel bütçeye dahil idareden (Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü gibi) o işin ehli veya uzmanı bir görevli üye olarak alınabilir.

Yapım işi dışındaki alım, satım, kiralama, taşıma gibi işlerde ihaleyi yapan idare dışından üye alınması uygun değildir.

e) Belediye, ticaret odası ve bu gibi ihaleyi yapan idare dışındaki yerlerden üye alınarak komisyon kurulması mümkün değildir.

f) Onay belgesini imzalayan, komisyona kuran ve/veya İhale kararını onaylayan ita amirleri, ihale komisyonlarına başkan veya üye sıfatıyla katılamazlar.

g) İhale komisyonlarının eksiksiz toplanması kanun hükmüdür. Bu nedenle herhangi bir şekilde ihaleye katılmasının mümkün olamayacağı anlaşılan üyenin yerine ita amirince görevlendirme yapılarak ihale komisyonlarının eksiksiz toplanması sağlanacaktır.

h) İhale komisyonu üyelerine özellikle komisyon üyesi maliye memuruna; İhale dosyasını, şartnameleri, ilan metinlerini, ihale öncesi yapılan tüm işlemleri inceleme ve ihale konusu işle ilgili yeterli bilgiyi edinme imkanının ve yeterli zamanın verilmesi zorunludur.

2. Askeri ihale komisyonları ile diğer ihale komisyonlarına katılacak maliye memurlarının Bakanlığımızca belirlenecek usule göre tespit edileceği 2886 sayılı Kanunun 13'üncü maddesi ile hükme bağlanmıştır. Bu hükme istinaden askeri ihale komisyonları ile diğer ihale komisyonlarına katılacak maliye memurları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.

a) Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin merkez kuruluşlarındaki ihale komisyonlarına; maliye başkanlığı bulunan kurumlarda maliye başkanı veya görevlendireceği bütçe dairesi başkanı veya yardımcısı (iş hacminin fazla olduğu hallerde servis şefi de görevlendirilebilir), diğer kurumlarda ise bütçe dairesi başkanı veya görevlendireceği başkan yardımcısı veya iş hacminin fazla olduğu hallerde servis şefi,

b) Genel ve katma bütçeli idarelerin merkez kuruluşları dışındaki birimlerinin yapacakları ihaleler için kurulacak komisyonlarda ise; İhaleyi yapan kuruluşun ödemelerini yapan sayman veya görevlendireceği memur; İhale Maliye Bakanlığına ait ve komisyon başkanının sayman olması halinde ise, sayman yardımcısı veya saymanın görevlendireceği memur (iş hacminin yoğun olduğu illerde ve saymanlık personelinin yeterli olmadığı durumlarda diğer maliye memurlarını görevlendirmeye defterdar yetkilidir).

c) İhaleyi yapacak idare ile bu idarenin ödemelerini yapacak saymanlığın başka il veya ilçelerde olması halinde, bu idarelerin oluşturacağı ihale komisyonlarına; idare ilde ise defterdarın görevlendireceği maliye memuru, ilçede ise malmüdürü veya görevlendireceği maliye memuru (askeri kurum, kuruluş ve birliklerin ödemelerini yapan saymanlığın aynı il veya ilçede olması

F. İHALE İLANLARI

1. 2696 sayılı Kanunun "İlanın uygun olmaması" başlığı altındaki 20'nci maddesinde; 17 ve 18'inci maddelerdeki hükümlere uygun olmayan ilanların geçersiz olduğu, bu durumda ilan yenilenmedikçe ihalenin yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak, bazı idarelerce, ilanlarında özellikle 18'inci maddede yer alan hususlarda hata ve eksiklikler bulunan ihalelerin, yasal suretlere uyulmaksızın düzeltme ilanı yapılmak suretiyle gerçekleştirildiği anlaşıImıştır.

Anılan Kanunda 17 ve 18'inci maddelere uygun olmayan ilanların düzeltme ilanı yapılmak suretiyle ihalelerin gerçekleştirilebileceği konusunda herhangi bir düzenleme bulunmadığından, uygun olmayan ilanlar hiç yapılmamış sayılarak, süre açısından 17'ncı madde ile 18'inci maddede belirtilmesi zorunlu hususlara yer verilerek ilanların yeniden yapılması gerekir.

İlanların geçersizliğinin ihale yapıldıktan sonra anlaşılması halinde ihalenin veya yapılmışsa sözleşmenin feshedilmesi ve müteahhit veya müşterinin fesih tarihine kadar yapmış olduğu gerçek masrafları ile varsa tahakkuk etmiş hakedişlerinin ödenmesi gerekmektedir.

Kanunun 15'inci maddesinde, ihale işleri için bir ihale işlem dosyası düzenleneceği ve bu dosyada ilana ilişkin belge ve gazete nüshalarının bulunacağı hükmü mevcuttur. Ayrıca, eksik belgelerle ihale yapılmasından ihale komisyonları 86'ncı madde hükümlerine göre sorumlu olacağından, ilanların geçerli olup olmadığı hususunun ihaleden önce komisyonlar tarafından da titizlikle incelenmesi gerekir.

İlanların geçersizliğinin ihaleden sonra anlaşılması halinde, ihalenin veya sözleşmenin feshi esas olmakla birlikte, işde ivedilik ve ihalede Devletin yararı bulunduğu açık ve ayrıntılı olarak belirtilmek ve ihale ile ilgili bütün belgelerin asılları gönderilmek kaydıyla, Bakanlığımızdan uygun görüş istenilmesi mümkündür. Bakanlığımızca Kanunun 20'nci maddesine göre uygun görüş verildiği takdirde, birinci derece ila amirinin onayı alınması ile ihale veya sözleşme geçerli olacaktır.

Ancak, Kanunun 17'nci maddesine göre zorunlu olan ilanlardan herhangi birinin hiç yapılmamış olması, ilanların geçersizliğinin ihaleden sonra anlaşılması olarak değerlendirilemeyeceğinden, bu durumda işle ivedilik ve ihalede Devletin yararı bulunsa dahi Bakanlığımızdan uygun görüş talebinde bulunulmayacak, ihale veya sözleşme feshedilerek iş yeniden ihale edilecektir.

2. 2886 sayılı Kanunun 18'inci maddesinde, bu Kanuna göre gerçekleştirilecek işlere ait ilanlarda ihalenin nerede, hangi tarih ve saatte ve hangi usulle yapılacağı, kapalı teklif usulüyle yapılacak ihalelerde, tekliflerin hangi tarih ve saate kadar nereye verileceği ilan metinlerinde bulunması zorunlu hususlar arısında sayılmış bulunmaktadır. Buna göre ilanlarda ihalenin yapılacağı il veya ilçe belirtilecek "... Bölge Müdürlüğü" gibi ifadelerle yetinilmeyecektir.

Diğer taraftan, kapalı teklif usulüyle yapılan ihalelerde, isteklilerce veya kanuni vekil ve temsilcilerince hazırlanan tekliflerin ilanda belirtilen saate kadar sıra numaralı alındılar karşılığında ihale komisyonu başkanlığına verilmesi gerekliğinden, gerek bu usulle gerekse açık teklif usulüyle yapılan ihalelerde, tekliflerin posta yoluyla gönderilmesi de mümkündür. Posta yoluyla gönderilen tekliflerin ilanda belirtilen saate kadar ihale komisyon başkanlığına ulaşmasının şart olduğu anılan Kanunun 38 ve 46'cı maddelerinde hükme bağlanmıştır.

İhalelerde daha fazla teklifin değerlendirmeye alınması, anılan Kanunun 2'nci maddesinde belirtilen rekabet ilkesinin yerine getirilebilmesi için önemlidir. Bu nedenle, tekliflerin verileceği en son saat ile ihale saati arasındaki süre mümkün olduğu ölçüde kısa tutulmalıdır. Ayrıca, tekliflerin ihale saatine kadar verilebilmesi için gerekli tedbirler alınarak bu hususun ilanlarda açık bir şekilde belirtilmesi, ihale saatine kadar ihale komisyonu başkanlığına elden veya posta yoluyla gelen tekliflerin tutanakla tespit edilmesi ve şartnamelerde istenilen belge ve bilgileri eksiksiz olan isteklilere ait tekliflerin değerlendirmeye alınması gerekmektedir.

3. 2886 sayılı Kanunun 17'nci maddesinde ihale günü ile ilan tarihleri arasında bulunması gereken asgari süreler düzenlenmiştir. Buna göre, ihalenin yapılacağı yerdeki ilk ilan ile ihale günü arasında en az 10 gün, ikinci ilan ile ihale günü arasında ise en az 5 gün ara bulunması gerekmektedir. Bu sürelerin hesabında ilan tarihi ile ihale günü dikkate alınmayacaktır. Diğer şehir ve Resmi Gazete'de yapılacak ilanların da ihale tarihinden en az 10 gün önce yayımlanması gerekir. Bu durumda, en az 10 günlük sürenin hesaplanması sırasında ilanın yapıldığı gün sayılacak, ancak ihale günü sayılmayacaktır.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Kanunun 17"nci maddesi hükmü gereği ilan tarihi ile ihale günü arasında bulunması gereken asgari sürelerin, isteklilerden yeterlik aranılan ihalelerde, yeterlik için son müracaat tarihi ile ilan tarihleri arasında da korunması gerekmektedir. Bu nedenle, isteklilerden yeterlik veya ihaleye katılma belgesi aranılan ihalelerde;

a) İhalenin yapılacağı yerdeki ilk ilan ile yeterlik için son müracaat tarihi arasında en az 10 günlük ara ve ikinci ilan tarihi ile son müracaat tarihi arasında da en az 5 gün ara bulunması.

b) Diğer şehir ve Resmi Gazate'de yapılacak ilanların da yeterlik için son müracaat tarihinden en az 10 gün önce yayımlanması,

hususlarına dikkat edilmelidir. Bu sürelerin hesaplanmasında; (a) bendi için ilan günü ile yeterlik son müracaat günü dikkate alınmaz. Ancak, (b) bendi için ilan günü dikkate alınacak, yeterlik son müracaat günü dikkate alınmayacaktır.

4. İşin önem ve özelliğine göre, yurtiçinde veya yurtdışında çıkan ve ücretsiz ilan yayınlamak isteyen gazete, dergi ve diğer yayın araçları aracılığıyla ihalelerin belirli meslek mensuplarına veya belirli sektörlere duyurularak ihalelere daha geniş katılımın sağlanması mümkündür.

5. Elektronik posta (e-mail) imkanı olan kuruluşların ihale ilanları için internette Bakanlığımıza ait web sayfasında "İhale İlanları" bölümü oluşturulmuştur. Teknolojik gelişmelerden yararlanılarak ihalelere geniş katılımın sağlanması amacıyla oluşturulan bu bölümde, 2886 sayılı Kanunun 17'nci maddesinin 3'üncü bendine göre belirlenen Resmi Gazete'de yayımlanma limitinin altında kalan ve 2002 yılı için 150 milyar TL. olarak tespit edilen işlerin ilanı yer alacaktır.

Elektronik posta olanağı olan ve bu olanaktan yararlanmak isteyen kuruluşlar, 2886 sayılı Kanunun 17'nci maddesinin 1 ve 2'nci bentleri gereğince yapacakları ilanların yanısıra, keşif bedeli 150 milyar TL'nın altında olan işlerinin ihalesine ait ilanların "webmaster@bumko.gov.tr" adresine e-mail yoluyla gönderebilecektir. Böylece ihale ilanlarının Bakanlığımıza ait web sayfasında toplu olarak izlenmesi olanağı sağlanacaktır.

6. Yabancı ülkelerde yapılacak ilanların ihale tarihinden en az 45 gün önce ve 26/1/1984 tarihli ve 18293 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 22'nci Maddesi Uyarınca Yabancı Ülkelerde Yapılacak İlanlarla İlgili Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak yapılması gerekmektedir.

G. YAPIM İŞLERİ İLE MAL VE HİZMET ALIMLARINDA İHALE SONUÇLARININ İLANI

Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütünün kamu ihaleleriyle ilgili uygulamaları dikkate alınarak; 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 2'nci maddesinde yer alan "....ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır." ilkesine de uygun olarak mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinde ihale sonuçlarının ilan edilmek suretiyle duyurulması kararlaştırılmıştır.

Buna göre, 2886 sayılı Kanun kapsamındaki kurumlar, ihale bedeli 3 trilyon lira ve üstü tutarlardaki mal ve hizmet alımlarına ilişkin ihaleler ile emanet suretiyle yapılanlar dahil olmak üzere yapım işlerine ilişkin ihaleleri (Kanunun 51a/ ve 81/e maddelerine göre yapılan ve gizillik içeren ihaleler hariç) bu genelgeye ekli 8 numaralı formda yer alan bilgileri ihtiva ederek şeklide, sözleşmenin imzalanması takibeden günden itibaren 15 gün içerisinde Resmi Gazete'de yayımlatmak veya internette Bakanlığımızın web sayfasının "İhale Sonuçlarının İlanı" bölümünde yeralmak üzere bu Genelgenin F-5 bölümünde belirtildiği şeklide e-mail aracılığıyla göndermek suretiyle ilan edeceklerdir.

H. TEMİNATLAR

Bilindiği üzere, 2886 sayılı Kanuna tabi olarak gerçekleştirilen işler için geçici, kesin ve avans teminatı olarak kabul edilecek değerler anılan Kanunun 26'ncı maddesi ile yılları bütçe kanunlarında belirlenmektedir.

Nitekim, 2002 Mali Yılı Bütçe Kanununun 46'ncı maddesinin (b) bendi ile yapılan düzenlemeyle, özel fînans kurumları tarafından verilen süresiz teminat mektuplarının da, kamu kurumlarının yapacakları ihale ve sözleşmelerde teminat olarak kabul edileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak, özel finans kurumlarından ihalelerle ilgili olarak alınacak geçici, kesin ve avans teminat mektuplarının bu Genelgeye ekli, sırasıyla 9, 10 ve 11 numaralı örneklere uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, Devlet İhale Kanununun diğer bazı maddelerinde de teminat uygulamalarına ilişkin hükümler yer almaktadır.

Buna göre;

1. Geçici teminat, Kanunun 4'üncü maddesinde "ihaleye katılan gerçek veya tüzel kişi veya kişiler" olarak tanımlanan "istekli"lerden alınacaktır. İhaleye katılan kişilerden geçici teminat yerine kesin teminat istenmesi veya bunların ihaleye girerken kesin teminat ibraz etmeleri ve bunun kabul edilmesi mümkün değildir.

Kanunun 43 ve 49'uncu maddelerine göre işin pazarlığa bırakılması hallerinde şartnamede belirtilen nitelik ve şartların aynen korunması zorunlu olduğundan 51'inci maddenin (e) bendine göre yapılacak ihalelerde, isteklilerden geçici teminat alınması zorunludur.

2. Kesin teminat ise, üzerine ihale yapılan müteahhit veya müşteriden alınacaktır. Kanunun 54 ve 57'nci maddelerinde yer alan hükümler nedeniyle kesin teminat, ihale kararının 31'inci maddeye göre onaylanmasından sonra onaylanan kararın veya 1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesine göre vize gereken hallerde bu vizenin yapıldığının müteahhit veya müşteriye bildirilmesini izleyen 15 gün içinde yatırılmalıdır. Kanunun 51'inci maddesine istinaden kesin teminat alınmaması kararlaştırılan işlerle 61'inci madde uygulaması bu işlemin istisnasıdır.

3. Banka ve özel finans kurumlarınca düzenlenen kesin teminat mektupları ile avans teminat mektupları ilgili saymanlığa teslim edilmeden önce idarelerce, teminat mektuplarını düzenleyen şubelerden, teminat mektuplarının şubelerince düzenlendiğine ilişkin teyit yazısı istenecek ve alınacak teyit yazısı ile teminat mektubu idarece bir yazı ekinde saymanlığa intikal ettirilecektir. Teminat mektuplarının teyit ettirilmesi sorumluluğu idarelere ait olup, yukarıda belirtilen 15 günlük süre içinde teyit ettirilmeyen teminatlar da aynı şekilde bir yazı ile süresinde saymanlığa intikal ettirilecek, ancak teyit yazısı alındıktın sonra bir yazı ekinde saymanlığa gönderilecektir.

4. 2886 sayılı Kanunun 25'inci maddesine göre ihale konusu işin tahmin edilen bedelinin %3'ü oranında geçici teminat alınır. Kesin teminat oranı ise, aynı Kanunun 54'üncü maddesinde, ihale bedelinin % 6'sı olarak belirtilmiştir. Bu nedenle, Kanunda belirlilen oranların dışında teminat istenilmemesi gerekmektedir.

5. Bankalarca verilecek geçici, kesin ve avans teminat mektuplarında yer alacak hususlar Kanunun 27'nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden belirlenmiş olup, bu Genelgenin 9, 10 ve 11 numaralı eklerinde gösterilmiştir. Bu bilgileri taşımayan teminat mektupları kabul edilmeyecektir.

Bakanlığımıza vize için gelen dosyaların incelenmesinde; işin adı, teminat tutarı ve içeriği usulüne uygun yazılmış, yetkililerce imzalanmış, limit dahilinde ve idare adına düzenlenmiş olan ve geçerli kabul edilmesi gereken bir kısım geçici teminat mektuplarının satınalma komisyonu başkanlığına hitap etmediği, idarenin veya komisyon başkanlığının isimlerinin eksik yazıldığı veya isimlerde kısaltmalar yapıldığı (idarenin ve işin belirlenmesinde herhangi bir tereddüte neden olmaması kaydıyla) gibi gerekçelerle isteklilerin tekliflerinin değerlendirilmediği görülmüştür. Ancak, alınış amacına uygun olan bu tür geçici teminat mektuplarının ihaleye en geniş katılımın sağlanması için kabul edilmesi gerekmektedir.

6. Bir banka şubesi tarafından aynı idarenin aynı işi için ihaleye girecek çeşitli isteklilere verilecek geçici teminat mektuplarında tek bir limit tutarının kullanılmasında herhangi bir sakınca bulunmaktadır.

7. Kanunun 26'ncı maddesinde banka teminat mektuplarının süresiz olacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak, Kanunun 51'inci maddesinin (p) bendine göre yurtdışı firmaların yükleniminde gerçekleştirilen işlerde bazı yabancı bankaların mevzuatları gereği süresiz teminat mektubu vermelerinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, süresiz teminat mektubu verilemeyen zorunlu hallerde, işin kesin kabulü yapılıncaya kadar sürenin belirli devrelerle herhangi bir bildirime gerek kalmadan uzatılacağı kaydı bulunan banka teminat mektuplarının da kabul edilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu ihalelere ilişkin ilan ve şartnamelerde, teminat mektubu olarak sadece kontrgarantili teminat mektuplarının kabul edileceğine ilişkin hükümlere yer verildiği görülmektedir. Oysa, yabancı bankaların veya-benzeri kredi kuruluşIarının kontrgarantisine dayanılarak verilen teminat mektupları kabul edileceği gibi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca belirlenen ve Türkiye'de faaliyette bulunan bankalar tarafından doğrudan "istekli" lehine verilen limit dahilinde ve ek 9, 10, 11'de yer alan örneklerine uygun bilgileri taşıyan teminat mektupları da kabul edilecektir. Bu nedenle, ilan ve şartnamelerde bu hususa açıklıkla yer verilmelidir.

Ancak, söz konusu ihalelerde teminat mektuplarının temsilci veya mümessil adına değişl doğrudan "istekli" adına düzenlenmiş olmaları gerekmektedir.

8. Bakınlığımıza yapılan müracaatlardan, geçici teminat olarak verilen değerlerin idarenin ödemelerini yapan saymanlık veznesine yatırılmadığı gerekçesiyle bazı ihale komisyonlarınca teklif mektuplarının değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır.

Teminat olarak yatırılacak değerlerin ihaleyi yapan kuruluşun ödemelerini yapan saymanlığa yatırılması konusunda Kanunda herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin yapmış oldukları ihalelerde; geçici teminatın ihalenin yapıldığı mahal dışındaki bir mal sandığına yatırıldığına ilişkin alındı makbuzu bulunan (banka teminat mektubunun mal sandıklarına yatırılmış olması halinde yatırıldığı mal sandığınca onaylanmış örneğinin dış zarfa konulması kaydıyla) tekliflerin de değerlendirmeye alınması gerekmektedir.

9. 2002 Mali Yılı Bütçe Kanununun 46'ncı maddesine göre, 29, 02,1994 tarihli 2933 sayılı Kanun gereğince çıkarılan ana para iadeli gelir ortaklığı senetleri ve diğer menkul kıymetler ile Devlet iç borçlanma tahvilleri ve hazine bonoları, ihalelerde nominal değerleri üzerinden teminat olarak kabul edilecektir. Tahvil ve bonolar nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise ana paraya tekabül eden satış değerleri esas alınacaktır.

10. Kesin teminatların iadesi ise 2886 sayılı Kanunun 56'ıncı maddesiyle düzenlenmiştir. Bu maddede yer alan hükümlere göre;

a) Yapım işleri dışında kalan işlerde kesin teminatın iadesi için,

aa) Taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun biçimde yerine getirildiğinin usulüne göre anlaşılmış olması,

ab) Müteahhidin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığının tespit edilmesi,

ac) Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirilmiş olması,

gerekmektedir. Ancak, müteahhidin taahhüt ettiği malı aynı zamanda serbest piyasa için de sürekli olarak üretip satmasının sözkonusu olması halinde; müteahhidin, Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçlarının ne kadarının idareye ait işten, ne kadarının da serbest piyasaya ait işten olduğu tespit edilememektedir. Bu gibi durumlarda Sosyal Sigortalar Kurumundan alınmış ilişiksiz, belgesi aranmasına gerek bulunmamaktadır.

b) Yapım işlerinde ise, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun şekilde yerine getirildiği usulüne göre anlaşıldıktan sonra, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirilmesi halinde,

ba) Geçici kabul tutanağının onaylanması ve geçici kabulde görülen kusurların giderilme bedelinin kesin teminatın yarısından fazla olmaması şartıyla yarısı,

bb) Kesin kabul işlemleri tamamlandıktan sonra ise kalanı,

müteahhide geri verilecektir. Müteahhidin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin kesin kabul tarihine kadar ödenmemesi halinde teminat, Kanunun 54'üncü maddesi hükümlerine göre protesto çekmeye ve hüküm atmaya gerek kalmaksızın paraya çevrilerek borçlarına karşılık tutulacak ve varsa kalanı kendisine geri verilecektir.

11. Kanunun 55 ve 63'üncü maddelerinde yer alan hükümlere istinaden yapım işlerinde keşif ve sözleşmenin dışında kalmış fakat yapılması ihaleden sonra kararlaştırılmış işlerle, artan iş veya fiyat farkı olarak ödenecek bedelin % 6'sı oranında ilave kesin teminat alınması zorunludur.

12. İsteklilerin ihalelere ortak girişim şeklinde katılmaları halinde geçici veya kesin teminat mektuplarının kimin adına düzenleneceği konusunda tereddütlerin ve farklı uygulamaların olduğu anlaşılmaktadır.

Ortak girişim olarak ihaleye katılan firmalar, 84/7958 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tip Şartnamelerde yeralan hükümler gereğince idareye verdikleri ortak girişim beyannamesi ile, teminat da dahil, işin bütün vecibe ve mesuliyetlerinden müştereken ve müteselsilen sorumlu olmayı kabul ve taahhüt etmek suretiyle idareye ortaklaşa güvence vermektedir. Bu nedenle, ortak girişimlerde teminat mektuplarının ortaklardan biri tarafından verilmesi veya ortaklar arasında bölüştürülmek suretiyle verilmesi halinde de, bunların idare veya ihale komisyonlarınca kabul edilmesi gerekmektedir.

I. TEKLİF MEKTUPLARI VE TEKLİFLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

1. Kanunun 37'nci maddesinde;

"Teklif mektuplarının istekli tarafından imzalanması ve bu mektuplarda şartname ve eklerinin tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen fiyatın rakam ve yazı ile açık olarak yazılması zorunludur. Bunlardan herhangi birine uygun olmayan veya üzerinde kazıntı, siIinti veya düzeltme bulunan teklifler peddolunarak hiç yapılmamış sayılır."

hükmüne yer verilerek, teklif mektuplarının düzenlenme şekli ve özellikleri belirlenmiştir.

Bakanlar Kurulu Kararı eki Tip Şartnamelerde de teklif mektupları ile teklif formlarının idarece verilen örneğe uygun olarak hazırlanacağı belirtilmiştir.

Bu hükümler nedeniyle;

a) Teklif mektupları veya formları idarece hazırlanan örneklere uygun olmalıdır.

b) Eksiltmelerde indirim tahmini bedel üzerinden yapılmış olmalı, belediye rayici, ticari fiyat ve bu gibi ifadeler kuIIanılmamalıdır.

c) Teklif mektuplarında, "şartname ve eklerinin tamamen okunup kabul edildiği" ifadesi kesinlikle bulunmalıdır.

d) Teklif edilen fiyat veya indirim, rakam ve yazı ile açık, tutarlı ve hiç bir tereddüde imkan vermeyecek şekilde yazılmış olmalıdır.

e) Teklif mektubunda kazıntı, silinti, düzeltme (imza veya paraflı olsa dahi) bulunmamalıdır.

f) Teklif mektubu, teklif vermeye yetkili kişi tarafından imzalanmış olmalıdır. Ortak girişim halinde, teklif mektupları bütün ortaklar tarafından imzalanmalıdır.

Yukarıda sayılan özellikleri taşımayan teklif mektupları reddolunacaktır. Ayrıca, bunların sonradan değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara kesinlikle başvurulmayacaktır. Ancak Kanunun 37'nci maddesinde yer alan hükümlere uygun olarak düzenlenmekle birlikte idarelerce hazırlanan örneklere (içeriği aynı olduğu halde eşanlamlı kelimeler kullanılması, cümlelerin sıralanmasında farklılık olması, mektupla tarih bulunmaması gibi nedenlerle) tamamen uygun olmayan teklif mektupları kabul edilecek; başka bir idare adına düzenlenmemiş olması kaydıyla ihaleyi yapan idareye veya komisyon başkanlığına hitap etmemesi, idarenin veya komisyon başkanlığının isimlerinin eksik yazılması veya isimlerde kısaltmalar yapılması (idarenin belirlenmesinde herhangi bir tereddüte neden olmaması kaydıyla) gibi teklifin geçerliliğine engel olmayan haller nedeniyle isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılmayacaktır.

Diğer taraftan, teklif mektuplarında, teklif edilen bedelin KDV hariç olarak belirtilmesi hususuna titizlikle uyulmalıdır.

2. Kapalı teklif usulünde tekliflerin gizli olarak verilmesi esas olduğundan, ihalelerde, bir istekli tarafından kendi veya başkaları adına asaleten ya da vekaleten sadece tek bir teklif mektubu verilecektir. Aksi halde bu tür tekliflerin tamamı işleme konulmadan iade edilecek ve haklarında Kanunun 83 ve 84'üncü maddeleri gereğince işlem yapılacaktır.

3. Kanunun 39'uncu maddesinin ikinci fıkrasında; "Belgeleri ile teminatı usulüne uygun ve tam olmayan isteklilerin teklif mektubunu taşıyan iç zarfları açılmayarak başkaca işleme konulmadan, diğer belgelerle birlikte kendilerine veya vekillerine iade olunur. Bunlar ihaleye katılamazlar." hükmü; 47'nci maddesinde de"...komisyon başkanı, isteklilerin belgelerini ve geçici teminat verip vermemiş olduklarını inceleyerek, kimlerin ihaleye katılabileceğini bildirir. Katılamayacakların belge ve teminatlarının geri verilmesi kararlaştırılır. Bu işlemler, istekliler önünde bir tutanakla tespit edilir." hükmü yer almaktadır.

Bu hükümler nedeniyle, her ne sebeple olursa olsun, kapalı teklif usulünde belgeleri ile teminatı usulüne uygun ve tam olmayan isteklilerin iç zarflarının açılmasına; açık teklif usulünde ise bunların şartnameyi imzaya ve tekliflerini belirtmeye çağrılmasına imkan bulunmamaktadır. Teklifler açılmış veya teklif vermeye çağrılmış ve ihale bu isteklide kalmış olsa dahi, yukarıdaki hükümlerin açık ve kesin olması nedeniyle, belge ve teminatların sonradan değiştirilmesi veya tamamlattırılması gibi yollara başvurulmadan ihale iptal edilecektir. Bu durum vize sırasında tespit edildiğinde taahhüt evrakı veya sözleşme tasarısı vize edilmeyecektir.

J. PAZARLIK USULÜNÜN UYGULANMASINA İLİŞKİN HUSUSLAR İLE BU USULE İLİŞKİN MADDENİN (i), (I) ve (p) BENDLERİYLE İLGİLİ OLARAK GENEL UYGUN GÖRÜŞ VERİLEN İŞLER

1. Genel olarak;

Pazarlık usulüne ilişkin esaslar 2886 sayılı Kanunun 50 ve 51'inci maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan Kanunun 51'inci maddesine göre pazarlık usulüyle yapılan ve KDV dahil 450 milyon liraya kadar olan alımlar için ihale komisyonlarınca tasdik olunan fatura ve benzeri belgeler komisyon kararı yerine geçmektedir.

Sözkonusu maddeye göre yapılacak ihalelerde;

a) Pazarlık konusu her iş için Kanunun 11'inci maddesi gereğince ihale yapılımdan önce onay belgesi düzenlenmesi zorunludur. Ayrıca 51'inci maddenin (a), (b), (c), (d), (i), (f), ve (p) bentlerine göre ihale yapılması halinde; şartname düzenlenmesi, tahmini bedel tespiti, teminat alınması ve sözleşme yapılması zorunlu olmamakla birlikle, bu hususlara ilişkin idare kararının onay belgesinde açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

Kanunun 51'inci maddesinin (i), (I) ve (p) bentlerinde belirtilen işler için Bakanlığımızdan uygun görüş alınması zorunludur. Buna göre uygun görüş için gönderilecek talep yazılarına yukarıda açıklanan hususların belirtildiği onay belgesi ve tahmini bedel tespitinin yapılabildiği işlerde bu bedelin tespitine ilişkin belgeler eklenecektir. Ayrıca söz konusu iş için bedel tahmin edilmemiş olsa bile harcanması öngörülen tahmini tutar ile buna ilişkin mevcut ödeneğin tertibi ve tutarı da belirtilecektir.

b) Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde teklif alınması belli bir şekle bağlı değildir. İhale komisyonu tarafından işin nitelik ve gereğine göre, bir veya daha fazla istekliden, yazılı veya sözlü teklif alınması mümkündür. Ancak, Kanunun 2'nci maddesindeki "ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıktık ve rekabetin sağlanması" esasına uyulması gerekmektedir.

Tek kişi veya firma ile pazarlık yapılmasının zorunlu olduğu hallerde ihale komisyonlarının, yaptırılacak işle ilgili olarak piyasada oluşmuş fiyatlar konusunda bilgi sahibi olması gerekir. Pazarlık yapılacak isteklinin tek olması, önerilen fiyatın herhangi bir araştırma yapılmadan kabul edilmesi anlamına gelmez. Sözkonusu mal veya hizmetin aynı istekli tarafından piyasaya veya diğer kurumlara hangi bedellerle arzedildiğinin veya benzeri ürünlerin diğer satıcılar tarafından hangi bedellerle alıcıya sunulduğunun ihale komisyonlarınca araştırılması ve pazarlık sırasında dikkate alınması gerekmektedir.

c) İhale, alınan teklifler üzerine yapılan pazarlık sonucunda bedel üzerinde anlaşılarak yapılır ve karara bağlanır. Pazarlığın ne şekilde yapıldığının, teklif edilen fiyatların ne olduğunun ve üzerine ihale yapılanların neden tercih edildiğinin belirtildiği karar tutanağı düzenlenecektir. Kanunun 30'uncu maddesine göre düzenlenen bu karar tutanağının 31'inci maddesine göre ita amirince de onaylanması gerekmektedir.

Teklif alınması belli bir şekle bağlı olmamakla birlikte, "ihalede açıklık" sağlanması temel ilkedir. Bu nedenle, yapılan pazarlıkların her aşamasının ihaleye teklif veren isteklilerin tümünün huzurunda yapılması, posta ile verilen, elden veya sözlü olarak alınan tekliflerin pazarlık tutanağına kaydedilmesi, ilk tekliflerin yazılı olarak istenilmesi halinde bu teklifler karar tutanağına kaydedildikten sonra pazarlığa devam edilmesi ve tutanağın komisyon üyeleri ile birlikle varsa hazır bulunan istekliler tarafından da imzalanması gerekmektedir.

2. 51'nci maddenin (i) bendiyle ilgili olarak;

a) Bütçe Kanunlarına ekli (R) işaretli cetvelin "390-Diğer Hizmet Alımları" ayrıntı kodunda yer alan hükümlere istinaden kurumların üst yönetim görevlileri ile ilgili mevzuatına göre mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlardan normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yabancı dil kursuna katılmaları ilgili veya bağlı bulunulan Bakanın onayı ile uygun görülenler için yurtiçinde yerli veya yabancı dernek, vakıf veya kuruluşlarça açılan ve yeterlilikleri Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilen yabancı dil kurslarından anılan ayrıntı kodunda belirtilen esaslar dahilinde alınacak eğitim hizmetleri,

b) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 330 sayılı K.H.K.'nin 7'nci maddesiyle değişik 106'ncı maddesi uyarınca kamu araçlarının sebep oldukları zararların karşılanmasını sağlamak üzere Türkiye'de kaza sigortası dalında çalışmaya yetkili olan milli sigorta şirketlerine yaptırılan "Mali Sorumluluk Sigortası" hizmetleri,

c) Kanunun 17 ve 18'inci maddelerine göre ilan edilmek şartıyla, etüt-proje ve baskı işleri,

d) Kamu harcamalarına ilişkin Başbakanlık tasarruf genelgeleri ile belirlenen makam ve hizmetler için saptanan limitler dahilinde; konuşma bedelleri, tesis bedeli, sabit ücret, kapsama alanı ve alınacak hizmetin gereği ihtiyaç duyulacak diğer kriterler ile bunlara ilişkin bedellerin dikkate alınması ve ihalede rekabetin sağlanması kaydıyla cep telefonu hizmetleri, için bedele bakılmaksızın uygun görüş verilmiştir.

3. 51'inci maddenin (1) bendiyle ilgili olarak;

a) Bu bende göre yapılacak gayrimenkul kiralama ve satın alınmasına ilişkin hususlar bu Genelgenin ll-K bölümünde belirtilmiştir.

b) Bunun dışında kalan işlerde, bedeli 8,3 milyar liraya kadar olanlar ile 3096 sayılı Kanunun 3'üncü maddesi hükmü gereğince Bakanlar Kurulunca, elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticareti ile görevlendirilen kuruluşlardan yapılacak elektrik enerjisi alımları ve alım yapacak birimin bulunduğu yerin mülki amirlerince mutemet olarak görevlendirilecek kişilerden yapılacak odun ve kömür alımları için bedele bakılmaksızın genel uygun görüş verilmiştir.

c) Ancak kitap, gazete, dergi ve eski eser alımları, mülki amirlerce mutemet olarak görevlendirilecek kişilerden yapılacak odun ve kömür alımları ve Bakanlar Kurulunca görevlendirilen özel kuruluşlardan yapılacak elektrik enerjisi alimleri dışında kalan işler için 8/6/1983 tarihli ve 18071 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları Muamelat Yönetmeliğinin 50'nci maddesinde tanımlanan "yed-i vahit belgesi"nin aranması zorunludur. Bir tacirin belgeye konu malın yed-i vahit'i olduğunun anılan Yönetmeliğin 51'inci maddesinde belirtildiği şekilde tespit edilmesi sonucunda verilecek yed-i vahit belgesinin; adına belge düzenlenen tacirin o malın, ürünün veya malzemenin tüm Türkiye'de yed-i vahit'i olduğunu göstermesi zorunludur. Ayrıca, bu belgede malın, ürünün veya malzemenin tanımlanması, ancak marka ve model belirtilmemiş olması gereklidir.

d) Tek kişi veya firmadan pazarlıkla yapılacak alım veya kiralamalarda, bu Genelgenin II-J/1-b maddesinin ikinci paragrafında düzenlenen hükümlerin dikkate alınması gerekmektedir.

4. 51'inci maddenin (p) bendiyle ilgili olarak;

Başbakanlık ve Bakanlığımızca yayımlanan tasarruf tedbirlerine uyulması kaydıyla;

a) Yurt dışından alınacak veya abone olunacak kitap, dergi ve benzeri yayınlar için bedele bakılmaksızın, idarelerin mevcutlarındaki makine, teçhizat, araç ve gereçler için yapılacak yedek parça altınları için de tahmin edilen bedeli 25 milyar lirayı geçmemek üzere genel uygun görüş verilmiştir. 25 milyar lirayı geçen yedek parça alımlarında ise (b) bendindeki hükümlere uyulması gerekmektedir.

b) Diğer mal ve hizmet alımlarında ise;

- İhale konusu mal ve hizmetlerin yerli üretimi bulunmadığının Sanayi ve Ticaret Bakanlığından alınacak yazı ile belgelendirilmesi,

-Kanunun 2'nci maddesinde yer alan "ihalede açıklık ve rekabetin sallanması" esasını yerine getirmek amacıyla, tekliflerin idareye verileceği tarihten en az 15 gün önce ve en az bir defa Resmi Gazete'de ilan yapılması,

- İthalat, kambiyo ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uyulması,

- FOB alım dışında C+F veya CCIF alım yapılabilmesi için Dış Ticaret Müsteşarlığından izin alınması,

kayıtlarıyla, genel uygun görüş verilmiştir.

K. GAYRİMENKUL KİRALAMA VE SATIN ALMALARI

1. Kira artış oranları: 2001 ve daha önceki yıllarda kiralanmış olup, 2002 yılında da kiralanmasına devam edilecek gayrimenkulIer için, 2002 yılındaki kira artış oranları 15.01.2002 tarihli ve B.07.0.BMK.0.04-113-5-688 sayılı Genel yazımızda belirtildiği üzere;

- yakıt bedeli kiracı tarafından karşılananlarda % 35'i,

- yakıt bedeli mal sahibi tarafından karşılananlarda ise %40'ı

geçmeyecek şekilde uygulanacaktır.

Ancak, sözleşme veya protokollerinde artış yapılmayacağına dair hüküm bulunan kiralamalar ile kira başlangıç tarihinden itibaren bir yıllık kullanım süresi tamamlanmamış kiralamalar için kira artışı yapılmayacaktır.

2. Yeni kiralamalar: 2002 yılı için 2886 sayılı Kanunun 51'inci maddesinin (1) bendi ile bu Genelgenin II-L bölümünde belirtilen kamu kuruluşlarından yapılacak yeni gayrimenkul kiralamalarında sözleşme veya protokollere;

a) Yıllık kira bedelinin en fazla üçer aylık (tercihen aylık) eşit taksitler halinde ve dönem başlarında ödeneceğine,

b) Bir yıllık kullanım süresi bittikten sonra kiralamaya devam edilecek hallerde kira bedelinde artış yapılacak ise, bu artışın Devlet İhaleleri Genelgelerinde belirtilecek oranı geçmeyeceğine,

c) Kiralama ile ilgili vergi, resim ve harçların kiraya verene ait olduğuna,

d) Gelir Vergisi Kanununa göre, kira bedelinden vergi tevkifatı yapılması gereken hallerde; kira bedelinden gelir vergisi, fon payı ve sair kanuni kesintiler yapıldıktan sonra kalan kısmının kiraya verene ödeneceğine,

e) Ödemelerin kiraya verenin .............Bankasındaki............nolu hesabına makbuz karşılığı yapılacağına,

f) Yakıt bedelinin kira bedelinden ayrı olarak kiracı tarafından karşılanacağına,

dair hükümler konulacaktır.

Bakanlığımız uygun görüşü alınmadan, hiç bir şekilde gayrimenkul kiralanmayacak, geçmiş tarihler itibarıyla uygun görüş talep edilmeyecektir. İdareler uygun görüş için yapacakları başvuru yazılarına aşağıdaki bilgi ve belgelerin bir asıl ve bir onaylı suretlerini ekleyeceklerdir.

- Gayrimenkulün yeri, daire ve oda adedi, müştemilatı, metrekare olarak kullanım alanı ile personel sayısı ve yerleşim planı,

- Kiralama sebebi,

- Onay belgesi (2886 sayılı Kanunun 11'inci maddesinde belirtilen bilgileri kapsayacak şekilde),

- Kira bedeli ile bu bedelin tespitine ait belgeler,

- Kira sözleşmesi veya protokol (tasarı halinde),

- Bakan izni,

- İta amirince onaylanmış ihale komisyonu kararı (2886 sayılı Kanunun 51'inci maddesinin (I) bendine göre yapılacak kiralamalarda),

- O hizmet için Hazinece tahsis edilebilecek gayrimenkul bulunmadığına ilişkin, mahalli en büyük mal memurluğunun yazısı,

3. Gayrimenkul satın alınması halinde de yukarıda belirtilen hususlara uyulacaktır.

L- İHTİYAÇLARIN KAMU KURULUŞLARINDAN KARŞILANMASI

1. 2886 sayılı Kanuna tabi genel bütçeli daireler ve katma bütçeli idarelerle, il özel idareleri ve belediyelerin Kanunun 1'inci maddesinde sayılan işlerini, rekabet ilkesine dayalı olan genel hükümlere göre ihale yoluyla yerine getirmeleri esastır.

Ancak anılan kuruluşlar, acil ve zorunlu durumlarda, söz konusu işlerini diğer kamu kurum ve kuruluşlarından Bakanlığımız uygun görüşünü alarak kıymet takdiri suretiyle karşılayabilirler.

Kıymet takdiri, fiyatları Devletçe veya görevli mercilerce tespit olunanlar için bu fiyatlar (yapım işlerindeki birim fiyatlar dahil) esas alınarak belirlenir. Fiyatları bu şekilde tespit olunmayanlar için ise, 2886 sayılı Kanunun 9'uncu maddesine göre alıcı kuruluşlarca kıymet takdiri yapılır.

Diğer taraftan, bazı protokollerde yer alan hükümlerden, protokolün mal veya hizmeti satın alacak idare yerine bunları sağlayacak kurum tarafından hazırlandığı ve idare aleyhine (bazen mevzuata da aykırı) hükümlere yer verildiği görülmektedir.

Kamu kurum ve kuruluşlarından protokolle temin edilecek mal veya hizmetlere ilişkin şartların da, piyasadan ihale ile temin edilen mal veya hizmetlerde olduğu gibi, idareler tarafından kendi ihtiyaçları doğruItusunda ve mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınmak suretiyle belirlenmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, gerek kıymet takdirine esas olacak fiyatların araştırılması, gerekse protokollerde yer alacak şartların tespitinde idarelerce gereken özen gösterilecektir.

İdarelerin kamu kurum ve kuruluşlarından temin edecekleri mal ve hizmetler ile taşıma işlerinin bu kuruluşlarca bizzat üretilmesi veya yapılması zorunludur.

2. Kamu kurumları arasında düzenlenen protokollerde Damga Vergisi ile ilgili olarak değişik uygulamalar yapıldığı görülmektedir. Kamu kurumları arasında akdedilen protokoller de bir sözleşme niteliği taşıdığından protokol bedeli üzerinden Damga Vergisine tabidir.

2886 sayılı Kanunun 71'inci maddesi hükmü çerçevesinde yapılacak alımlarda bir komisyon oluşturulmaması ve ihale kararı alınması gerekmediğinden, düzenlenen protokol bedeli üzerinden ilave Damga Vergisi alınmayacaktır.

Ayrıca, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 3'üncü maddesine göre resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtlara ilişkin Damga Vergisini kişilerin ödemesi gerekmektedir. Bu nedenle taraflardan birinin genel ve katma bütçeli idare, il özel idaresi, belediye; diğer tarafın da KİT statüsünde bir iktisadi işletme olması gibi durumlarda protokolün Damga Vergisi tutarı KİT tarafından ödenecektir (Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tabloda belirlilen istisna hükümleri saklıdır).

3. Diğer taraftan, belediyeler ve özel idarelerin kuruluş amaçları dışında başka gerekçelerle veya ticari amaçlarla şirket kurdukları veya kurulmuş şirketlere iştirak ettikleri görülmektedir.

İhtiyaçların bu tür ticari şirketlerden ihale yapılmaksızın karşılanması yukarıda belirtilen ilkelerle bağdaşmamaktadır. 2886 sayılı Kanunun temel ilkelerine uygun olarak ihtiyaçların serbest rekabet ortamı içinde karşılanması, tekelleşmenin önlenmesi, kamu sektörüne dahil ticari şirketlerin özel sektörle eşit şartlarda kamu pazarına girmelerinin sağlanmasıyla kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.

Bu nedenle; özel idare ve belediye birlikleri, şirketleri veya iştiraklerinden ihale yapılmaksızın ihtiyaçların temini yoluna gidilmeyecek, Bakanlığımıza bu konuda "uygun görüş" veya "Bakanlığımızca kabul edildiğine dair belge" almak için başvurulmayacaktır.

4. Ülkemizde inşaat sektöründe faaliyet gösteren, her miktar ve nitelikte "yapı" işlerini yapabilecek kapasitede oldukları müteahhitlik karneleriyle belgelenen çok sayıda firma bulunduğundan, yukarıda belirlenen gerekçelerle "yapı ve büyük onarım" işlerinin de açıklık ve rekabet ilkesine uygun olarak ihale yoIuyla yaptırılması gerekmektedir.

5. Bu uygulamada Bakanlığımızca genel uygun görüş verilen kuruluş ve işler (EK: 12)' de belirtilmiştir.

6. Taahhüt bedeli 25 milyar lirayı geçen ihtiyaçların yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde kamu kuruluşlarından karşılanması sırasında protokol yapılman zorunludur. Bedeli bu limitin altında kalan işler için protokol yapıp yapmamak idarelerin takdirindedir.

7. Kamu kuruluşlarından yapılacak gayrimenkul kiralamaIarına ilişkin hususlar bu Genelgenin II-K bölümünde açıklanmıştır.

8. Uygun görüş ve vize için Bakanlığımıza, vize için Maliye Başkanlıklarına veya ilgili Valiliğe gönderilecek taahhüt evrakına; protokol tasarısı, 2886 sayılı Kanunun 2990 sayılı Kanunla değişik 11'inci maddesinde belirtildiği şekilde düzenlenen ve bu Genelgenin eki EK: 7 sayılı örneğe uygun ita amiri onayı ile bedelin tespitine ilişkin belgelerin onaylı suretleri eklenecektir.

9. 2886 sayılı Kanunun 1’inci maddesine göre yürürlüğe konulmuş olan Fonlar İhale Yönetmeliği ile Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliğine birer geçici madde eklenmesine dair yönetmelikler 3/4/1987 tarihli ve 87/11672 ve 87/11673) sayılı Bakanlar Kurulu Kararları olarak 7 ve 9 Haziran 1987 tarihli Resmi Gazetelerde yayımlanmıştır.

Sözkonusu Yönetmeliklere eklenen geçici maddeler uyarınca, bu Yönetmeliklerin ihtiyaçların kamu kuruluşlarından karşılanmasına ait maddelerinin Bakanlığımızca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Bu nedenle, Fonlar İhale Yönetmeliğinin 59'uncu maddesi ile Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliğinin 61'inci maddesi hükümleri yerine, yukarıda belirtilen esas ve usuller uygulanacak, ancak Bakanlığımızdan uygun görüş talebinde bulunulmayacaktır.

M. DİĞER HUSUSLAR

1. Makine ve Teçhizatların Yıllık Bakım ve Onarımı

Makine ve teçhizatların yıllık bakım ve onarımına ilişkin olarak bir önceki yıla oranla çok yüksek bedeller üzerinden sözleşme veya protokoller düzenlendiği tespit edilmektedir. Ancak, sözkonusu bakım ve onarım işlerinin sözleşme veya protokollerinde, bir önceki yıl bedelleri ile genel ekonomik göstergeler ve hedeflenen yıllık enflasyon oranları dikkate alınarak bedel belirlenmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, genellikle yılın ilk ayından geçerli olmak üzere bir yıllık düzenlenen bakım ve onarım sözleşme veya protokol tasarılarının vize için daha sonraki aylarda Bakanlığımıza gönderildiği görülmektedir. Yıllara sari nitelikte olmadığından yıllık olarak yapılması gereken bu hizmet için geçmişe yönelik işlem yapılması ve Bakanlığımız vizesi alınmadan hizmete başlanması mümkün bulunmadığından, bu tür sözleşme veya protokol tasarıları işe başlanmadan Bakanlığımıza gönderilecektir.

2. Sözleşme Hükümlerinin Yerine Getirilmemesi

Bilindiği üzere 2886 sayılı Kanunun 62'nci maddesinde;

"Sözleşme yapıldıktan sonra, 63'üncü maddede yazılı hükümler dışında, müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm olmaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir."

hükmü yer almaktadır.

Kanunun 66, 68 ve 69'uncu maddelerinde de 62'nci maddeye atıflarda bulunulmaktadır.

Kanunun 62'nci maddesinde geçen "genel hükümlerden" kasıt, Borçlar Kanununun genel hükümleri olup, müteahhit veya müşterinin kendi kusuruyla temerrüde düşmesi sonucu idarece sözleşme feshedilmişse özellikle Borçlar Kanununun 106-108'inci maddeleri, istisna akitlerinde ise ayrıca 355-371'inci maddeleri uygulanacaktır.

Diğer taraftan, müteahhit veya müşterinin 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 2'nci maddesindeki "bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz." hükmündeki objektif iyiniyet kuralına aykırı hareket etmesi halinde, idarenin bundan doğan her türlü zarar ve ziyanını, bu maddeye aykırı davranılıp davranılmadığı hususunun davayı gören yargıcın takdirine bağlı olması nedeniyle, dava yoluyla talep etmesi gerekmektedir.

Bu nedenle, 2886 sayılı Kanunun 62, 66, 63 ve 69'uncu maddelerine göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, idarelerin gerek fesih tarihinden önceki geriye dönük, gerekse fesih tarihinden sonra doğacak ileriye yönelik zarar ve ziyanları için "fazlaya dair haklarının saklı tutulduğu"da belirtilmek suretiyle dava açmaları gerekmektedir.

3. Yasaklı Müteahhitlerin İzlenmesi

Bakanlığımıza yapılan başvurulardan 2886 sayılı Kanunun 84'üncü maddesi uyarınca ihale tarihinden sonra haklarında yasaklama kararı verilen müteahhitlerle sözleşme yapılıp yapılamayacağı konusunda bazı tereddütlerin bulunduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği gibi, Kanunun "Tanımlar" başlıklı 4'üncü maddesinde ihale, "işin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve yetkili mercilerin onayı ile tamamlanan sözleşmeden önceki işlemler" olarak tanımlanmıştır. -

Bu nedenle, ita amirleri ihaleyi onaylayacakları sırada da ihale üzerinde kalan müteahhit hakkında yasaklama kararı olup olmadığını titizlikle araştıracaklar, bulunmadığı takdirde ihaleyi onaylayacaklardır.

Sözleşme tasarılarının vizesi sırasında da ita amirlerinin komisyon kararlarını onayladıkları tarihten önceki bir tarihte Resmi Gazete'de ilan edilmiş bir yasaklama kararının bulunup bulunmadığına bakılacaktır. Müteahhit hakkındaki yasaklama kararı ita amirinin onay tarihinden önce Resmi Gazete'de yayımlanmış ise, bu işe ait sözleşme tasarısı kesinlikle vize edilmeyecektir.

Diğer taraftan, ilan ve şartnamelere, isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olmadıklarına dair belge ibraz etmelerini zorunlu kılan hükümler konulduğu görülmektedir. Yasaklı müteahhitlerin izlenmesi idarelerin sorumluluğunda bulunduğundan, bu tür bir belge istenmeyecek ve bu belgenin verilmemesi gerekçesiyle isteklilerin ihaleye katılması engellenmeyecektir.

4. Noksan veya Usulüne Uygun Olmayan Belgeler

Gerek ihale komisyonları, gerekse yeterlik belge komisyonları tarafından elenen isteklilerin elenme nedenleri sözkonusu komisyon kararlarında kısaca belirtilmekte, bu isteklilerin elenmelerine neden olan belgelerin onaylı fotokopileri, vize için Bakanlığımıza gönderilen ihale dosyalarına konulmamaktadır. Gereksiz yazışmalara ve hizmetin gecikmesine meydan verilmemesi bakımından, komisyonların eleme nedenleri kararlarda ayrıntılı olarak belirtilmeli, eleme nedeni belgeler de mutlaka ihale dosyalarına konulmalıdır.

5. Finansal Kiralama

Bakanlığımıza yapılan başvurulardan kuruluşlarca 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu hükümlerine göre kiralamak suretiyle muhtelif makine ve cihaz edinilmek istendiği anlaşılmaktadır.

Finansal kiralama uygulamasında, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile bu Kanuna göre çıkartılan yönetmeliklere ve ilgili mevzuatına göre işlem yapılması kaydıyla makine ve cihaz edinilmesi mümkün bulunmaktadır.

Konuyla ilgili olarak Bakanlığımıza yapılacak vize başvurularında yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre yapılan işlemlerle ilgili bilgi ve belgeler gönderiIecektir.

6. Devlet Malzeme Ofisinden Yapılacak Alımlar

Devlet Malzeme Ofisi Ana Statüsünün 4'üncü maddesinde; Ofisin genel bütçeye dahil dairelerle katma ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin, 233 sayılı KHK kapsamına giren teşebbüs, kuruluş, müessese ve bağlı ortaklıkların, özel kanunla kurulmuş tüzel kişiliği haiz banka, ofis, kurum, sandık ve kuruluşlar ile sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait ortaklıkların, istedikleri ve teşekkülce uygun görüldüğü takdirde kamu yararına çalışan derneklerin, özel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, vakıfların ve özel kanunlarına istinaden kurulmuş tarım satış ve tarım kredi kooperatif birliklerinin bu maddede sayılan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulduğu belirtilmekte ve Devlet Malzeme Ofisi'nce sağlanacak malzemelerin her yıl yayımlanan "Malzeme Listesi"nde gösterileceği ifade edilmektedir.

Bu nedenle, malzeme listesinde bulunan malzeme ve hizmetlerin önceki yıllarda olduğu gibi, Devlet Malzeme Ofisi'nden karşılanmasına devam edilecektir.

Ancak, malzeme listesinde yer almakla birlikte Ofis tarafından zamanında sağlanamayan ve gecikmesi ihtiyaç sahibi dairelerin hizmetini aksatacak olanlar ile aynı kalite ve nitelikle olmak üzere piyasadan daha ucuza temin edileceği anlaşılan malzemelerin ucuz olduğunun belgelendirilmesi ve Ofis tarafından standardizasyonu sağlanan malzemelerde bu standartlara uyulması kaydıyla, ihale suretiyle karşılanması mümkün bulunmaktadır.

Bu şekilde piyasadan yapılacak alımların Ofis tarafından sağlanan malların alım tarihinde yürürlükte olan fiyatlarından en az;

daha ucuz olması gerekmektedir. Bu şekilde yapılacak karşılaştırma sonucu daha ucuza temin edileceği anlaşılan malların piyasadan temini mümkün olabilecektir.

7. İl Özel İdareleri ve Belediyelerin İhale İşleri

İl özel idareleri ve belediyeler 2886 sayılı Kanun kapsamında yer aldığından, kapsama dahil diğer kurum ve kuruluşlar gibi Kanun hükümlerine göre yapacakları ihalelerde bu Genelge ile yapılan düzenlemelere uyacaklardır. Ancak, anılan Kanunun 20, 44, 51/i, 1, p ve 71'inci maddeleri uyarınca Bakanlığımız uygun görüşünün alınması gereken hallerde Bakanlığımız yerine, il özel idarelerinin il daimi encümeninden, belediyelerin ise belediye encümeninden uygun görüş almaları gerekmektedir.

III- FİYAT FARKI İLE İLGİLİ HUSUSLAR

2886 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerin, inşaat ve imalat işleriyle ilgili fiyat farkı kararnameleri dışında kalan bazı işleri için şartname ve sözleşmelere gerektiğinde değişik fiyat esasını içeren hüküm konulmasına imkan veren 28/11/1990 tarihli ve 90/1216 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 28/12/1990 tarihli ve 20739 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Buna göre;

1. Fiyatların hükümet, belediye veya il koordinasyon kurulları dışındaki kuruluşlarca belirlenmesi halinde; şartname veya sözleşmelere fiyat farkı ödeneceğine dair hüküm konulmayacak ve fiyat farkı ödenmeyecektir. Diğer tarafları, fiyatları yukarıda belirtilen merciler tarafından belirlenmiş olsa bile, söz konusu Kararnamede yer almayan işler için fiyat farkı ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.

2. Hizmet yerlerinin temizlenmesi işlerinde, ihalenin yapıldığı tarihte mevcut olan asgari ücretin arttırılması halinde; ihaleye izin veren onayda belirtilmesi ve fiyat farkı uygulanacağı konusunda şartname ve sözleşmelerde hüküm bulunması kaydıyla, eski ve yeni asgari saat ücretleri arasındaki fark ile bu farktan doğan ve işverence karşılanması gereken; sosyal sigorta primleri ile işsizlik sigortası priminde meydana gelecek artış farkları, herhangi bir indirime tabi tutulmadan ödenecektir.

3. Akaryakıt ve tüpgaz (LPG) alımları ile inşaat ve imalat işleriyle ilgili fiyat farkı kararnameleri dışında kalan nakliye ihalelerinde; yine ihaleye izin veren onay belgesinde belirtilmesi ve fiyat farkı uygulanacağı konusunda şartname ve sözleşmelerde hüküm bulunması kaydıyla ödenecek veya kesilecek fiyat farkının tespiti:

a) Akaryakıt ve tüpgaz (LPG) alımlarında, tekliflerin alındığı tarihteki dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarının en düşük olanında sonradan bir değişiklik olması halinde aradaki fark ihale indirimine tabi tutulduktan sonra,

b) İnşaat ve imalat işleriyle ilgili fiyat farkı kararnameleri dışında kalan nakliye işlerinde ise; yine tekliflerin alındığı tarihteki dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarının en düşük olanında sonradan bir değişiklik olması durumunda, aradaki farkın müteahhit karı ve genel gider payı eklenmeksizin ve ihale indirimi hesaba katılmaksızın,

şeklinde yapılacak ve buna göre fiyat farkı ödenecektir.

4. İnşaat ve imalat işleriyle ilgili fiyat farkı kararnameleri dışında kalan nakliye işleri ile akaryakıt ve tüpgaz (LPG) alımlarında fiyat farkı uygulaması konusunda aşağıda belirtilen açıklama ve örneklerin dikkate alınması gerekmektedir.

Malzeme Nakli

A= Fiyat değişikliğinden sonra taşınan malzeme miktarı (ton)

B= Taşıma mesafesi (km)

C= Tekliflerin alındığı tarihteki dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarından en düşük olanı (TL/Litre)

D= Akaryakıt dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarında sonradan bir değişiklik olması halinde bunlardan en düşük olanı (TL/Litre),

E= Ton/Km'ye isabet eden akaryakıt miktarı (motorin için 0.0788 litre, benzin için 0,0937 litre) Fiyat farkı= AxBxEx(D-C)

Örnek:

A= 120 ton

B= 500 km

C= 530.000 TL/Litre

D= 538.000 TL/Litre

E= 0,0788 Litre

Fiyat farkı- 120x500x0.0788x(538.000-530,000)=37.824.000.-TL.

Personel Taşıması

A= Taşıma mesafesi (km)

B= Bir km'ye isabet eden akaryakıt miktarı (taşıtlar itibarıyla azami miktarları aşağıda gösterilmiştir.)

C= Tekliflerin alındığı tarihteki dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarından en düşük olanı (TL/Litre)

D= Akaryakıt dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarında sonradan bir değişiklik olması halinde bunlardan en düşük olanı (TL/Litre)

Fiyat farkı-AxBx(D-C)

Taşıtlar İtibarıyla bir km'ye isabet eden azami akaryakıt miktarları:

Benzinli Taşıtlar

Binek: 0.10 Lt/Km

Pikap: 0.20 Lt/Km

Minibüs (10 kişilik): 0,20 Lt/Km

Dizel Taşıtlar

Pikap: 0.10 Lt/Km

Minibüs (10 kişilik): 0.10 Lt/Km

Minibüs (14 kişilik): 0.12 Lt/Km

Otobüs (en az 20 kişilik): 0.20 Lt/Km

Otobüs (en az 36 kişilik): 0.30 Lt/Km

İdareler, bu azami miktarı geçmemek üzere bir km'ye isabet eden akaryakıt miktarlarını düzenleyecekleri şartnamelerde göstermek zorundadırlar.

Örnek: 36 kişilik otobüs ile personelin 15 km'lik mesafeye 22 gün süreyle taşınması,

A= 330 Km (15 Kmx22 gün)

B= 0.30 Lt/Km

C= 530.000 TL/Lt

D= 538.000 TL/Lt

Fiyat farkı: 330x0.30x(538.000-530.000)=792.000 -TL

Fuel OII Satın alınması

A= Fiyat değişikliğinden sonra alınan fuel-oil miktarı (Ton)

B= Tekliflerin alındığı tarihteki dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarından en düşük olanı (TL/Ton)

C= Akaryakıt dağıtım şirketlerince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Valiliklere bildirilen KDV hariç mahalli perakende azami satış fiyatlarında sonradan bir değişiklik olması halinde bunlardan en düşük olanı (TL/Ton)

Örnek :

A= 86 Ton

B= 120.000.000.- TL/Ton

C= 125.000.000.- TL/Ton

Tahmini bedel= 120.000.000.-TL/Ton

İhale indirimi= % 3

İhale bedeli= 116.400.000.- TL/Ton

İlave edilecek tutar= 86x(125.000.000-120.000.000)= 430.000.000.-TL

=İhale İndirimi % 3 = 12.900.000.-TL

=Ödenecek fiyat farkı = 417.100.000.-TL.

Ödenecek hakediş tutarı:

1- Fuel-oil tutarı (86x116.400.000) = 10.010.400.000.-TL

2- Fiyat farkı = 417.100.00.-TL

3- Fiyat farkı ile birlikle ödenecek

toplam tutar (KDV hariç) = 10.427.500.000 .-TL

5. Petrol ve ürünleri ihtiyacının temini için düzenlenen şartname, sözleşme veya protokollerde ihtiyaç miktarının litre cinsinden tespit edilmesi halinde, bu ihtiyacın cinsine göre belirlenen yoğunluğunun aynı cins petrol ürününün kilogram fiyatı ile çarpımı suretiyle litre fiyatı bulunduktan sonra ihale bedelinin ödenmesi ve akaryakıt fiyat farkının buna göre hesaplanması gerekmektedir.

6. Fiyat farkı uygulamasının sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi ve ödenecek veya kesilecek fiyat farkının doğru olarak tespit edilebilmesi için idarelerce temin edilen akaryakıt miktarının kayıtlarının fiyat değişikliği dönemleri itibarıyla tutulması gerekmektedir.

IV. YÜRÜRLÜK

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun uygulanmasına ilişkin düzenlemelerin yer aldığı bu Genelge ile, 2001 yılında yayımlanan 2001/1 sıra numaralı Genelge yürürlükten kaldırılmıştır. Bu Genelge, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükte olacaktır.

Ancak, izleyen yıllarda ilgili yıl başından itibaren 1050 sayılı Kanunun 64'üncü maddesi ile 2886 sayılı Kanunun ilgili maddeleri için yılları bütçe kanunlarına ekli (l) işaretli cetvelde belirlenecek parasal sınırlar uygulanacaktır.

Tebliğ olunur.