406 Telgraf ve Telefon Kanunu

Fasıl: 1

İnhisar

Karasulariyle beraber bütün Türkiye Cumhuriyeti havzai Hükümetindeki memaliki dahilinde telgraf ve telefon tesis ve işletmesi Hükümetin tahtı inhisarında olup gerek mevcut, gerek atiyen vücude getirilecek bilumum telgraf ve telefon muhaberesi - tarz ve usulü için kullanılacak vesait ve şeklin mahiyeti ne olursa olsun - inhisara dahil ve işbu inhisarın tatbikatı ve istimali suretlerini kavaidini idare izafeten posta ve telgraf ve telefon idaresine mevdudur.

Posta ve telgraf ve telefon idaresinden usulen ruhsat istihsal edilmek şartiyle âtideki (A, B, P) fıkralarında tasrih edilen telgraf ve telefon tesisatı ve işletmesi mevkutan inhisardan müstesnadır.

A) Gerek bir şahsın tahtı tasarruf veya isticarındaki emlâk, arazi ve müessesat beynindeki ve gerek işbu emlâk ve arazi ve müessesatı Hükümet şebekesine rapteden telgraf veya telefon tesisatı;

B) Şimendifer gibi işletmesi için telgraf veya telefona ihtiyacı katisi mevcut ve müsbet olan müessesatı nafia ve hayriye tarafından yapılacak telgraf ve telefon tesisatı;

P) Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinden telgraf veya telefon şirket ve kumpanyalarına imtiyaz veya ruhsat ile müsaade edilmiş olan telgraf ve telefon tesisatı, balâdaki (A) ve (B) fıkralarında gösterilen tesisatın munhasıran sahibi ruhsatın umur ve muamelâtı zatiyesini tedvir için istimali meşrut olup tesisatın ne gibi şerait dahilinde yapılacağı ve bilhassa müddet ruhsat ve tesis ve istimalden naşi Telgraf ve telefon idaresine tediyesi muktazi resim miktarı ve bunun sureti istifası ve asayişi umumî ve emniyeti müdafaai memlekete müteallik takyidat ruhsatnamede tasrih edilecektir.

Telsiz telgraf ve telsiz telefon müstesna olmak üzere (A) fıkrasında mevzuubahis tesisatın umumî yollardan veya âhara ait arazi ve emlâkten mürur etmeyen akşamı için ruhsat istihsaline ve resim istimal tediyesine mahal yoktur.

Balâdaki ikinci maddenin (P) fıkrasına müsteniden verilecek imtiyaz veya ruhsat her halde mevaddı esasiyei âtiyeye tabi bulunur.

A) İmtiyaz veya ruhsatın mevzuu menafii umumiyeye hâdim olup talibi imtiyaz veya ruhsatın şahsî menafi ine ve havadis ve ilânat neşir ve füruhtuna münhasır olamaz. İmtiyazın veya ruhsatın müddeti otuz seneyi tecavüz edemez.

Maamafilı işbu müddetin ilk onuncu senesinin hitamında Hükümet sahibi imtiyaz veya ruhsatın veya ana kaim şirketin tesisatını iştira eylemek hakkını muhafaza eder.

B) Posta ve telgraf idaresinin sahibi imtiyaz veya ruhsata ait bilcümle tesisat ve bunun işletmesi üzerinde heran mutlak bir surette hakkı teftiş ve murakabesi olduğu gibi sahibi imtiyaz bu teftiş ve murakabeyi temine hâdim her türlü tedabir ve tertibatı ahiz ve icraya mecburdur.

C) Sahibi imtiyaz veya ruhsat veyahut yerine kaim şirket imtiyaznamesiyle şartnamelerinde münderiç taahhüdatı bitamamiha ifa eylemediği surette imtiyaz veya ruhsat birinci ihtardan üç ay sonra yapılacak ikinci ihtarı mütaakıp fiilen mefsuh addedilir.

D) Sahibi imtiyaz veya ruhsat veyahut yerine kaim şirket kavanin ve nizamatı haliye ve âtiyei Hükümete ve beynelmilel muhaberatta Hükûmetçe kabul edilmiş olan mukavelât ve nizamat ahkâmına tebaaiyete mecburdur.

H) Emniyet ve selâmeti umumiye ve müdafaai memleket noktasiyle lüzum gördüğü takdirde Hükümet tarafından sahibi imtiyaz veya ruhsat veyahut yerine kaim şirketin bütün tesisatı veya bunun bir kısmı üzerinde işletme muamelâtını muayyen veya gayri mahdut bir zaman tatil veya muamelâtı mezkûrenin doğrudan doğruya Hükümetçe ifası hakkı mahfuz olup bundan dolayı sahibi imtiyaz veya ruhsat veyahut yerine kaim şirket birgûna zaman talebedemeyiceği gibi tesisatın Hükümetçe işgal edildiği müddetçe imtiyaz veya ruhsatının temdidini talep eyliyemez.

V) Telgraf veya telefon inşaat ve tesisatının hitamından ve kabulü muvakkatin icrasından itibaren sahibi imtiyaz veya yerine kaim şirketin bilcümle memurin ve müstahdemini Türklerden intihap ve istihdam olunacaktır.

Z) Hükümetin tasvibine iktiran ettirilmedikçe imtiyaz veya ruhsatname ve şartnamelerde münderiç ücurat her hangi bir suretle tadil olunamaz.

H) Şehirler dahilinde telefon şebekesi tesisi hakkında o beldenin belediyesi heyetiyle diğer müntesipler tarafından imtiyaz talebi vukuunda şeraiti müteseviyenin tahakkuku kayit ve şartiyle belediyeler tercih kılınır.

Harp sefinelerinden maada Türk sancağını hâmil bilcümle sefain ve merakibi bahriye üzerinde gemiden hariçle muhabere için telgraf ve telefon alât ve edevatının ve eçhizesinin tesisi ve bunların işletilmesi Hükümetten ruhsat istihsaline mütevakkıftır. Ecnebi sancağını ve telgraf ve telefon tesisatını ve eçhizesini hâmil sefain Türk kara sularında bulundukları müddetçe işbu tesisatı ve eçhizeyi ancak Hükümetin müsadesiyle istimal edebilirler. İşletilmesine müsaade olunmıyan tesisat ve eçhize ve efain Türk kara sularından çıkıncıya kadar Hükümetçe mühür altına alınır.

Fasıl : 2

Salâhiyet

Hükümet lüzum görülecek mahallere hat ve tel inşa ve temdidine ve telgraf merakizi ihdas ile buralarda icra olunacak muamelâtın müddet ve nevini tâyin ve tellerini âhara icara salâhiyettardır.

Hükümet memailiki ecnebiye ile olan telgraf ve telefon münasebatını tesis ve tanzime ve bu bapta beynelmilel veya hususî mukavelât akdine ve bunlara tevfikan teati olunacak muhaberat ve mükâlemat ücretlerini tâyin ve tadil ve istifaya salâhiyettardır.

Telgraf muhaberat ve telgraf mükâlematı yedi kısım olup keşide ve ahiz hususatında berveçhi âti tertip veçhile biribirine takdim ve tercih olunur.

1. Selâmeti hayatı beşere müteallik muhaberat ve mükâlemat;

2. Hükümete ait mercii muhaberat ve mükâlemat;

3. Posta ve telgraf ve telefon idaresine ait müstacel muhaberat ve mükâlemat;

4. Müstacel hususi muhaberat ve mükâlemat;

5. Postat ve telgraf ve telefon idaresine ait muhaberat ve mükâlemat;

6. Hükümete ait muhaberat ve mükâlemat;

7. Eşhasa ait muhaberat ve mükâlemat.

Hükümet, telgraf ve telefon muhaberat ve mükâlematından dolayı bir gûna mesuliyet kabul etmez.

Telgrafnamelerin asılları veya suretleri mürsil ve mürselünileyhten veyahut bunların vekâlet veya mezuniyetini haiz olanlardan ve mehakimden başka bir kimseye veya bir mahalle verilemez. Mehakim gerek doğrudan doğruya gerek bilvasıta telgraf muhaberatı hakkında her gûna malûmat talep ve ahzedebilir.

Hususi telgraf ve telefon tesisatı eshabı, kanunen lâzımgelen şeraiti ifa etmek kaydiyle, bu tesisatı Hükümet tesisatı şebekesine raptettirmek hakkını haizdir.

Posta ve telgraf ve telefon idaresi, dun veya âli tevettürde kuvvetli cereyanı elektriki nâkillerinin veyahut herhangi bir tesisatın telgraf ve telefon muhaberesinin selâmetle teatisine zarar vermemesi için tedabiri ihtiyatiye ittihazına ve ledelicap telgraf ve telefon muhaberesini tehlikeye ilka etmesi melhuz olan kudreti elektrikiye nâkillerini ve mazarratı anlaşılan tesisatı tadil veya güzergâhını tebdil ettirmek hak ve salâhiyetini haizdir.

Telgraf ve telefon hututunun tesis ve temdidinden akdem yapılan kudreti elektrikiye nâkilleri ile diğer tesisatın tebdil ve tadili güzergâhları lâzım geldiği takdirde bu bapta yapılacak masraf, Posta ve telgraf ve telefon idaresi tarafından deruhte ve tesviye edilir.

Posta ve telgraf ve telefon idaresi kendi nâkil ve kablolarının tesis ve vazı için umuma ait arazi ve tarikleri işbu arazi ve tunik üzerinde mürür ve ubura sureti daimede halel gelmemek üzere istimal etmek hak ve salâhiyetini haizdir. Meydanlar, köprüler, sahilleri de dahil olduğu halde umumî sular dahi tariki âm ad ve itibar olunur. Yolların hüsnü muhafazasına ait tesisat ile tramvay ve şimendifer ve diğer bilcümle elektrik tesisatı telgraf ve telefon nâkillerine halel vermiyecek bir surette icra ve sevk ve idare olunur.

Posta ve telgraf ve telefon idaresi telgraf ve telefon hututunun güzergâhına müsadif ve işbu hatların tesis ve inşasına mâni veyahut hututu mevcude üzerinde arıza tevlidini bâis bulunan ağaçları budamak ve ledelicap zaruret miktarında katetmek hakkını haizdir.

Hükümet, eşhasın tahtı tasarrufundaki arazinin dahilinde ve emlâk ve müessesatın haricînde telgraf ve telefon tesisatı inşasına salâhiyettardır. Ancak yapılacak tesisat işbu arazi, emlâk ve müessesatın istimal ve istifadesini haleldar etmemesi lâzımdır.

Telgraf ve telefon idaresi müvezzileri vazife ifası halinde Hükûmet, belediye, şirketler ve eşhas tarafından istifa olunan herhangi bir müruriye ve seyahat ücretlerinden muaf oldukları gibi telgraf ve telefon hututunun inşa ve tamiriyle mükellef çavuşllar ve amele ve memurini fenniye dahi ifavi vazife halinde aynı muafiyetten müstefit olurlar.

Adap ve ahlâkı umumiyeye mugayir ve asayişi muhil mahiyette olanlarla havaleyi muhtevi telgrafname mürsillerinden telgraf idareleri ispati hüviyet etmelerini talep edebilir. İspati hüviyet etmiyen mürsilin telgrafnamesi kabul olunmaz.

Fasıl : 3

Ahkâmı cezaiye

Tesisi kanunen ruhsat istihsaline mütevakkıf olan mahallerden birisinde bilâ ruhsat telgraf veya telefon tesisatı bulunduğuna dair delâil ve emaratı kâfiye mevcut olduğu takdirde telgraf ve telefon idaresi canibinden müddeiumumiliğe müracaat ve ihbarı keyfiyet olunur. Müddeiumumilikçe derhal istihsal olunacak taharri emri üzerine o mahalde alelûsul taharriyat icra kılınır. Ledettaharri mahalli mezkûrde elde edilecek muhabere ve muhavere alât ve eçhizesi muvakkaten istimalden iskat veya zaptolunarak sahibi hakkında takibatı kanuniye yapılır.

İşbu kanundan evvel yapılmış olup ikinci madde mucibince ruhsat veya imtiyaz istihsaline tabi olan telgraf ve telefon tesisatı eshabı, ruhsat veya imtiyaz ahzı için kanunun tarihi mer'iyetinden itibaren üç ay zarfında müracaata, müracaatı vakıa Hükümetçe terviç edilmediği takdirde tahriren vukubulacak tebliğ tarihinden bilitibar iki ay zarfında tesisatı mezkûreyi refe mecburdurlar.

Tâyin olunan müddetler zarfında ruhsat veya imtiyazı alınmamış ve kaldırılmamış olan veyahut bilâ ruhsat yapılmış bulunan bilcümle telgraf ve telefon tesisat ve eçhizesi müsadere edilerek eshabından on liradan yüz liraya kadar cezayi nakdî alınır.

Ruhsatnameli telgraf ve telefon müesseseleri telgraf ve telefon idareleri tarafından icabında teftiş olunabilir. Kanun ahkâmına ve şeraiti mukarrereye muhalif harekât ve muamelâtta bulundukları sabit olan müesseseler eshabından bir liradan yirmi liraya kadar cezayi nakdî olunur.

Muhaberatın ihlâli mahremiyeti yani kanunen muayyen ve musarrah ahvalin gayrisinde bir telgraf veya telefon muhabere veya mükâlemesinin şahsı âhara işaası yahut birisine ait muhaberatın mevcudiyetinden şahsı âharın haberdar edilmesi sureti mutlakada memnudur. Muhalif harekette bulunan telgraf ve telefon memurları on beş günden altı aya kadar hapis ve beş liradan elli liraya kadar cezayi nakdî ile mücazat olunurlar.

Telgraf ve telefon muhaberat ve mükâlematını ankasdin tağyir veya bir telgrafnameyi kasden imha veya sahte telgrafname tasni veya sahte bir telefon mükâlemesi icra eden veya ettiren telgraf ve telefon memurları bir seneden üç seneye kadar ve işbu efale muttali olupta mafevkine malûmat vermiyenler dahi on beş günden üç aya kadar hapsolunurlar.

Telgraf ve telefon muhaberat ve mükâlematını ankasdin tehir eden ve ettiren telgraf ve telefon memurları üç aydan bir seneye kadar ve işbu teehhür cürmüne muttali olupta mafevkine malûmat vermiyenler yirmi dört saatten bir haftaya kadar hapsolunurlar.

Vazifedar memurlar ile vazifeten bulunması muktazi olanlardan maada hiç kimsenin memurini aidesinin mezuniyetini almaksızın telgraf ve telefon muhabere ve mükâleme odalarına girmesi memnu olup hilâfında hareket edenlerden bir liradan beş liraya kadar cezayi nakdî alınır.

Gayri resmî muhaberatı resmî bir mahiyette geçiren ve geçirtenlerden bir kat ücreti kanuniyeden maada bir liradan beş liraya kadar cezayi nakdî alınır. Kezalik hususi muhaberatı servis tarzında geçiren telgraf memurlarından bu telgrafname ücretiyle beraber bir liradan beş liraya kadar cezayi nakdî alınır.

Telgraf ve telefon hututunun güzergâhı imtidadınca hiç bir kimse tarafından işbuhututa temas edecek ağaç dikilmesi caiz olmadığı gibi telgraf direklerine hayvan bağlamak ve direkleri başka bir maksat için kullanmak, kasıt veya müsamaha neticesi olarak direk ve mesnetlerle tellere, kablo ve izolatörlere veya hattın diğer aksamına zarar iras etmek sureti katiyede memnudur. Hiç bir kimse, merakibi bahriyeden hiç biri telgraf kablosu yakınma ağ veya demir atamaz. Şu memnuiyet hilâfında hareket edenler bir liradan on liraya kadar cezayi nakdî veya bir günden bir aya kadar hapis ile mücazat olunur.

Bir telgraf veya telefon hattının yakinında ağaç kesmek veya kuyu kazmak veya inşaat yapmak veya bir hane ve sair mebaniyi yıkmak gibi hututun ârızadar olmasına sebebiyet verilebilecek herhangi bir ameliyatı icra etmek istiyen ashabı emlâk ve arazi veya bunların müstecirleri ameliyatın icrasından lâakal üç gün evvel Telgraf ve telefon idaresini tahriren haberdar etmesi lâzımdır ve Telgraf ve telefon idaresi de bu suretle haberdar edildiği ameliyatın telgraf ve telefon hututuna zarar iras eylememesini temin edecek tedabir ittihaz için nihayet üç gün zarfında bir memur tâyin ve izamına mecburdur. Bu madde hilâfında hareket edenler bir liradan on liraya kadar cezayi nakdî ile mücazat olunurlar.

Kasten veya gayrimeşru bir surette menafii umumiyeye ait telgraf veya telefon hattını bozan veya muhaberatı sektedar veya tatil eden veya telgraf ve telefon merkezleri binalarına ve alât veya makinelerine zarar veren ve herhangi bir vasıta ve tarik ile olursa olsun telgraf veya telefon memurlarını ifayi vazifeden ve hututun muhafaza ve inşasına veya tamiratına memur olanları da bu hizmetlerinin icrasından meneden kimseler yirmi beş liradan beş yüz liraya kadar cezayi nakdî veya bir aydan bir seneye kadar hapis ile mücazat olunur. Telgraf ve telefon muhaberatını isyan veya şekavet esnasında duçarı inkıta ve sekte edenlere balâda muayyen cezanın her ikisi birden tatbik olunur. İşbu efal ve harekâtın muharrik ve müşevvikleri hemfiil addolunurlar.

Telgraf, telefon muamelât ve umurunu gayrimeşru bir surette tatil veya kasten ihlâl eden telgraf ve telefon memurları bir aydan bir seneye kadar hapis cezasına mahkûm edilir. Bu baptaki tertibatı yapanların cezaları taz'if olunup işbu tertibatın reis ve müşevvikleri de üç aydan üç seneye kadar hapis cezasiyle tecziye olunur.

İşbu fasıldaki efal ve harekâtı memnuadan mütevellit bilûmum zarar ve ziyanı fail ve müsebbipleri tazmin ile mükelleftir.

Fasıl : 4

Ücurat

Telgraf ücretleri dahilde berveçhiatidir:

Telefon ücretleri dahilde berveçhiatidir:

Matbuat telgrafnameleri türkçe intişar eden gazeteler ve resaili mevkute ve ajansların idareleri ve muhabirleri tarafından munhasıran bu gazete ve resaili mevkute ve ajanslarda neşredilmek üzere havadis ve istihbaratı siyasiye ve iktisadiyeye dair olmak ve gazete ve resaili mevkute ve ajansların idareleri namına yazılmak lâzımdır.

Mütaaddit adresli usulünden mâada işaratı mahsusayı ve şahsi ve ücretli işarat ve ilânatı ihtiva edemiyecek olan işbu telgrafnamelerin kabulü ve keşide şerait ve saati telgraf idaresince tâyin olunur.

İmtiyazlı telgraf ve telefon tesisatı şirketlerinin kendi şebekelerine ait muhaberat ve mükâlemata mahsus ücretler işbu şirketlerin imtiyaz mukavelenamelerinde tasrih olunur.

Yukarıki ikinci maddenin (A) fıkrasında mezkûr hututu hususiyenin her devresi için beher kilometre veya kesri başına senevi 300 kuruş resimi istimal istifa olunur. Hututu hususiye bir santrala merbut bulunursa devrenin adedi santrala merbut bütün tellerin miktarına göre tahaddüs edecek terekkübat adedi kadar itibar ve resimi istimal dahi bir suretle tahaddüs edecek muhtelif devreler arasındaki mesafata göre hesap ve istifa olunur.

İşbu kanunun neşrinden evvel müesses hututu hususiye dahi mezkûrulmiktar resme tabidir.

Devair ve makamatı resmiye ve ücretsiz muhaberatta bulunan bilcümle messesat ve eşhası hükmiyenin telgraf muhaberatı dahi 1340 senei maliyesi iptidasından tibarenücrete tabidir.

İşbu kanuna mugayir olan ahkâm mülgadır.

İşbu kanun tarihi neşrinden itibaren meriyülicradır.

İşbu kanunun icrasına Dahiliye ve Adliye vekilleri memurdur.