Olgun Değirmenci / Türkiye Barolar Birliği, Ocak 2014, Sayı 110

CEZA HUKUKUNDA YANILMA KAVRAMI VE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE YANILMA MISTAKE IN CRIMINAL LAW AND MISTAKE IN CAUSES OF JUSTIFICATION Olgun DEĞİRMENCİ* Özet: Yanılma, hukuki yanılma ve fiili yanılma olarak iki başlık altında incelenebilir. Hukuki yanılma, failin ceza normuna ilişkin bilgisizliğinden kaynaklanmaktadır. Fiili yanılma ise suçun kanuni tanımında belirtilen maddi unsurların bilinmemesinden kaynaklanmaktadır. Yanılma, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 30’uncu maddesinde kastı veya kusurluluğu ortadan kaldıran neden olarak düzenlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Yanılma, Hukuki Yanılma, Fiili

Lexpera, Kasım 2017

Yanılma • Aldatma • İşlem Temelinin Çökmesi • Eşitlik İlkesi

. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul 2016, s. 92. (2) Oğuzman/Öz, s. 92. (3) BK m. 33, iletmede yanılma başlığı altında “Sözleşmenin kurulmasına yönelik iradenin haberci veya çevirmen gibi bir aracı ya da bir araç tarafından yanlış iletilmiş olması hâlinde de yanılma hükümleri uygulanır.” hükme bağlamıştır. Burada bir ileticinin, aracının yanılması söz konusudur. Temsilci ise ileten kişi değildir, zira temsilci başkası adına ve hesabına

Meryem Feride İşçi, Yüksek Lisans Tezi, 2021

doğabilmesi için öncelikle yanılmanın esaslı olması gerekir. Zira yanılan Türk Borçlar Kanunu 30. maddesi gereğince esaslı yanılma nedeniyle sözleşmeyi iptal ... kullanamamaktadır. Esaslı yanılma nedeniyle sözleşmenin iptal edilebilmesi kusur şartına bağlı değildir. Yanılan yanılmasında kusurlu olsa dahi sözleşmeyi iptal ... oluşturmaktadır. Yanılanın tazminat sorumluluğu bir kusur sorumluluğudur. Bu anlamda yanılanın tazminat sorumluluğunun doğabilmesi için yanılanın yanılmasında ... Kanunu'nda düzenlenen bazı kurumların hükümleriyle yarışması da mümkündür. Anahtar Sözcükler: Yanılma, İrade bozukluğu, Culpa in contrahendo, Tazminat

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

II. Esaslı Yanılmalar A. Genel Bakış İsviçre-Türk hukukunda, yanılmanın sebebinden hareketle ve irade ilkesi ekseninde yapılan saikte yanılma ve açıklamada yanılma şeklindeki klasik ayrımdan farklı olarak, ayrıca “yanılmanın hukuken önemli olması” açısından, esaslı yanılma (wesentlich) ve esaslı olmayan yanılma (esassız yanılma, unwesentlich) şeklinde bir ayrım daha yapılmaktadır(420). TBK m. 30’da (OR m. 23) “sözleşme kurulurken esaslı yanılmaya düşen taraf, sözleşme ile bağlı olmaz” denilmesine rağmen, esaslıktan ne anlaşılması gerektiği ifade edilmemiştir. Ancak esaslı yanılmaların kapsamını belirtmek

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

2. Sonuç ve Görüşümüz Yukarıda aktardığımız, saikte yanılma ve açıklamada yanılma şeklindeki klasik ayrımdan vazgeçilmesi yönündeki görüşün isabetli ... olduğunu düşünüyoruz. Bu kapsamdaki açıklamalar aynı zamanda saikte yanılma ile açıklamada yanılma arasındaki farkları da ortaya koyacaktır. - Öncelikle Titze’nin öne sürdüğü, mevcut ayrımın terkedilerek tüm yanılma hallerinin yeknesak şekilde “yanılma” kavramı altında ele alınması fikrini, işlem güvenliğinin ... , irade ilkesinin baskın olduğu yanılma kurumunu bir ölçüde sınırlamayı amaçlamış ve saikte yanılmaların kural olarak esaslı olmadığını kabul etmişken

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

3. Saikte Yanılmanın Çeşitli Görünümleri ve Özellikle Esaslı Nitelik Yanılması a. Genel Bakış Yanılanın iradesini harekete geçirerek, irade oluşumunda mutlak belirleyici olan saik, gerçek hayat pratiğine paralel şekilde sayısız olguya ilişkin olabilir ve ayrıca esaslı yanılma teşkil etmesi halinde ... yanılmaya yol açabilecek saiklerin genel bir bakışla şu şekilde kategorilendirilmesi düşünülebilir(602): Bunlar öncelikle, (i) sözleşme konusu şeyin ya da ... olgularla ilgili olabilmesi de mümkündür. İlk kategoriye ait saikler, gerçeğe uygun olmaması durumunda nitelik yanılmasına yol açarlar ve gerekli şartlar

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

ana gruba ayrılır. İradenin oluşumu sırasındaki bozukluklar, saikte yanılma, aldatma ve korkutma hallerini; iradenin açıklanması sırasındaki bozukluk ise açıklamada yanılmayı bünyesinde barındırmaktadır. Çalışmanın konusu olan, İsviçre-Türk Borçlar Hukukuna göre sözleşmenin kurulmasında yanılma, TBK m. 30 vd.’nda (OR m. 23 vd.) “irade bozuklukları” başlığı altında düzenlenmektedir. Kanunda yanılmanın tanımı yapılmamıştır. Doktrindeki genel kabul gören görüş çerçevesinde, yanılmanın şu şekilde tanımlanması mümkündür: Yanılma, farkında olmadan belirli bir olguya ilişkin yanlış tasavvur veya

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

a. Her Türlü Yanılmaya TBK m. 32’deki (OR m. 24/1 b. 4, eBK m. 24/1 b. 4) Şartların Uygulanması Görüşü (Ortak Kriter Görüşü) Hem açıklamada hem de saikte yanılmalar için geçerli olacak yeknesak bir kriter bulunması gerektiği yönündeki görüşe göre(947) esaslı olmaları halinde aynı hukuki sonucu doğuracak olan (diğer bir ifadeyle, sözleşmeyi iptal edilebilir kılacak olan) yanılma türlerini, ne zaman bu sonucu doğurabileceği konusunda farklı şartlara ... örnekleyici şekilde belirtilen açıklamada yanılma türlerine dahil olmayan bir açıklamada yanılmanın ortaya çıkması halinde, bunun hangi kritere göre esaslı

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

(3) Nitelik Yanılmasının Açıklamada Yanılmaya Yol Açabilmesi Belirli durumlarda, sözleşme konusu şeyin (veya kişinin) niteliğine ilişkin yanılmanın açıklamada yanılmaya yol açabilmesi mümkündür. Aslında burada, Brauer’in “olması gereken niteliklere ilişkin yanılma” şeklinde ifade ettiği yanılma türüne çok benzeyen bir durumla karşılaşmaktayız(721). Gerçekten de, nitelik yanılmasının açıklamada yanılmaya dönüşmesinin sebebi, yanılanın, sözleşme konusu şeyin ... (722). Burada cereyan eden yanılma, irade açıklamasına güven ilkesine çerçevesinde verilen anlam nedeniyle, kişinin, o niteliğe ilişkin “açıklama

Erhan Kanışlı / On İki Levha Yayıncılık, Ağustos 2018

(d) Nitelik Yanılmasının Açıklamada Yanılma Olduğu Görüşü Bu görüşe göre(707) sözleşmeyi iptal etme hakkı veren § 119/2 BGB’deki “kişinin ya da şeyin alışveriş hayatında esaslı kabul edilen nitelikleriyle ilgili” yanılma, açıklamada yanılma niteliğindedir. Çünkü aynı hükümde geçen ve bu tür yanılmaların “…açıklamanın içeriğinde yanılma” sayılacağı şeklindeki ibareden, sadece açıklamada yanılmaların esaslı olabileceği; dolayısıyla saikte yanılmaların ... , her iki yaklaşımın ortak noktası, § 119/2 BGB’nin uygulama alanını, sadece açıklamada yanılmalarla sınırlamaktır. Brauer’e göre(708) saikte yanılma