EN
TR
‘Sağlıksız olmama hali’ olarak da ifade edilebilecek olan sağlığı, çeşitli şekillerde…
Günümüzde genel kabul görmüş olan Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ/ World Health Organization – WHO) tanımına…
Peki, sosyal yönden “tam iyilik hali”nin olmaması ne anlama gelmelidir: Hastalık…
Ancak DSÖ tarafından 1948 yılında yapılan bu tanım birçok yönden eleştirilmektedir.…
Buna karşın, altmış yılı aşkın süredir sağlık kavramı, gerek DSÖ gerekse doktrin…
II. Sağlık Hakkı
DSÖ örgütü tarafından yapılan ve 224 Sayılı Kanunla aynı şekilde kabul edilen sağlık…
Buradan hareketle sağlık hakkı, “kişinin toplumdan, devletten sağlığının korunmasını,…
Benzer bir tanım Anayasa Mahkemesi tarafından da yapılmaktadır. Yüksek Mahkeme’ye…
Ancak sağlık hakkının tanımından ziyade bu hakkın unsurları, Devletin bu hakkın yerine…
A. Ulusal ve Uluslararası Hukuk Metinlerinde Sağlık Hakkı
Sağlık hakkı gerek anayasal düzeyde, gerekse uluslararası insan hakları belgelerinde…
1. Anayasal Bir Hak Olarak Sağlık Hakkı
Türk anayasa tarihi açısından 1876, 1921 ve 1924 Anayasalarında açıkça sağlık hakkını…
1961 Anayasası’nın “Sağlık Hakkı” başlıklı 49’uncu maddesine göre: “Devlet, herkesin…
1982 Anayasası da 1961 Anayasası gibi sağlık hakkı konusunda düzenleme getirmiştir.…
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin…
Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan…
Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak,…
Maddenin ilk fıkrası, herkese sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamayı hak olarak…
Ancak 1982 Anayasası’nın 56’ıncı maddesinden de -aynı 1961 Anayasası’nın 49’uncu…
2. Uluslararası İnsan Hakları Belgelerinde Sağlık Hakkı
Sağlık hakkının birçok bölgesel ve uluslararası insan hakları belgelerinde tanınmış…
a. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
Bireylerin ırk, cinsiyet, milliyet ve ekonomik güç gözetilmeksizin sahip oldukları…
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi hukuki niteliği itibariyle bir hak ya da özgürlüğü…
b. Avrupa Sosyal Şartı
Avrupa Sosyal Şartı (ASŞ), sosyal ve ekonomik hakları koruyan, medeni ve siyasal…
1- Sağlığın bozulmasına yol açan nedenleri olabildiğince ortadan kaldırmak; …
2- Sağlığı geliştirmek ve sağlık konularında kişisel sorumluluğu arttırmak üzere…
3- Salgın hastalıklarla yerleşik mevzi ve başka hastalıkları olabildiğince önlemek…
Görüldüğü üzere taraf devletlerce hakkın yerine getirilmesi amacıyla alınacak önlemler,…
ASŞ sözleşmeye taraf devletlere önemli ödevler yüklemesine karşın, taraf devletlerin…
c. Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
Sağlık hakkını tanıyan bir diğer uluslararası hukuk metni Ekonomik Sosyal ve Kültürel…
Bu Sözleşme’ye Taraf Devletlerin, bu hakkın tam olarak kullanılmasını sağlamak için…
(a) Ölü doğum ve çocuk ölümleri oranlarının düşürülmesini ve çocuğun sağlıklı bir…
(b) Çevresel ve sınai sağlık şartlarının her yönüyle iyileştirilmesi; (c) Salgın, yöresel, mesleki ve diğer hastalıkların önlenmesi, tedavisi ve kontr…
(d) Hastalık durumunda herkese tıbbi hizmet ve tıbbi bakım sağlayacak koşulların…
ESKH Sözleşmesi’nin sağlık hakkı açısından en somut ve uygulanabilir çerçeveyi çizen…
Maddenin devamında ise, bireylerin en yüksek sağlık standardına ulaşabilmesi ve…
Sağlık hakkını en net şekilde tasvir eden hukuk metni konumundaki ESKH Sözleşmesi,…
Ancak kapsamına aldığı hakların ihlali durumunda etkili bir yaptırım öngörülmemiş…
d. Sağlık Hakkı’na İlişkin Uluslararası Sözleşmelerin Anayasa’nın 90’ıncı Maddesiyle Birlikte Okunması
Anayasa’nın 90’ıncı maddesine göre: “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası…
Bu hüküm, Türkiye’nin onayladığı temel hak ve özgürlükler ilişkin bütün milletlerarası…
Daha önce de ifade edildiği üzere sağlık hakkı konusunda düzenleme yapma açısından…
B. Sağlık Hakkı’nın Unsurları
Sağlık hakkı ulusal ve uluslararası birçok metinde tanınmış olmasına karşın; söz…
14 No’lu Genel yoruma göre, Devletlerce bu hakkın yerine getirildiğinden bahsedebilmek…
1. Mevcudiyet
Genel sağlık ve sağlık bakım tesislerinin, sağlıkla ilgili mal ve hizmetlerin ve…
2. Erişilebilirlik
Sağlık tesisleri ile mal ve hizmetlerinin(60) taraf Devletlerin egemenlik yetkisi dâhilinde, ayrımcılık olmaksızın herkesin erişimine açık olması gerekmektedir. Erişilebilirliğin birbiriyle kesişen dört boyutu bulunmaktadır: Ayrımcılık Olmaması: Sağlık tesisleri ile mal ve hizmetleri, yasaklanmış alanların…
Fiziksel Erişim: Sağlık tesisleri ile mal ve hizmetleri, toplumun tüm kesimlerinin…
Ekonomik Erişim (Karşılanabilirlik): Sağlık tesisleri ile mal ve hizmetleri,…
Bilgiye Erişim: Sağlıkla ilgili konularda, bilgi ve fikir isteme, alma ve…