C- Onalım Hakkına Üçüncü Kişiler Karşısında İşlerlik Kazandırılması Sorunu
1991 değişiklik öncesi İsviçre’de olduğu gibi, Türk hukuk öğretisinde de onalım hakkına…
— Pay senetlerinin arkasına onalım (ve benzeri) hakların varlığını açıkça yazmak…
Fakat senede bu tür bir kayıt yazılması onalım hakkının üçüncü kişilere karşı ileri…
— Bir başka çözüm olarak, pay senetlerinin güvenilir bir kişiye (özellikle bankaya)…
Ancak bu yol da arzulanan sonucu gerçekleştirmeye yeterli değildir. Çünkü senede…
olamayacak; senet çıkarılmış olsa bile önalıma konu oluşturan pay senetlerinin tevdii…
— Üçüncü bir yol olarak, anasözleşmeye onalım hakkına paralel bağlam hükümleri konulması…
Fakat bağlam sistemi de onalım hakkının üçüncü kişilere tamamen etkili olmasını sağlayamaz.…
Tekinalp’e göre “Burada bir olanaktan yararlanılabilir: O da TK…
m. 416’da esas sözleşme ile payın tamamen devrinin önlenebileceği görüşünün kabul…
Pay devrinin tamamen yasaklanmasına ilişkin olarak 1991 değişiklikleri öncesi İsviçre…
konulması mümkün ve hatta bağlayıcı olması açısından böyle bir düzenlemenin anasözleşmede…
TTK 416/I uyarınca anasözleşmede pay devri yasaklanmış olsa bile, bu sayede anasözleşmesel…
Onalım hakkına ilişkin anasözleşme hükümlerine paralel bağlam hükümleri konulması…
Fakat onalım hakkının işlerliğini bu yolla sağlamaya çalışmak, amacı tamamen gerçekleştiremez.…
yalnızca ortaklığa karşı ortak sıfatının kaybedilmesi gündeme gelir.…
Bağlam kapsamında önerilen bir diğer çözüm, ana sözleşmede pay devrine anonim ortaklığın…
Kıymetli evrakın devrine ilişkin olan ve “umumi şekil” kenar başlığını taşıyan TTK…
Tekinalp makalesinde ”son bir olanak ise ciro işlemine yönetim kurulunun katılmasını sağlamak ve kurula, ancak sözkonusu haklara uyulması halinde katılma, aksi halde talebi reddetmek görevini vermektir. Ciroya hakkı olmayanların ciroya katılmalarını kabul etmek kıymetli evrakın ciroya ilişkin kuralları ile bağdaşmaz” diyerek…
Gerçekten de kanunda devre iştirak ile kastedilen hallerden birini bağlam oluşturur.…
devrin ortaklığa haber verilmesi ve onun da rızasının alınması zorunluluğunu dolaylı…
Devre ortaklığın katılmasını öngören bir hükmün varlığına rağmen yapılan devirlerin…
Kanımızca bu görüş, yazarın devre katılmaya bağlamı örnek verdiği…
Nitekim Moroğlu tarafından ifade edildiği üzere, pay senedi devrine anonim ortaklığın katılmasını öngören bir anasözleşme hükmü, eğer TTK 416/I kapsamında bir bağlam hükmü olarak nitelenemiyorsa, pay devralan üçüncü kişiye karşı ileri sürülememesi ve onun iktisabına engel oluşturmaması gerekir. Böyle bir anasözleşme hükmünün TTK 416/I kapsamı dışında üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi TTK 39 çerçevesinde de mümkün değildir. Çünkü ticaret sicilinin üçüncü kişilere etkisi, kanunun tescilini emrettiği hususlar açısından sözkonusu olup, anılan türde bir anasözleşme hükmünün tescili öngörülmemiştir…
- Dördüncü bir yol olarak, onalım hakkına ve kullanım usulüne uyulmaksızın pay devrinde…
— Değineceğimiz son bir olanak, onalım hakkının ihlâli yoluyla pay devri halinde,…
Sonuç itibariyle diyebiliriz ki, incelediğimiz önerilerin hiçbirisi, onalım hakkına…
Acaba, nispî hak (alacak) niteliğindeki onalım hakkını üçüncü kişilere karşı etkili…
Burada, uygulanma koşulları gerçekleşir ise BK 41/II’den yararlanılması düşünülebilir
Hükmün, konumuz açısından uygulanabilirliğini değerlendirebilmek için, daha yakından…
Medenî hukuk öğretisindeki baskın görüş gereğince, (A)’nm…
(B) ’ye sattığı, fakat henüz teslim etmediği malı daha yüksek fiyat veren…
(C) ’ye satarak teslim etmesi örneğinde görüldüğü gibi, borçluyu borcuna aykırı davranmaya…
Böylece, alacak haklarının nispiliği ilkesi, şerh yoluyla hakkı kuvvetlendirme yanında…
Yargıtay, bazı kararlarında nispî hakların üçüncü kişilere karşı ileri sürülmesinde dürüstlük kuralından da yararlanmıştır. Örneğin, 14. Hukuk Dairesi’nin bir kararında MK 650’deki kişisel hakkı bilerek taşınmazı iktisap eden alıcılara karşı açılan davada dürüstlük kuralı uygulanmış…
1. Hukuk Dairesi’nin bir kararında da, satış vaadinden dolayı şahsî hakkı olan bir kişinin, kötüniyetli ikinci alıcıya başvurabileceği sonucuna varılmıştır
Burcuoğlu'nun düşüncesi, belirtilen her iki kararda Yargıtay’ın çok ileri…
Bir kişinin, hukukî ilişki kurduğu kişiye karşı bir üçüncü kişinin nispî bir hakkı…
Eren de üçüncü bir kişinin dürüstlük kurallarına aykırı davranışının ahlâka aykırı bir fiil ile kasten zarar verme kapsamına girebileceği görüşündedir.…
EN
TR
